شرح حال ستاره هايي که قبل از 30 سالگي سوختند
اگرچه طي سال هاي اخير، سي سالگي به عنوان سن رشد و پختگي بسياري از ستاره هاي فوتبال شناخته شده و چهره هايي مثل مجيدي، باقير، فضلي و عنايتي حتي باشکوه ترين دوران بازيگري شان را در اين سن و سال آغاز کرده اند، اما در گذشته اي نه چندان دور، تعداد ديگري از ستاره هاي فوتبال فارسي وجود داشته اند که عمر درخشش شان به دلايل گوناگون به اين سن نرسيد و نتوانستند حضورشان در فوتبال را در چهارمين دهه زندگي شان تداوم بخشند. به بهانه پرونده «سي سالگي در فوتبال ايران»، بد نيست نگاهي به شرح حال برخي ستاره هاي سوخته کشورمان داشته باشيم که در حسرت رسيدن به «سال سي» باقي ماندند.
ـ ستاره اي که «نخاع گير» شد
شايد هيچ نامي در فوتبال ايران نتواند به اندازه حميد مطهري، به شکلي حقيقي و تمام عيار اصطلاح «ستاره سوخته» را معنا کند. هافبک درخشان پرسپوليس در سال هاي دهه 70 که خيلي ها سقفي بلند براي توانايي هاي او فرض مي کردند، سرانجام در سا ل 78 مجبور شد به علت مشکلات فيزيک اش از ميادين خداحافظي کند و به نامي فراموش شده در تاريخ فوتبال ايران تبديل شود. نکته عجيب در مورد مطهري اين است که اصرارهاي اين بازيکن به علي پروين در مورد مشکلات مربوط به تنگي کانال نخاعش و اين که مجبور است کمتر تمرين کند تا بتواند به بازي کردن ادامه بدهد، در نهايت بي ثمر باقي ماند و او مجبور به وداع با دنياي حرفه اي شد. مطهري متولد 53 بود و در 25 سالگي از فوتبال خداحافظي کرد.
ـ رکورداري که زود نزول کرد
شايد باورش سخت باشد، اما مهرداد ميناوند را هم مي توان در سياهه ستارگاني فرض کرد که عمر درخشش او به 30 سالگي نرسيد. مدافع- هافبک تواناي پرسپوليس و تيم ملي در دهه 70، متولد سال 1354 بود که توانست بيشتر از سال 83 و 29 سالگي اش به حضور در فوتبال ايران ادامه دهد. آخرين خاطرات هواداران از اين چپ پاي خلاق، حضور نه چندان موفقش در پرسپوليس ليگ سوم بود و بعد خداحافظ! در مورد ميناوند، در سال هاي پاياني فوتبالش 0.0و نيز روزهاي پس از بازنشستگي اش، همواره شايعات جور واجوري نقل مي شده که باعث تداوم حضور نام او در محافل خبري بوده است.
ـ جوانمرگي در 22 سالگي!
اين يکي هم سمبل ستاره هاي تباه شده فوتبال اين سرزمين است. اگر خيلي ها را مشکلات شخصي، فيزيکي يا فني و يا حوادث غيرمترقبه زمينگير کرد و از دنياي قهرماني دور انداخت. مجاهد خذيراوي قرباني حواشي تلخي شد که بر خلاف سوگواره هاي امروزش، خود او نيز در رقم خوردن شان گناهکار بوده است. طعنه آميز است، اما مجاهد که سال هاست از جغرافياي فوتبال ما محو شده، همين امروز تازه 30 ساله است و اگر بازي مي کرد، چه بسا کماکان مي توانست دستمزدهاي چندصد ميليوني بگيرد و مرد اول تيم ملي باشد. با اين وجود غلتيدن او در حاشيه هاي خوش زرق و برق تهران، باعث شد در اوج فوتبالش و در 22 سالگي، در حالي فراموش شود که ستاره بي نظير استقلال و تيم ملي بود. آفتاب زندگي خذيراوي در 1359 روشن شد و خورشيد اقبال فوتبالش در 1381 غروب کرد. بعدها نيز بازگشت هاي جسته و گريخته او به تمرينات تيم هاي جنوبي به جايي نرسيد.
