بدون ترديد يکي از مهم ترين وظايف هر پدر و مادري پرورش استعدادها و تربيت کودک از نقطه نظر شخصيت فردي و اجتماعي است. به گونه اي که پس از گذشت دوران کودکي و نوجواني و به هنگام جواني و پس از آن قادر به زندگي واقعي و پرثمر باشد. اما پرسش اينست که چگونه مي توان چنين هدفي را دنبال کرد و به آن دست يافت؟ در اين مطلب سعي شده تا به صورت مختصر و مفيد پاسخي به اين پرسش داده شود.
1) حق انتخاب را ازکودکان خود نگيريد: توجه داشته باشيد که به جاي آنکه به صورت مستمر براي کودکانتان انتخاب کنيد و تصميم بگيريد، بهتر است به او حق انتخاب بدهيد. براي نمونه، به هنگام لباس پوشيدن مي توانيد از اوبپرسيد که کدام لباسش را مناسب تر مي داند و کدام يک را ترجيح مي دهد؟ شايد اين امر براي شما بسيار ساده به نظربرسد، اما جالب است بدانيد که همين انتخاب هاي کوچک و به ظاهر سطحي مي توانند قدرت تشخيص و انتخاب را در کودک شما بالا ببرند. نکته جالب تر آنکه اگر بتوانيد در مورد نوع و نحوه انجام کار يا بازي به کودک پيشنهاد انتخاب بدهيد، همين انتخاب، از بي ميلي کودک به انجام همان کاريا بازي به شدت خواهد کاست.
2) براي تلاش وکوشش فرزند دلبندتان ارزش واقعي قائل شويد: اگر کودک شما براي پوشيدن لباسش زمان زيادي را صرف مي کند و يا به سختي قادراست بند کفش هاي خود را ببندد، بهتر است به جاي دخالت در کار او، به او فرصت انجام کار را بدهيد و به اعمالي که انجام مي دهد احترام بگذاريد و حتي پس ازموفقيت، او را تشويق کنيد. توجه داشته باشيد که هرگز براي تشويق کودک خود به انجام کارهايش، از جملات رايجي مثل: «آسان است» يا «کاري ندارد» استفاده نکنيد، زيرا دراينصورت کودک شما اينگونه خواهد پنداشت که کاري انجام نداده است. به جاي مطرح کردن سختي يا سادگي کار بهتر است اطلاعات مفيدي را دراختيار کودک خود قراردهيد.
3) بگذاريد کودک شما مالک خودش باشد: توجه داشته باشيد که بيش از حد سر و وضع کودک تان را مرتب نکنيد. لازم نيست مدام يقه پيراهن او را مرتب کنيد و موهايش را شانه بزنيد. کودک به رغم ميل شما، اين کار را يک دخالت آشکار در مورد خود مي داند. بهتر است اينگونه کارها را به صورت غيرمستقيم از او بخواهيد و به هنگام رعايت اين مسائل او را درسطح لازم تشويق کنيد.
4) از کودکان بي جهت و بيش از اندازه سوال نپرسيد: کودک شما اين امر را نيز دخالت در زندگي خصوصي خودش تلقي خواهد کرد. توجه داشته باشيد که کودکان در موقع مناسب و به فراخور نياز واقعي اقدام به صحبت خواهند کرد و توضيحات لازم را به شما خواهند داد. البته اين مسئله به هيچ وجه به اين معني نيست که هرگز از کودک خود سوال نپرسيد بلکه به آن معني است که به اثرات احتمالي پرسش خود از فرزندتان آگاه باشيد. اين نکته را نيز از ياد نبريد که دربرخي موارد کودک شما دوست دارد از اوبپرسيد تا براي شما توضيح دهد و از بيان کارهايي که انجام داده است لذت ببرد.
5) براي پاسخ دادن به فرزند خود تعجيل نکنيد: آن زمان که کودک شما از شما پرسشي دارد، بهتر است با مکث مختصر ولازم به او فرصت تفکر بدهيد. براي نمونه در برخي موارد مي توانيد پس ازمطرح شدن پرسش او از کودک تان بپرسيد که خودش در آن مورد بخصوص چه مي انديشد. توجه داشته باشيد که معمولا کودک شما به هنگام پرسيدن، پاسخ را در ذهن دارد و به دنبال درستي يا نادرستي آن است. جالب است بدانيد که اين روش مي تواند يکي از بهترين روش ها براي تمرين تفکر فرزند دلبند شما باشد.
6) کودک خود را به خانه و محيط محدود عادت ندهيد: اجازه دهيد کودک شما با محيط خارج درحد معقول ارتباط داشته باشد. براي او شرح دهيد که در دنياي خارج از منزل، دنياي بزرگ تري وجود دارد که مي تواند براي او بسيارجالب و مفيد باشد.
