بايدها و نبايدهاي ورزش دانش‌آموزان در زمستان
«دوباره سرما خوردي؟!» مادر با نگراني از پسر که از مدرسه تازه برگشته مي‌پرسد و قيافه‌اش را در هم مي‌کشد. علي کنار بخاري دراز مي‌کشد و بي‌حال مي‌گويد: «هوا خيلي سرد بود و ما هم ورزش داشتيم و مجبور بوديم توي حياط ورزش کنيم.» مادر با شنيدن اين جمله سرخ مي‌شود و مي‌گويد: «مي‌دانم فردا چه کار کنم.» فردا که مي‌شود مادر علي راهي مدرسه مي‌شود براي شکايت از معلم ورزش؛ اتفاقي که شايد براي شما هم در اين روزها افتاده باشد. اما واقعا کار درست در زنگ ورزش؛ آن هم در فصل‌هاي سرد سال چيست؟
قبل از هرچيز بايد بدانيد تحرک بدني يکي از فعاليت‌هايي است که در حفظ سلامتي افراد تاثيرات فراواني دارد و افراد بايد روزانه در برنامه زندگي خود ساعاتي را به اين امر اختصاص بدهند. دانش‌آموزان هم از اين قضيه مستثنا نيستند چرا که ورزش هم در رشد جسمي و سلامت رواني و هم در پيشرفت تحصيلي آنها نقش به‌سزايي خواهد داشت که بر اين اساس زنگ ورزش در بين ساعاتي که دانش‌آموز در مدرسه به سر مي‌برد طراحي گرديده و اعتقاد بر اين است بايد به شکل اصولي آموزش‌هاي لازم در اين خصوص صورت گيرد و يکي از اين اصول زمان و نحوه ورزش در هواي سرد و در مناطق سردسير مي‌باشد که به لحاظ علمي‌مستلزم توجه فراواني است.
تغييرات بدن در فصل سرد
در ابتدا بايد بدانيم که فيزيک بدن در اثر سرما چه تغييراتي دارد و ورزش تا چه حدي در برطرف نمودن اين حالات تاثيرگذار است؟
در هنگام سرما عضلات معمولا حالت منقبض شده دارند. فشارخون به جهت انقباض رگ‌ها کاهش مي‌يابد در نتيجه اکسيژن‌رساني به بافت‌ها کم شده و فرد احساس سرما مي‌کند. به همين سبب ورزش مدارس در اين‌گونه آب و هوا به گونه‌اي توصيه مي‌شود که دانش‌آموز به نحوي بايد بدن خود را با شرايط موجود سازگار سازد و به شکل آرام، خود را گرم کند تا عضلات طول اوليه خود را پيدا کرده، فشارخون افزايش يابد و با افزايش جريان خون درجه حرارت بدن بالا رود که همان گونه که قبلا ذکر شد اين امر بايد به آرامي‌صورت بگيرد چرا که حرکات شديد باعث ايجاد خستگي زودرس در کودک مي‌شود و در نتيجه بهره کافي از ساعت ورزش نصيب فرد نمي‌شود. همچنين اين‌گونه حرکات باعث گرفتگي عضلات و يا وارد آمدن آسيب‌هاي جدي‌تري به عضلات مي‌شوند. در نتيجه توجه به اصول گرم کردن قبل از حرکات ورزشي شديدتر باعث پيشگيري از ايجاد اين‌گونه آسيب‌ها مي‌گردد.
ورزش در هواي سرد چه فايده‌اي دارد؟
محققان معتقدند که در صورت رعايت نکات مطرح شده در خصوص ورزش و فعاليت بدني در هواي سرد مقاومت بدن در ساير فصول نسبت به انجام حرکات ورزشي حتي از نوع سنگين بالاتر مي‌رود و بدن بهتر مي‌تواند خود را با شرايط موجود تطبيق دهد. همچنين علاوه بر بالا رفتن استقامت، قدرت بدني فرد نيز افزايش مي‌يابد.اما در اين ميان نبايد فراموش کرد پوشش مناسب هم بسيار مهم و تاثير گذار است و داشتن يک پوشش مناسب جهت حفظ گرماي توليد شده توصيه مي‌شود.
اين پوشش بايد به نحوي انتخاب شود که مانع اجراي حرکات ورزشي نشود و دانش‌آموز را حين انجام فعاليت به دردسر نيندازد.
پوشش‌هايي مانند کلاه، هدبند، دستکش و همچنين پوشيدن بادگير در مواقعي که شدت باد زياد است مواردي هستند که مي‌توانند تا حد زيادي گرماي ايجاد شده در حين حرکات ورزشي را حفظ نمايند البته دانش‌آموز بايد از توقف‌هاي طولاني مدت خودداري نمايد و به طور مدام تحرک داشته باشد.
پس از انجام ورزش چه بايد کرد؟
فرض مي‌کنيم تمام اين موارد مورد توجه قرار گرفت اما نکته مهم تري هم باقي است و آن هم اينکه پس از اتمام فعاليت ورزشي به جهت عرق کردن و وجود هواي سرد، دانش‌آموز بيشتر در معرض سرماخوردگي قرار مي‌گيرند و بايد سريعا به يک مکان گرم‌تر هدايت شود تا به راحتي بتواند لباس‌هاي خود را تعويض نمايد و در اينجا به اوليا و دانش آموزان توصيه مي‌شود که بعد از ورزش نه تنها تا حداقل يک ربع پوشش خود را کم نکنند که به جاي گرمي‌چون کلاس بروند تا به دماي ميانگين برسند.
غذاهاي گرم براي ورزش
گذشته از پوشش مناسب بايد بدانيد از آن جايي که انجام حرکات ورزشي نياز به انرژي بيشتري دارد و در هواي سرد اين نياز بيشتر مي‌شود دانش آموزان بايد حتما در اين روزها که مسابقات ورزشي دارند و يا زنگ اول مدرسه را با ورزش شروع مي‌کنند مصرف صبحانه کامل و استفاده از چربي‌ها و کربوهيدرات‌ها را فراموش نکنند. صبحانه‌اي متشکل از نان و تخم‌مرغ و يا نان و کره عسل به همراه ميوه و مغزها که مي‌تواند انرژي موردنياز بدن را به شکل بهتري تامين نمايد.
دانش‌آموزاني که ورزش برايشان خط قرمز دارد
دانش‌آموزان مبتلا به آسم در کليه فصول، مخصوصا در فصل سرما بايد در زمينه ورزش کردن مورد توجه قرار بگيرند چرا که همان گونه که گفته شد در هواي سرد به دليل کاهش جريان خون، اکسيژن در دسترس اندام‌ها کاهش مي‌يابد که در اين‌گونه دانش‌آموزان مي‌تواند به ايجاد حملات آسم منجر گردد که در اين زمينه بايد مورد مراقبت قرار بگيرند و حتما با پزشک معالجشان در اين زمينه صحبت شود و دستورالعمل لازم هم به دانش آموز و هم به مربي ورزش داده شود.
منبع: http://www.salamat.com