ـ مالديني، سر «سي» تمام کرد
هواداران متعصب پرسپوليس، هنوز به وضوح رضا شاهرودي را به ياد مي آورند؛ با چهره زيبايش با محبوبيت فراوانش و با ارسال هاي در حال حرکت جادويي اش. او متولد سال 1351 است و به رغم کيفيت بالاي بازي اش، تنها تا سال 81 و 30 سالگي توانست به فوتبال حرفه اي ادامه بدهد و به اين ترتيب به ليست بازيکناني اضافه شد که در دهه چهارم حيات شان نشاني از يک ستاره نداشتند. مالديني وطني، بي گمان تحت شرايطي مي توانست تا چند سال بعد از خداحافظي زود هنگامش هم به بازي ادامه بدهد، اما شرايط طور ديگري رقم خورد تا حالا و بعد از سال ها بي خبري، روي نيمکت مربيان استيل آذين پيدايش شود.
ـ برادري «دليل» نشد
براي آن ها که هنوز خاطرات شيرين مربوط به درخشش مهدي مهدوي کيا در جناح راست پرسپوليس را به ياد داشتند و به اين راحتي ها نمي توانستند لژيونر شدن او را به ياد بياورند، هيچ چيز خوش تر از ظهور برادر کوچکتر او در همان پست نبود. هادي مهدوي کيا کارش را در سطح قابل قبولي با پرسپوليس آغاز کرد و به سرعت توانست اعتماد سکوها را جلب کند، اما قهرماني معجزه آساي سرخپوشان در اولين ليگ حرفه اي فوتبال ايران، در عين حال آخرين فصل فوتبالي اين جوان محجوب را رقم زد تا بازيکن متولد 1358، در 1381 و تنها با 23 سال سن از دنياي فوتبال خداحافظي کند. برخي از اختلاف نظرهاي او و علي پروين به عنوان علت اصلي محو شدنش ياد مي کنند، اما هرچه بود، هادي در بقيه تجربياتش هم به هيچ موفقيتي دست نيافت تا نشان چنداني از برادرش نداشته باشد؛ همان برادري که هنوز در ليگ برتر مشغول است!
ـ کسي از «فرفره» خبر ندارد!
سرگذشت تلخ رضا جباري در بازنشستگي زودتر از موعد، گريبان دوست نزديکش حسن خان محمدي را هم گرفت و شامل اين هافبک سريع سابق سرخپوشان هم شد. خان محمدي که خيلي ها او را به خاطر چرخش هاي پرشمارش به شوخي «فرفره» مي ناميدند. در سال 55 به دنيا آمد و بعد از افول ستاره اقبالش در پرسپوليس و آسيب ديدگي در سال 84 با دنياي فوتبال وداع کرد.
ـ هيگوئيتا به حقش نرسيد
تعداد کساني که باور دارند پرويز برومند در فوتبال ايران به حق خودش نرسيد، اصلا کم نيستند. دروازه بان توانا، اما جنوب شهري سابق استقلال که شايد بتوان او را بزرگ ترين دشمن خودش لقب داد، در حالي که قد کشيد و رشد کرد که فريادهاي «پرويز عابدزاده» 70 هزار تماشاگر بازي ايران و مصر در جام ال. جي تهران نشان مي داد قاطبه مخاطبان فوتبال فارسي مهارت هاي والاي او را باور کرده اند. با اين حال برومند که متولد 1353 است، خيلي زودتر از آنچه تصور مي شد رقابت را در سال 1382 به وحيد طالب لوي تازه از گرد راه رسيده باخت تا راهي فراموشخانه تاريخ فوتبال ايران شود. با توجه به امکان حضور دروازه بان ها تا سنين بالا در دنياي فوتبال حرفه اي، عاشق قديمي هيگوئيتا هم شايد اين روزها مي توانست يک ادوين فان درسار ديگر براي فوتبال ايران باشد، اما حالا پرويز را کجا مي شود پيدا کرد؟ ناگفته پيداست که حواشي رخ داده در داربي 9 دي 79 و آن مشت معروف که انگار برومند آن را به جاي گونه رافت، به صورت خودش کوبيد، نقشي پررنگ در محو شدن زودهنگام اين دروازه بان توانا داشت.
