شمس الدين محمد در بين سال هاي 712 تا 727 هجري شمسي در شيراز ديده به جهان گشود. در دوران جواني با شنيدن تلاوت آيات قرآن به وسيله ي پـدرش، بهاالدين، آن را به حافظه سپرد. همچنين آثـار بسياري از بزرگـان ادب را، هـمچـون سعـدي، عـطار، نظامي و مولوي را حـفظ کرده بود. پس از مرگ پدر که ذغال فروش بود، حافظ به اتفاق مادر، نزد عموي خود (که نامش سعـدي بود) رفتند. سپس مدتي در پرده دوزي و خميرگيري در نانوايي به کار مشغول شد.
در بيست و يک سالگي، به هنگام تحويل نان در محله ي اعيان شيراز با دختري زيبا رو به نام «شاخ نبات» آشنا شد. تعدادي از شعرهايش نيز خطاب به اوست. براي آن که به وصال محبوب خود برسد، چهل شبانه روز بر مزار باباکوهي شب زنده داري کرد تا به خواسته اش دست يابد.
ديوان حافظ حاوي 500 غزل، 42 رباعي، و تعداد نامحدودي قصيده است که در عرض مدت 50 سال سروده شده است. حافظ هر آن گاه که حالتي روحاني به او دست مي داد، به سرودن شعر مي پرداخت و به همين علت گاه در طول يک سال بيشتر از 10 غزل نمي سرود. قصد و نيت او سرودن اشعاري بود که خداوند از دستش راضي باشد.
حافظ به سال 791 در سن 69 سالگي در شيراز درگذشت.