محمد برو توى اتاقت. پروين صداى تلويزيون را كم كن. اين هفته جايى ميهمانى نمى رويم. مگر به تو نگفتم برو توى اتاقت
ايام امتحانات بچه هاست و در خانه ها شرايط فوق العاده برقرار است. بعضى پدر و مادرها اينقدر بى تفاوت و بى خبر از اوضاع بچه ها هستند كه نمى دانند در مدرسه فرزندشان چه مى گذرد و بعضى ديگر اينقدر قضيه را سخت گرفته اند انگار كه نمره هركدام از امتحانات قرار است در اضافه حقوق اين ماه از درآمد خانواده لحاظ شود!

ارزش نمره

نخستين چيزى كه بايد باور كنيم اين است كه امتحان و نمره تنها ابزارى است براى تقويت انگيزه مطالعه كه براى كوچك و بزرگ و دبستانى و دانشگاهى ثمربخش بوده است.
اما هميشه نمره رياضى و ادبيات و شيمى و علوم معرف واقعى اطلاعات علمى و سطح هوشى ما نيستند و به مراتب نشان دهنده ميزان ارزشمندى شخصيتى و توانايى ها و استعدادهاى گوناگون ما نخواهند بود.

بى توجهى مخرب است

رها كردن فرزندان و بى توجهى به موفقيت ها و تلاش آنان مى تواند انگيزه شان را تضعيف كند. همان طور كه همراه بودن با برنامه هاى مدرسه و توجه و تقدير از نمرات خوب و سپس پرسيدن از علت ضعف در بعضى نمرات ديگر مى تواند در ايجاد روند بهتر مؤثر باشد.

فشار و حساسيت مخرب تر است

گاه بسيار تلاش مى كنيم اما دريغا كه تلاش ما نتيجه عكس مى دهد. فرزندان اگر احساس كنند كه تحت فشار هستند در برابر يادگيرى مقاومت مى كنند. تأكيد براى بيرون نيامدن از اتاق، ايجاد فشار و لجبازى مى كند. اصرار براى نمره 20 و حساسيت نشان دادن روى نمره ها هم فشار ديگرى است كه فقط او را حساس، عصبانى و يا مضطرب مى سازد. از همه بدتر تكرار كلماتى مثل بخوان، بخوان فرد را در حالت بيزارى و مقاومت قرار مى دهد.

توانايى را تحسين كنيم

انسان ها مادامى كه احساس توانمندى و تأييد مى كنند براى رساندن خود به نتايج بهتر تلاش مى كنند و هيچ چيزى جاى اين انگيزه قدرتمند درونى را نمى گيرد. پس فقط كافى است كه جلوى حركت اين انگيزه قوى را نگيريم و با توصيه هاى نابجا خود تنظيمى فرد را كه بسيار به حالش سودمند است به ديگر تنظيمى و تلاش به خاطر اين و آن ـ كه فرد را به سستى مى كشاند ـ تبديل نكنيم.
حد تلاش فردى در يك درس نمره 17 و حد ديگرى 15 است، مهم تلاشى است كه فرد براى موفقيت خود انجام مى دهد. اگر مى خواهيم كمكى كرده باشيم گاهى ـ بدون تكرار مكرر ـ توانايى و تلاش فرزند را تحسين كنيم و به او بگوييم كه ارزش و شأن انسانى و روح الهى او با هيچ نمره اى محدود نمى شود و محبتى كه ما به او داريم ـ در هر حالتى ـ وصف ناشدنى است. اين نوع نگاه به موضوع از ايجاد هرگونه اضطراب و مقاومت ناصحيح پيشگيرى مى كند.

كمك در برنامه ريزى صحيح

آنها به احساس موفقيت و توانايى احتياج دارند اما ممكن است راه موفق شدن را ندانند.
براى استفاده بهينه از وقت بهتر است كه در ايام امتحانات استفاده از تلويزيون را با هماهنگى و موافقت خود بچه ها به حداقل برسانيم و محيط آرام تر و ساكت ترى را برايشان فراهم كنيم. رفت وآمدهاى خانوادگى را در اين مدت تا حد امكان كم كنيم و از ايجاد جو تشنج روانى و نزاع و درگيرى به هر نحوى جلوگيرى كنيم.
به او ياد بدهيم كه براى آرام سازى ذهنى از پرداختن به افكار نگران كننده و غرق شدن در افكار مزاحم بر داشتن تمركز تمرين كند و اگر كارى هست كه انجام آن ذهنش را درگير كرده ابتدا به انجام آن اقدام كند و يا روى برگه اى تمام مشغله هاى ذهنى را نوشته و سپس با خيال راحت به مطالعه عميق بپردازيد.

ساعتى مطالعه فعال

يك ساعت مطالعه فعال و عميق بهتر از ساعت ها نشستن و درجا زدن است. براى داشتن مطالعه فعال بايد ابتدا صفحاتى از درس را بخوانيم و سپس از خود سؤال كنيم كه اين قسمت حاوى چه نكاتى بود. يعنى ما از خودمان امتحان مى گيريم و به خودمان تمرين مى دهيم. بعضى مطالب را با صداى بلندتر تكرار مى كنيم، بعضى را مى نويسيم و براى بعضى شعر و عبارتى را طراحى مى كنيم كه ربطى را بين آنها برقرار كند.
مسئله هاى حل شده را دوباره حل مى كنيم و با جواب قبلى مقايسه مى كنيم و براى طراحى مسئله هاى مشابه اعداد و شرايط را عوض مى كنيم.

فرصتى براى استراحت و عمق بخشى

هر وقت احساس خستگى و پر شدن ذهنى داشتيم وقت آن است كه با پرداختن به كارى ديگر به عمق بخشيدن به حافظه و ايجاد فضاى جديد كمك كنيم. استفاده از طبيعت، انس ورزى با افراد خانواده، چند قدم راه رفتن، بستن چشم ها و نفس كشيدن هاى عميق و آرام، خوردن ميوه، عسل، مويز و خوراكى هاى كم كالرى و مقوى حافظه، انجام برنامه هاى لازم شخصى، كمك در كارهاى خانه و خانواده و پرداختن به نيايش و عبادت مى توانند از بهترين انواع آمادگى ذهنى باشند. پس از يك مقدار جابه جا شدن بدنى و آماده شدن دوباره به ادامه مطالعه در همان حوزه درسى يا دروس ديگر مى پردازيم.
منبع: http://www.iran-newspaper.com