ـ يکي که عابدزاده را نيمکت نشين کرد
اين افتخار باور نکردني، در تاريخ فوتبال ايران متعلق به آدم هاي زيادي نيست، اما داوود فنايي يکي از آن هاست؛ يکي از آن ها که توانستند عقاب آسيا را نيمکت نشين کنند. اين دستاورد بزرگ و باشکوه، در حالي در واپسين سال هاي دهه 70 از آن داوود فنايي شد که او نيز متولد سال 1354 است و حتي تا امروز مي توانست سنگربان يکي از تيم هاي ايراني باشد.
با اين وجود، افت ناگهاني فنايي در سال هاي آغازين دهه 80 باعث شد او در 28 سالگي دچار مرگ زودرس حرفه اي در فوتبال کشورمان شود.
ـ پايان؛ حتي قبل از دوپينگ!
شايد بسياري بر اين باور باشند که عصر فوتبال حرفه اي حامد کاويانپور، پس از ماجراي اتهام وي به استفاده از مواد نيروزا در سال گذشته و خروجش از استيل آذين به پايان رسيده است. با اين وجود نمي تواند کتمان کرد ستاره خوشفکر با اين وجود، افت ناگهاني فنايي در سال هاي آغازين دهه 80 باعث شد او در 28 سالگي دچار مرگ زودرس حرفه اي در فوتبال کشورمان شود.
ـ پايان؛ حتي قبل از دوپينگ! در فوتبال ايران، به سال 1385 و 28 سالگي اش بر مي گردد.
ـ «نيکبخت» نشد
اوهمين امروز 30 ساله است؛ امروز که ديگر حتي خوشبين ترين هوادارنش هم اميدي به بازگشت و احيايش ندارند. عليرضا نيکبخت واحدي متولد 1359 است که فوتبالش را از خراسان آغاز کرد. در استقلال به يک سوپر استار کامل تبديل شد و بعدها در پرسپوليس دوباره زنده شد و سال هاي درخشش خودش را تداوم بخشيد. اما از آن به بعد ديگر هيچ گاه «نيکبخت» نبود. او که حالا مدعي است بيشتر وقتش را در زادگاه پدري اش به بازي کردن با «گيم» گوشي موبايلش اختصاص داده، بيشتر از هر چيز ديگري بايد از حاشيه هاي خود ساخته اش شاکي باشد که ستاره محبوب ميروسلاوبلاژوويچ را به اين روز انداخت؛ همان حاشيه هايي که آخرينش در داستان ميهماني جنجال ساز سال گذشته پيش آمد و خداحافظي زودرسش را نهايي کرد...!
ـ نفرين بر جاده ها...
جاده هاي هيچ وقت براي فوتبال ما خوش يمن نبودند. آن ها در بسياري از مواقع با قرباني کردن ستاره هاي محبوب فوتبال فارسي زهرشان را به هواداران ريخته اند و حتي همين اواخر هم به اتهام قتل مسعود استيلي خوشرو و باادب مورد نفرت قرار گرفته اند، اما همه آفت هايشان همين نبوده است؛ جواد منافي، هافبک چپ پاي پرسپوليس در اوايل دهه 70 که بسياري معتقد بودند به يک ستاره کم نظير در تاريخ فوتبال ما تبديل خواهد شد، در حالي که به خاطر يک تصادف شديد در سال 73 مجبور به بازنشستگي زودرس شد که تنها 24 سال داشت. منافي که مي توانست حرف هاي زيادي در فوتبال ايران داشته باشد، قرباني سانحه اي شد که فعلاً در جاده هاي ايران حرف اول را مي زند.
ـ ماه پيشوني، سياه پيشوني!
از علي اکبريان هم در اين پرونده بايد اسم برد؛ مهاجم خوش تيپ سابق استقلال که اين روزها مدام اسمش به خاطر مسائل ديگري بر سر زبان ها افتاده است. اکبريان که متولد سال 49 است، اوايل دهه 70 بهترين روزهايش را در استقلال گذراند. پس از مدتي وقفه و بي خبري، اين بار پرسپوليسي ها به سراغش رفتند تا شايد با احياي ستاره اسبق آبي، از حضور او در تيم شان سود ببرند. با اين حال اکبريان قرمز، هيچ وقت اکبريان آبي نشد و در نهايت در سال 78 و اندکي قبل از 30 سالگي از دنياي فوتبال کنار رفت تا فصل تلخ تازه اي از زندگي اش شروع شود.