7) به روياهاي کودک خود اهميت دهيد: هيچ گاه از ياد نبريد که روياهاي کودکان شما يکي از پرارزش ترين دارايي هاي آنهاست. هيچ گاه کودک خود را به خاطرخيال پردازي و غرق شدن در روياهاي زيبا و ارزشمندش سرزنش نکنيد. از او بخواهيد که روياهاي خود را براي شما به صورت کامل تعريف کند. توجه داشته باشيد که اين کار به شما کمک خواهد کرد که با بسياري از زواياي آشکار وپنهان شخصيت وجودي کودک خود آشنا شويد وبه بسياري از خواسته هاي او پي ببريد.
8) به کودک خود فرصت اشتباه بدهيد: هيچ گاه خود را به خاطر اشتباهات اوليه سرزنش نکنيد. مطمئن باشيد که شما نيز دردوران کودکي خود بارها وبارها همين گونه اشتباهات را تجربه کرده ايد. درصورت سرزنش او، بي اختيار قدرت تجربه کردن را ازاو مي گيريد و اعتماد به نفس او را در حد بسيار زيادي تضعيف مي کنيد و به اين ترتيب قدرت انتخاب و اختيار را از اوسلب مي کنيد. به جاي سرزنش بي موقع و بي تاثير به او به صورت غيرمستقيم آگاهي بدهيد.
9) هيچ گاه در مورد کودک خود، هرچقدر که کودک باشد صحبت نکنيد: توجه داشته باشيد که کودک شما از بدو تولد مي آموزد و اين قدرت آموختن به سرعت در وجود او رشد مي کند. هرگز خجالتي بودن يا ناداني او و يا ضعف او را پيش رويش و در مقابل ديگران بازگو نکنيد. دراين صورت کودک شما به شدت تضعيف مي شود احساس مي کنند که درحد شي اي که هيچ اراده اي ندارد تنزل کرده است.
10) اجازه دهيد که کودک شما به پرسش هايي که از او مي شود شخصا پاسخ دهد: بارها و بارها ديده ايم که به محض پرسيدن سوال ازکودکان، والدين و اطرافيان به جاي آنها به جاي کودکان، لب به سخن مي گشايند و همه چيز را تشريح مي کنند. از ياد نبريد که کودک شما نيز علاقه مند است که اطلاعات خود را بروز دهد و به توصيف و تشريح بپردازد. همچنين ممکن است در شرايط و لحظاتي خاص دلش نخواهد به پرسش ها به صورت کامل پاسخ دهد. توجه کنيد که او نيز براي خود رازهايي دارد که مي خواهد پوشيده بمانند.
11) تا حد امکان به جاي گفتن «نه» ازکلمه «آري» استفاده کنيد: به جاي آن که مداوم به کودکتان کلمات نمي تواني و نمي داني و نمي خواهي و بسياري «نه» هاي ديگر را بگوييد، او را آگاه سازيد که چرا نمي تواند کاري را انجام دهد و يا چرا شما نمي توانيد کاري را براي او انجام دهيد. توجه کنيد که در بسياري از موارد مي توانيد با يک پرسش به موقع ذهن کودک خود را متوجه مشکل سازيد.
12) کودک تان را در فعاليت هاي اجتماعي شرکت دهيد: هرگز به خودتان اجازه ندهيد که جلوي فعاليت هاي کودک تان را بگيريد و يا او را منع کنيد. به صورت مستقيم او را براي شرکت درچنين کارهايي تشويق کنيد و به صورت پوشيده و غيرمستقيم او را در انجام کارها دنبال کنيد و حتي به صورت غيرمستقيم و پنهاني به او کمک کنيد. دراين صورت به سرعت کودک شما حالتي اجتماعي به خود خواهد گرفت و اعتماد به نفس لازم و قدرت انتخاب آگاهانه و توانايي برخورد و رويارويي با مشکلات را پيدا خواهد کرد و به مفهوم واقعي کلمه روي پاي خودش خواهد ايستاد. توجه داشته باشيد که هرکدام از کودکان داراي حالت هاي روحي ورواني و همچنين توانايي جسمي خاص خود هستند، پس بي جهت نخواهيد همه کودکان در مسيري مشابه و يکسان حرکت کنند و به موفقيت هايي چون يکديگر برسند. پيش از هر چيزي کودک خود را به خوبي بشناسيد و اجازه بدهيد که او نيز بتواند خود را به شما بشناساند.
منبع: http://www.ebtekarnews.com