دوره جواني که حدودا از شانزده سالگي شروع مي‌شود، طبق نظر بعضي دانشمندان، پنج سال است، يعني تا بيست سالگي ادامه دارد و طبق نظر عده‌اي ديگر، ده سال است يعني تا 25 سالگي تداوم دارد.
با نظر به ارتباط جسم و جان ، و وابستگي ميزان رشد عقل با ميزان رشد بدن، همان‌گونه که دوران کودکي و ميان‌سالي و کهن‌سالي از ويژگي‌هاي خاصي برخوردار است، دوره جواني هم از اهميت و ويژگي‌هاي خاصي برخوردار است.
شناخت ويژگي‌هاي دوره جواني براي جوانان ضروري است، زيرا انسان تا خود را نشناسد و خصوصيات خود را درک نکند، قادر به ساختن و پرورش خود نيست.
لذا در اين مقاله ي كوتاه سعي شده دو ويژگي مهم دوره جواني به اختصار بيان شود که عبارت است از:
1- تغيير و تحول جسمي:
گر چه جسم انسان هميشه در حال تغيير و تحول است، اما در دوره ي جواني، اين تغيير و تحول از اهميت ويژه‌اي برخوردار است.
در دوره ي جواني بر اثر ترشح هورمون‌هاي بلوغ، تغيير و تحول‌هايي در شخص بروز مي‌کند و رشد جسم او بيشتر مي‌شود:
صداي شخص زمخت مي‌شود ، مو در صورت و ديگر نقاط بدن مي‌رويد و احساس جنسي در او پيدا مي‌شود به گونه‌اي که انسان احساس مي‌کند تولدي تازه يافته است.
با اين تغيير و تحول جسمي ، ساير امور روحي هم تغيير مي‌کند ، احساس‌ها و تمايل‌هاي جديدي در نهاد جوان به وجود مي‌آيد ، حالت‌هاي خاصي به او دست مي‌دهد ، ديگر حالت‌هاي زمان کودکي و نوجواني را کنار مي‌گذارد.
آنچه جوانان بايد بدانند ، اين است که اين دوران، دوراني پر آشوب و اضطراب انگيز است و بايد مواظب باشند طبق مصلحت عمل کنند ، نه طبق احساسات دروني.
2- بروز احساسات مذهبي:
با تحولي که بر اثر بلوغ در جوانان صورت مي‌گيرد ، استعدادهاي فطري و طبيعي ، يکي پس از ديگري جامه‌ي فعليت به خود مي‌پوشند ، علاوه بر خواهش‌هاي غريزي که بين انسان و حيوان مشترک است، مجموعه‌اي از گرايش‌هاي فطري چون احساسات مذهبي و کشش‌هاي روحاني در جوانان بروز مي‌کند.
امروزه روان شناسان معتقدند: دوره بلوغ ، دوره بروز احساسات مذهبي و تمايل‌هاي معنوي است. در اين دوره جوانان مايلند از مبداء هستي آگاه شوند ، خالق خويش را بشناسند و با خداي خويش رابطه برقرار نمايند. اين حس مخصوصا در شانزده سالگي به اوج مي‌رسد که اگر خوب هدايت شود، عامل مهمي براي رشد معنوي جوانان است.
موريس دبس مي‌گويد: گويا همه روان‌شناسان در اين نکته متفق القولند که بين بحران تکليف و جهش ناگهاني احساسات مذهبي ارتباطي وجود دارد.
در اين اوقات، يک نوع نهضت مذهبي حتي در کساني ديده مي‌شود که سابق بر اين، نسبت به مسائل مربوط به مذهب و ايمان لاقيد بوده‌اند.
نکته شايان توجه اين است که ، علاقه به مسائل مذهبي در دوره جواني، برنامه‌اي است که خداوند حکيم براي کنترل جوانان قرار داده است، زيرا در سن جواني، غرايز طغيان مي‌کند و درياي روح جوان طوفاني مي‌گردد و اگر عواملي مانند مذهب و ارزش‌هاي مذهبي در جوانان وجود نداشته باشد، قطعا مسير جوانان، بر خلاف مسير الهي و انساني خواهد بود.
منبع:كتاب با جوانان