ـ بازگشت نافرجام يک «فرد»!
فرد ملکيان براي استقلالي ها نامي آشنا و نشاني دوست داشتني است. او که همچنان با گلش در داربي تهران شناخته مي شود، جزو کساني بود که خيلي زودتر از آنچه گمان مي رفت از فوتبال ايران محو شد. مهاجم ارمني اسبق آبي پوشان که در سال 1353 به دنيا آمده بود، در سال 79 و در زماني که تنها 26 سال داشت مجبور به ترک فعاليت جدي بازيگري شد. بعد از سال ها سکوت و بي خبري از فرد، بار ديگر زماني نام او سر زبان ها افتاد که امير قلعه نويي تصميم گرفت با حضورش روي نيمکت استقلال در ليگ برتر در سال 83، از وي استفاده کند، اما اين ملکيان ديگر آن مهاجم تند و تيز و فرصت طلب گذشته نبود و به همين خاطر خيلي کم به او بازي رسيد تا خبري از بازگشت به اوج نباشد.
ـ آقا زاده اي که به ينگه دنيا رفت
آرش نوآموز؛ فرزند تيمسار نوآموز که سابقه رياست و نايب رئيسي فدراسيون فوتبال را هم دارد، هنوز به عنوان يکي از ستاره هاي سابق پاس تهران شناخته مي شود. آرش که متولد سال 1345 است، تا سال 72 در پاس توپ زد و در حالي که تنها 27 سال داشت براي هميشه با فوتبال ايران وداع کرد. او عازم آمريکا شد و در اين کشور هم پا به توپ شد، اما دوران حرفه اي حضورش در ميادين، همين جا در تهران به پايان رسيده بود!
ـ گوژپشت آزادي، زود رفت!
رضا جباري پرسپوليس هم جزو آن دسته از بازيکناني تقسيم بندي مي شود که عمر فوتبالي شان خيلي به درازا نکشيد و نتوانستند پا به توپ از سي سالگي عبور کنند. اين مهاجم فرصت طلب، اما کمي تنبل که از نقطه نظر فيزيکي با خمودگي پشتش در زمين مسابقه شناخته مي شد و سابقه گلزني در داربي بزرگ تهران را هم داشت، در سال 56 به دنيا آمد و در حالي که همين حالا هم سن و سال هاي او دارند در ليگ برتر آتش بازي مي کنند؛ در 29 سالگي و پس از جدايي از پرسپولبيس محو شد و به کارش در دنياي بازيگري پايان داد.
ـ وداع صاحب سه گانه؛ در 28 سالگي
تعداد بازيکناني که توانسته باشند با سه تيم مختلف قهرمان ايران شوند، اصلاً زياد نيست. يکي از آن ها که درست مثل مهدي هاشمي نسب موفق شد با سه تيم پرسپوليس، استقلال و پاس تهران به قهرماني کشور دست پيدا کند، امير موسوي نيايي بود که تنها تا 28 سالگي در دنياي فوتبال حضور داشت. او در سال 45 به دنيا آمده و در سال 73 با انبوهي از افتخارات، فوتبال را کنار گذاشت.
ـ خواننده اي با تجربه جام جهاني
ديگر رقيب احمدرضا عابدزاده در پرسپوليس و تيم ملي هم بر خلاف خود او عمر حرفه اي کوتاهي داشت. نيما نکيسا که حتي موفق شد در بازي حياتي ايران و يوگسلاوي در جام جهاني 98 فرانسه به عنوان دروازه بان اصلي تيم ملي کشورمان وارد زمين شود، متولد 1354 بود و نتوانست بيشتراز سال 84 در دنياي توپ گرد باقي بماند. نيما به تدريج علاقه اش به هنر خوانندگي را علني کرد و در سال هاي آخر حضورش در دنياي فوتبال، حتي آلبوم اولش را هم بيرون داد. او هم از آن دست بازيکناني بود که به نظر مي رسد مي توانستند بيشتر براي فوتبال ايران بدرخشند، اما خب اين يکي هم نشد.
منبع: نشريه تماشاگر شماره 49