تبليغ وهابيت در کشورهاي اسلامي مسأله اي جدي است. اين فرقه، غير از انحراف هاي اساسي، ابزاري در دست استعمارگران و سياست هاي شيطاني امريکا و انگلستان است و يکي از عوامل اصلي ايجاد اختلاف بين مسلمانان محسوب مي شود. در مقاله ي ذيل، اين موضوع را بررسي مي کنيم.
ايجاد تفرقه در دنياي اسلام، خواست استکبار جهاني به سرکردگي آمريکا است و در اثر وجود اختلاف ها و تشديد آن، دشمنان اسلام و مسلمانان بيش ترين بهره برداري را از ذخاير مادي و معنوي کشورهاي اسلامي کرده اند.
دشمني وهابيان با تشيع دوازده امامي و انقلاب اسلامي، که به رهبري امام خميني (قدس سره) در سال 1357 ه / 1978م به پيروزي رسيد، قابل کتمان نيست. (1) پيش از پيروزي انقلاب اسلامي تاکنون، از سوي دستگاه هاي تبليغاتي و انتشاراتي و مراکز علمي وهابيان صدها و هزاران جلد کتاب و نشريه در تبليغ وهابيت و دشمني با تشيع و اهل بيت (عليهم السلام) چاپ و در کشورهاي ايران (مناطق سني نشين شرق و غرب)، پاکستان، عراق، سوريه، لبنان، هند، اردن، افغانستان، مصر، ليبي، الجزاير، مغرب، ترکيه، آسياي ميانه، تاجيکستان و کشورهاي قاره اروپا و امريکا توزيع و تبليغ شده است. تربيت مبلغان مذهبي داخلي و خارجي در دانشگاه هاي عربستان جايگاه ويژه اي دارد؛ مبلغاني که پس از طي دوره هاي لازم، آيين و مرام وهابيت را فرا مي گيرند و براي معرفي وهابي گري و مبارزه با افکار تشيع و ايران اسلامي، به سراسر دنيا اعزام مي شوند. فعاليت هاي تبليغي وهابيان در مناطق شيعه نشين منطقه شرقي عربستان مانند قطيف، احساء، دمام و ظهران نيز کم نيست. در اين مناطق، تمام مسؤولان اداري - سياسي و فرهنگي از طرفداران حکومت سعودي انتخاب مي شوند و حتي معلمان مدارس و امامان مساجد بايد به آيين وهابيت گرايش داشته باشند. شيعيان حق تبليغ فرهنگ و آداب و رسوم شيعي در عبادات ديني و آموزش آن را ندارند و در صورت مشاهده به شدت با آن ها برخورد مي شود. (2)
در اين جا به وضعيت تبليغ فرقه وهابيت در برخي کشورها مي پردازيم:

1. پاکستان

کشور اسلامي پاکستان با چهار ايالت پنجاب، سرحد، سند و بلوچستان در همسايگي شرقي ايران با فرهنگ سنتي - اسلامي و حاکميتي حزبي همواره مورد طمع و تجاوز استعمارگران خارجي بوده است.
مهم ترين احزاب پاکستان، حزب «مردم»، «جماعت اسلامي»، «استقلال» و «نهضت اجراي فقه جعفري» است و اين کشور به دليل فقر فرهنگي و نفوذ روحانيان متعصب و مخالف شيعه، يکي از عمده ترين مراکز تبليغ وهابيت در بين کشورهاي اسلامي به شمار مي آيد. گروه هاي پاکستاني وهابي گاه به صورت حزب سياسي، با نفوذ در دولت، گاه به صورت گروه هاي فرقه گراي تروريستي و زماني به صورت فعاليت هاي فرهنگي عمل مي کنند. تعداد بسياري از روحانيان طرفدار وهابيت در پاکستان، دروس ديني خود را در عربستان گذرانده و يا با حمايت مالي، سياسي و فرهنگي سعوديان به مسؤوليت ها ومناصب مهم دست يافته اند. (3)
سفارت و نمايندگي هاي عربستان سعودي در پاکستان همواره از فعاليت گروه هاي فرقه گرا و مخالف شيعيان، حمايت و تعداد فراواني از جوانان اين کشور را براي تحصيل در دانشگاه ها و مراکز علمي عربستان، جذب مي کند و از تأسيس گروه هاي تروريستي و حمايت مالي و سياسي از آنان غافل نيست، که در ذيل نمونه هايي آورده مي شود:
الف) گروه سپاه صحابه: «سپاه صحابه» نمونه کامل يک حزب تفرقه گرا و مورد حمايت عربستان در پاکستان است. اين حزب در سال 1984م، در زمان حکومت ژنرال ضياءالحق توسط فردي به نام حق نواز جهنگوي در شهر جهنگ (ايالت پنجاب) تأسيس شد و با سرعتي بي سابقه گسترش يافت.
مراکز فعاليت سپاه صحابه (شهرهاي سيالکوت، فيصل آباد، جهنگ و مانند آن) مناطقي هستند که قبلا محل فعاليت فئودال هاي شيعه مذهب بوده و تأسيس سپاه صحابه يکي از ابزارهاي فئودال هاي سني مذهب در مبارزه با شيعيان است. (4)
از سوي ديگر، عربستان سعودي که پشتيبان سرسخت ضياءالحق بود، از سپاه صحابه و فعاليت هاي آن حمايت مالي و سياسي مي کرد. يکي از شعارها و اهداف تأسيس سپاه صحابه ، دفاع از احترام به صحابه (گرايش وهابيان) و مبارزه با افکار شيعيان (به بهانه مخالفت با صحابه) و انقلاب اسلامي ايران است. تبليغات گسترده و گمراه کننده آن ها و کارهايي مانند آدم ربايي، سرقت مسلحانه، ترور، کشتار جمعي (بمب گذاري) و اعمال وحشيانه ديگر، باعث ايجاد وحشت و دلهره در بين شيعيان شده است. (5)
سپاه صحابه، گروهک هاي وابسته ديگري را که در جهت اهداف آن ها تلاش مي کنند مانند گروه «سوار اعظم» به رهبري مولانا اسفنديار و سليم الله خاني و گروه «حرکه الانصار» و «تنظيم الدعوه» تأسيس نموده است.
ب) دکتر احسان الهي ظهير: نامبرده که تحصيلات خود را در عربستان و با حمايت هاي مالي وهابيان سعودي طي کرد، يکي از مهره هاي تفرقه انگيز و مبلغ فرقه وهابي و عامل قتل عام تعداد زيادي از شيعيان در مراسم عزاداري در پاکستان و کشورهاي ديگر است. نمونه هايي از آثار و تأليفات او در تبليغ آرا و سياست هاي وهابيان و مبارزه با عقايد تشيع عبارتند از: الشيعه و اهل البيت؛ الشيعه والتشيع؛ الشيعه و القرآن؛ الشيعه و السنّه.
ج) تأسيس مراکز فرهنگي، آموزشي و خيريه در ايالت بلوچستان پاکستان: رژيم آل سعود از شهريور 1368 به بهانه کمک هاي آموزشي و انسان دوستانه به مهاجران افغاني در ايالت بلوچستان، مراکز متعددي را به نام هاي «مؤسسه الدعوه ي الاسلاميه»، «اداره ي الاسراء»، «مؤسسه ي مکه ي المکرمه ي الخيريه» و «مؤسسه مسلم» تأسيس کرده است و در پوشش کمک هاي مالي، فرهنگ ضد شيعي وهابيت و سياست هاي ضد ايراني را از طريق توزيع کتاب، جلسات سخنراني، فيلم و نوار و عکس به آوارگان و مهاجران سني مذهب مقيم در اين ايالت منتقل مي کند.
طبق گزارش هاي به دست آمده، مهم ترين فعاليت هاي اين مراکز عبارتند از: پرداخت حق التدريس به کساني که به کودکان افغاني قرآن را آموزش مي دهند، تغذيه فرهنگي (کتاب، جزوه و تصوير)، پرداخت مستمري به گردانندگان اردوگاه هاي آوارگان افغاني و روحانيان وابسته به افکار وهابيان، چاپ و نشر و توزيع کتاب (کتاب هاي اهل سنت و کتاب هاي ضد تشيع) براي مهاجران و آوارگان افغاني به زبان هاي فارسي، اردو، پشتو و ... .

