اين دنيا براي بچه هاي يك دنياي فانتزي نيست
تا به حال شده است كه بنشينيد و بازي كردن يك كودك را تماشا كنيد؟ اين كه چطور در دنياي خيالي اش غرق مي شود و به جاي تك تك آدمهاي آن دنياي خالي فكر مي كند و حرف مي زند؟ اين كه چطور همراه با آدمهاي آن دنياي خيالي مي خندد، عصباني مي شود و گريه مي كند؟ اگر به رفتارهاي يك كودك وقتي كه غرق در بازي است، دقت كنيم متوجه مي شويم كودك بازيگوش ما دايم در حال فكر كردن است تا بتواند بر مشكلات فرضي دنيايي كه آفريده ذهني اوست غلبه كند و اين، يكي از مهمترين تمرينهاي پرورش خلاقيت است. در واقع يك كودك در حال بازي، مثل يك كودك نشسته روي نيمكت مدرسه است با اين فرق كه اين بار معلم، خود او و گچ و تخته، اسباب بازيهايش هستند.
دقيقاً به همين دليل است كه انتخاب اسباب بازي مناسب براي يك كودك اگر از انتخاب مثلاً يك كتاب مناسب براي يك نوجوان يا يك جوان با اهميت تر نباشد، كم اهميت تر نيست. كودك ما در مدرسه اسباب بازي ها ياد مي گيرد كه چطور از جادوي فكر و خلاقيتيش درست استفاده كند.
فراموش نكنيد كه دنياي اسباب بازي براي بچه ها برخلاف تصور ما يك دنياي فانتزي نيست، يك دنياي كاملاً واقعي است. همانطور كه انجام كارهايي مثل پست كردن يك نامه يا خريد كردن از يك مغازه از نظر ما كارهايي ساده و خسته كننده است؛ اما براي يك كودك شايد هيجان انگيزترين و جذاب ترين كار ممكن باشد. پس: ويژگيهاي اسباب بازيهاي مناسب براي كودكان سنين مختلف، از آن مسائلي است كه همه والدين بايد با آن آشنايي داشته باشند.
اسباب بازي هايي براي داغان شدن!
بچه هاي زير 3 سال هر چه گيرشان بيايد را به دهانشان مي برند. اين مهمترين نكته احتياطي است كه در انتخاب اسباب بازي كودكان در اين سن و سال بايد به آن توجه كرد. اسباب بازيهايي كه اجزاي كوچك دارند به دليل خطر بالقوه اي كه براي بچه هاي اين سن و سال دارند مناسب نيستند. بادكنك، چون مي تركد و پاره مي شود و تيله‌ها و توپهاي كوچك كه قطر كمتر از 5 سانتي متر دارند نمونه هايي از اين اسباب بازي هاي نامناسبند. علاوه بر اين، بچه ها در اين سن دوست دارند اسباب بازيهايشان را دنبال خودشان روي زمين بكشند. آنها را پرتاب كنند و يا حتي محكم به زمين بكوبند. اين براي سن آنها طبيعي است و غير منطقي است اگر در اين سن از بچه ها انتظار داشته باشيد در نگهداري اسباب بازي هايشان كوشا باشند! اگر نگران خراب شدن اسباب بازي ها هستيد، پس چيزهايي براي كودكتان بخريد كه مقاوم باشند؛ مثلاً عروسكهايي كه در اثر اين ضربات بعد از 2 روز چشم و بيني و ديگر اعضايشان از هم جدا نشوند.
در اين سن، مهمترين ملاك براي انتخاب اسباب بازي همين است. نوع و رنگ و لوكس بودن يا نبودن و اينجور ويژگيها واقعاً اهميت چنداني ندارند. در اين دوره، ساده ترين چيزها ممكن است يك روز مورد توجه كودك قرار بگيرند و در مقابل، چشمگيرترين اسباب بازيها اصلاً توجه كودك را جلب نكنند.
كودك در اين سن از اسباب بازي هايي كه نمودار واقعيتند لذت مي برد و به همين خاطر اسباب بازيهايي مثل ماشين و عروسك براي او مناسب ترند. همچنين يك كودك 3 ساله فعال، به اسباب بازي هايي كه رويشان بنشيند يا آنها را هل بدهد و بكشد احتياج دارد.