2. افغانستان

گروه «طالبان» (6) از قوم پشتون (بزرگ ترين قوم افغانستان) هستند، که به دست ارتش I.S.I (7 ، «سپاه صحابه»، «جمعيت العما» ي پاکستان و مدارس ديوبند، (محل آموزش انديشه ها و پندارهاي وهابيان) شکل گرفت. آن ها مدعي استقرار شريعت غرّاي محمدي (صلي الله عليه و آله) هستند و خود را حنفي مذهب و صوفي مشرب قلمداد مي کنند، ولي اعمالشان نشان دهنده احياي سنت هاي قومي و قبيله اي 250 سال گذشته پشتون ها است. اين باورها و سنت ها شباهت فراواني با عملکرد وهابيان دارد، به طوري که شواهد موجود نشان از حمايت کامل سياسي، فکري و اقتصادي عربستان از آن ها دارد. (8)
نام اين گروه در دوازدهم اکتبر 1994 م براي اولين بار در خبرگزاري ها مطرح شد، آن ها با يک دسته دويست نفره به طور سريع، در سايه حمايت هاي مالي و نظامي دولت هاي پاکستان، امريکا، عربستان سعودي و امارات متحده عربي، توانستند مناطق وسيعي را از دست دولت اسلامي افغانستان خارج کنند و به تصرف خود درآورند. (9)

نقش عربستان سعودي در ظهور و رشد طالبان

عربستان از زمان هاي گذشته به ويژه در زمان اشغال کشور افغانستان توسط شوروي (سابق) به چند دليل عمده به مسائل اين کشور توجه داشت:
1. ممکن بود در صورت ادامه اشغال، شوروي بتواند براي رسيدن به منافع نفتي خليج فارس، اقداماتي صورت دهد.
2. ادامه اشغال و گسترش نظام کمونيستي، اعتقادات مسلمانان جهان و افغانستان را در معرض خطر قرار مي داد.
3. ادامه اشغال افغانستان و حمايت ايران از گروه هاي جهادي شيعه، با ايفاي نقش ام القرايي عربستان سازگار نبود.
4. رقابت با نفوذ رو به گسترش جمهوري اسلامي ايران در کشورهاي آسياي ميانه، به ويژه پس از فروپاشي شوروي و نظام کمونيستي.
با توجه به دلايل مزبور، عربستان به طور جدي و به صورت هاي گوناگون در مسائل افغانستان دخالت کرد:
الف) در سال هاي 1992 تا 1994 م مبلغ دو ميليارد دلار به پشتون ها (گلبدين حکمتيار) کمک مالي کرد. (10)
ب) در حمايت از گروه هاي جهادي مخالف ايران، مبلغ 150 ميليون دلار به دولت ربّاني - مسعود (11) کمک کرد.
ج. در کنار پاکستان، به حمايت مالي و نظامي از جنبش «طالبان» پرداخت و در يک رقم، براي خريد تسليحات نظامي طالبان از اوکراين، بخش عمده مبلغ هفتاد ميليون دلاري را پرداخت کرد. (12)
دکتر حميد احمدي مي نويسد: «عربستان در پشتيباني از طالبان، دوانگيزه اساسي داشته است: نخست آن که عربستان خود را ام القراي جهان اسلام مي داند و کمک به مسلمانان را نوعي وظيفه ديني و الهي براي خود در نظر مي گيرد. انگيزه دوم، رقابت با نفوذ رو به رشد ايران در افغانستان و آسياي مرکزي و منزوي ساختن جمهوري اسلامي ايران، که خود را امّ القري جهان اسلام مي داند، بوده است.» (13)
انورالحق احدي مي گويد: « با وجود اين که عربستان هيچ منافعي در آسياي مرکزي ندارد، امريکا و پاکستان را متحدين استراتژيک و ايران را رقيب منطقه اي خود مي پندارد.» (14)
دولت عربستان در تاريخ 1997/5/26م به شکل صريح، با به رسميت شناختن حکومت خود خوانده گروه طالبان؛ سفارت رياض در افغانستان را تحويل آن ها داد.

3. کشورهاي ديگر

کشور بزرگ هندوستان (دومين کشور جهان از نظر جمعيت) که نژادهاي جمعيتي و گرايش ها و مذاهبي گوناگون دارد(15)، يکي از مناطقي است که به ويژه پس از استقلال پاکستان و رسميت يافتن مذهب و زبان هندو، از فعاليت هاي تبليغاتي وهابيت در امان نمانده است. در سايه کمک ها و حمايت هاي مالي و تبليغاتي وهابيان سعودي، به دليل فقر شديد مسلمانان، گرايش به آيين وهابيت در بين مسلمان هند زياد ديده مي شود.
در ايران اسلامي و بين مردم سني مذهب ساکن در مناطق مرزي (16) نيز تبليغات سعوديان وهابي تشديد شده است. در مدارس علميه اهل سنت، کتاب هاي ابن تيميه و محمدبن عبدالوهاب به صورت آشکار براي طلاب تدريس و ديگر کتاب هاي وهابيان به صورت اهدايي بين طلاب و روحانيان منطقه توزيع مي شود.
جزاير قشم و کيش نيز به دليل نزديک بودن به کشورهاي خليج فارس و شنيدن و ديدن صدا و تصوير راديوها و تلويزيون هاي منطقه که وهابيت را تبليغ و از نظام شيعي حاکم بر ايران اسلامي انتقاد و بدگويي مي کنند، در معرض آسيب و حتي خطر گرايش قرار دارند.
مسلمانان شوروي سابق (قريب 70 ميليون نفر) و کشورهاي تازه استقلال يافته آسياي ميانه مانند ترکمنستان، تاجيکستان، قزاقستان، قرقيزستان، ازبکستان، آذربايجان، ارمنستان، و چچن هم چون زمان هاي گذشته، مورد طمع سياست هاي تبليغاتي وهابيان بوده و هستند. سالانه ميليون ها جلد قرآن با چاپ نفيس، اهدايي پادشاهان سعودي در بين مردم اين کشورها به صورت رايگان توزيع مي شود. (17)
تأسيس مسجد، مراکز مذهبي، اختصاص کمک هاي مالي براي مسلمانان و ارسال و اهداي کتاب ها و نشريات و مبلغان مذهبي و قاريان قرآن براي اقامه جماعت و سخنراني و قرائت قرآن، از ديگر برنامه هاي وهابيان براي مسلمانان شوروي (سابق) است که به طور مرتب، به ويژه پس از فروپاشي شوروي (سابق) و تشکيل کشورهاي مستقل مسلمان و فراهم شدن زمينه تبليغات اسلامي در کشورها و امکان سفر به عربستان براي مراسم حج صورت مي گيرد.
آلباني با قريب سه ميليون مسلمان حنفي مذهب، علي رغم همه فشارهاي قرون وسطايي دوران سلطه کمونيست ها، پس از فروپاشي شوروي سابق، آمادگي زيادي براي پذيرفتن تبليغات اسلامي دارد و دستگاه هاي سعودي با اهداي قرآن، کتاب و نشريات، تأسيس و تکميل مساجد و دعوت مسلمانان براي بازديد از اماکن مقدس مکه و مدينه در ايام حج و غير آن و پذيرش دانشجو، از فرصت پديد آمده استفاده مي کنند.
جزاير مالديو، سري لانکا در اقيانوس هند، کشورهاي کنيا، انيوپي، اوگاندا، غنا، نيجريه، مالي، سنگال، ليبي، استراليا، کانادا، امريکا، آرژانتين، فيليپين، سنگاپور، اندونزي، مالزي، چين و ژاپن از ديگر مناطقي هستند که رژيم آل سعود با شيوه هاي گوناگون در اين کشورها به تبليغ اسلام وهابي (اسلام سلفي) مي پردازد.