مداد رنگي يك اسباب بازي خوب
بهترين سرگرمي براي كودكان در سن 3 تا 5 سالگي، نقاشي است. پس وسايل نقاشي و بخصوص مداد شمعي ها كه نوك تيز نيستند براي اين سن بسيار مناسبند. بايد دقت كنيد پشت جعبه اين مدادها برچسبي وجود داشته باشد كه شبيه اين حروف و اعداد رويش نوشته شده باشد: 4236 ـ ASTMD اين حروف و اعداد نشاندهنده اين هستند كه مدادها توسط متخصصين سم شناسي مورد بررسي قرار گرفته و تأييد شده اند. بچه ها در اين سن از بازيهاي نمايشي هم خوششان مي آيد. عروسكها هم در اين سن ابزاري مهم براي پرورش مهارتهاي كلامي به شمار مي روند. اسباب بازيهاي ساختني و دستگاه هاي صوتي هم براي اين سن مناسبند. در اين سن، هنوز ذهن كودك براي بازيهاي منطقي و قاعده مند آماده نيست اما حافظه و تخيل او را مي شود با بعضي از اسباب بازيهاي الكترونيكي يا بازيهاي مربوط ه كلمات تقويت كرد.
دختر يا پسر؟ چه فرقي مي كند؟
يك كودك 6 ساله آن قدر بزرگ شده است كه بتواند از خود و اسباب بازي هايش مراقبت كند. اما بايد 2 نكته را به او آموخت: اول اينكه اسباب بازيهايش را دور از دسترس كودكان كوچكتر نگهداري كند و دوم اينكه بعد از پايان بازي آنها را جمع كند. در سنين 6 تا 12 سال، كودك بايد آرام آرام مهارتهاي اجتماعي را هم بياموزد و به همين خاطر بازيهاي دستجمعي در اين سنين توصيه مي شوند. كاردستي هم تخيل و خلاقيت كودك را تحريك مي كند.
شايد از اين سنين به بعد است كه تفاوت ميان دختران و پسران در انتخاب بازيهايشان به طور واضحي، نمود پيدا مي كند. پسرها و دخترها روحيات خاص خودشان را دارند (اگر به يك دختر توپ فوتبال و به يك پسر عروسك بدهيد، بعد از يك ساعت مي بينيد كه پسر مشغول شوت كردن عروسك و دختر سرگرم پرستاري از توپ فوتبال است!) اين تفاوت حتي از 3-2 سالگي در انتخاب اسباب بازي خودش را نشان مي دهد، اما نبايد فكر كرد اگر به پسري اجازه بدهيم با عروسك يا لوازم خانگي كوچك بازي كند، داريم خصوصيات زنانه را در او رشد مي دهيم. چون واقعاً هيچ دليلي براي نگراني نيست و هيچ مطالعه اي چنين چيزي را نشان نداده است. نبايد فراموش كرد كه در سالهاي اخير، اين تفاوت ميان پسرها و دخترها هم كمرنگتر شده است. مخصوصاً دخترهاي امروز تمايل زيادي به بازيهاي ماجرايي و اسباب بازيهايي مثل كاميون، سفينه هاي فضايي و سرگرمي هاي آزمايشگاهي ابراز مي كنند!
پدر بزرگ، مادر بزرگ شما هم بياييد بازي!
تحقيقات نشان داده است، كودكان در طول بازي نحوه برنامه ريزي و حل مشكلات را فرا مي گيرند. بازي، باعث تقويت مهارتهاي زباني و ارتباطي و همينطور استفاده از نيروي تخيل و خلاقيت آنان مي شود. كودكان بازيگوش بانشاطتر از ساير كودكان هستند و حس انطباق و همكاري آنها هم قوي تر از ساير كودكان است. فراموش نكنيد كودكان اگر به مجموعه اي متنوع تر از اسباب بازي ها دسترسي داشته باشند مدت طولاني تري را صرف بازي خواهند كرد. از طرفي، اسباب بازي هاي گران قيمت لزوماً بيشترين نشاط و انگيزه را در بچه ها فراهم نمي كنند. پس بهتر است كودك 4-5 اسباب بازي متفاوت داشته باشد كه با آنها بازي كند تا اين كه يك اسباب بازي گران قيمت توي ويترين داشته باشد. در زندگي هاي امروز، بيشتر والدين تمايل دارند بچه ها در خانه بازي كنند تا بيرون از خانه، به همين خاطر، بازي كردن كودك با پدر و مادر، پدربزرگ و مادربزرگ و برادرها و خواهرها از اهميت بيشتري برخوردار شده است. بد نيست بدانيد كه مطالعات نشان داده خلاق ترين بچه ها، آنهايي هستند كه بيشتر با اطرافيان بزرگسالشان بازي مي كردند و البته اين فقط كودكان نيستند كه از بازي با بزرگترها سود و لذت مي برند. يكي از بزرگترين تفريح هاي زندگي براي يك آدم بزرگ مي تواند همين بازيهاي كودكانه باشد.