پي نوشت :

1. پس از شکست انقلاب مشروطيت و پيش از پيروزي انقلاب اسلامي، در سايه تبليغ وهابي گري، افرادي مانند سيد احمد کسروي، شريعت سنگلجي و حکمي زاده به آرا و پندارهاي وهابيان گرايش يافتند و کتاب هايي در مخالفت با عقايد شيعه نوشتند؛ چنان که مقدمه و بخش مهمي از کتاب «کشف اسرار» حضرت امام خميني (قدس سره) پاسخ به شبهات وهابيان و طرفداران آن ها است.
2. عقيدتي - سياسي نيروي انتظامي؛ نگاهي به ماهيت و عملکرد فرقه ضاله وهابيت، ص 48.
3. عربستان سعودي با دقت و توجه براي تأثيرگذاري بر فرهنگ و مردم پاکستان، اين فعاليت هاي مالي و نظامي را انجام داده و مي دهد. قراردادي نظامي بين رياض و اسلام آباد براي آموزش سياسي، نظامي و فرهنگي يک صد هزار نيروي نظامي ارتش پاکستان در داخل عربستان امضا شده است و شواهد تاريخي نشان مي دهد، بيش تر کودتاهاي نظامي پاکستان با حمايت ارتش امريکا و عربستان صورت مي گيرد. (جزوه نيروي انتظامي، ص 52).
4. حافظ تقي الدين، احزاب و نهضت هاي سياسي پاکستان، ص 503 به نقل از: مرتضي زيدي، علل تفرقه گرايي در پاکستان (پايان نامه) ص 110.
5. مرتضي زيدي، «تلاش هاي گروه هاي تروريستي وهابي عليه ايران» روزنامه جمهوري اسلامي ، 1369/10/5، ش 3355، به نقل از: علل تفرقه گرايي در پاکستان.
6. نام طلبه هاي فارغ التحصيل از جمعيه العلماي پاکستان و مورد حمايت گروه سپاه صحابه.
7. علامت اختصاري سازمان اطلاعات و امنيت ارتش پاکستان.
8 . مرکز مطالعات فرهنگي بين المللي، جريان پر شتاب طالبان، ص 48.
9. همان، ص 91.
10. همان، ص 117 به نقل از: انوار الحق احدي (کارشناس مسائل سياسي خاورميانه)در مصاحبه با مجله ميدل ايست، ژوئن 1994م.
11. بايد توجه داشت که شاه مسعود در آن تاريخ، سياست مخالف ايران داشت.
12. همان، ص 118.
13. حميد احمدي، «طالبان؛ علل و عوامل رشد»، اطلاعات سياسي- اقتصادي، ش 131-132، ص 32 به نقل از: حرکت پر شتاب طالبان؛ ص 118.
14. انورالحق احدي، عربستان سعودي ايران و جنگ در افغانستان، ص 173 به نقل از: حرکت پر شتاب طالبان، ص 118.
15. يکي از استادان محترم (جناب آقاي دکتر رضا شعباني) در کلاس درس شبه قاره هند نقل مي کرد: هم اکنون آمار فرق و مذاهب در هندوستان به بيش از يک ميليون رسيده است.
16. نزديک به 12 درصد از مردم ايران که بيشتر در نواحي مرزي در شمال، جنوب، شرق و غرب زندگي مي کنند، سني مذهب هستند.
17. هفته نامه المسلمون که در جده منتشر مي شود، نوشت: خطوط هوايي شوروي (سابق) به زودي 28 پرواز بين جده و مسکو براي حمل يک ميليون جلد قرآن که توسط شاه فهد به مسلمانان شوروي اهدا شده است، انجام خواهد داد. (جزوه نيروي انتظامي).

منبع: مجله ي پويا شماره 7
/س