ورزشکاران علاقه زيادي به کسب طلاعات در مورد آنتي اکسيدانها دارند.زيرا آنها باعث افزايش توان آنها در حين ورزش و نيز ترميم بهتر بعد از ورزش ميشود.
هدف از اين مقاله اين است که بدانيم آنتي اکسيدانها چه نقشي در انجام فعاليتهاي ورزشي دارند.

ورزش و تخريب اکسيداتيو

ورزشهاي استقامتي 10-30 برابر حالت عادي مصرف اکسيژن را افزايش ميدهند که اين مسئله توليد راديکالهاي آزاد و در نتيجه تخريب عضلات و ساير بافتها ي بدن را افزايش ميدهد.بنابراين چگونه يک ورزشکار ميتواند از خود بر عليه راديکالهاي آزاد ناشي از ورزش محافظت کند؟آيا ورزشکاران بايد مقادير زيادي آنتي اکسيدان مصرف کنند؟
به دليل اينکه امکان اندازه گيري مستقيم راديکالهاي آزاد در بدن وجود ندارد دانشمندان با اندازه گيري محصولات فرعي ناشي از راديکالها ي آزاد (مثل چربي هاي پر اکسيد شده )مقدار تاثير آنها را در بدن مي سنجند که روش علمي خاصي دارد.
وزش و فعاليت بدني منظم سيستم دفاعي بدن را تقويت کرده ودر برابر راديکالهاي آزاد ناشي از ورزش از بدن محافظت ميکند.اين تغييرات به آهستگي اتفاق ميافتد و بدن را نسبت به شرايط مختلف ورزشي عادت ميدهد.
به همين دليل بايد به طور پيوسته و منظم ورزش کرد نه به طور دلخواه .به عبارت ديگر انجام ورزش شديد در کساني که به طور منظم ورزش نمي کنند و به آن عادت ندارند به دليل افزايش راديکالهاي آزاد سيستم دفاعي بدن در هم ميشکند و باعث تخريب بافتهاي بدن ميشود. مکمل دهي آنتي اکسيدان ها در ورزشکاران حرفه اي يعني افرادي که به طور دائم و پيوسته ورزش مي کنند موثر و مفيد است نه افرادي که به طور دلخواه ورزش ميکنند.
بنابراين کسي که در طي هفته فعاليت زيادي نداشته و بيشتر کارهاي او به صورت نشسته بوده اگر بخواهد آخر هفته يک مرتبه در يک مسابقه ورزشي سنگين شرکت کند اين ورزش بيشتر براي او ضرر دارد تا اينکه فايده داشته باشد.
عوامل مختلف زيادي در ميزان تخريب سلولي توسط راديکالهاي آزاد ناشي ازورزش دخالت دارند که شامل شدت ورزش برنامه غذايي ورزشکار و نوع ورزش است.
آيا مکمل دهي آنتي اکسيدان ها ميتواند از تخريب عضلاني ناشي از ورزش جلوگيري مي کند يا ترميم بعد از ورزش را تقويت کند؟
اگر چه مشخص است کمبود ويتامين باعث ايجاد مشکلاتي در تمرينات ورزشي و ترميم بعد از ان ميشود ولي تاثير مکمل هاي آنتي اکسيداني در يک ورزشکار سالم با تغذيه مناسب هنوز مورد بحث است.بيشتر مطالعات نشان داده که افزايش دريافت ويتامين E بدن را در مقابل استرس اکسيداتيو ناشي از راديکالهاي آزاد مصون ميدارد.
همچنين باعث ترميم بهتر و سريعتر بعد از ورزش ميشود البته مقدار اين ويتامين براي تاثير مشخص نيست.
اگر برنامه غذايي ورزشکار مناسب و متعادل باشد به مقدار کافي ويتامين E را تامين خواهد کرد ولي در بعضي افراد علاوه بر غذا نياز به دريافت مکمل اضافي است.ولي هنوز تاثير مکمل هاي آنتي اکسيداني بر بدن مشخص و ثابت نشده است.
مکمل دهي ويتامين E نيز در ورزشکاران حرفه اي يعني افرادي که به طور دائم و پيوسته ورزش ميکنند توصيه ميشود نه افرادي که به طور دلخواه ورزش ميکنند.

مصرف چه مقدار مکمل کافي است؟

هرچند تاثير مفيد آنتي اکسيدانها بر سلامتي بدن ثابت شده است ولي توصيه نشده که حتما از مکمل هاي آنها استفاده شود.
در ابتدا تصور ميشود مکمل هاي آنتي اکسيداني بي ضرر هستندولي بعد ها متوجه خواهيد شد که دريافت دوز بالا و طولاني مدت اين مکملها براي بدن مضر است و باعث مسموميت ويتاميني در بدن ميشود.
ويتامين ث و بتاکاروتن در مقادير طبيعي خود در بدن نقش آنتي اکسيداني دارند ولي مقادير بالاي آنها خود زمينه ساز اکسيداسيون خواهد بود.
هيچگاه خود سرانه و بدون مشورت با پزشک مکملهاي ويتاميني و مواد معدني را مصرف نکنيد چون ممکن است اثرات سوء داشته باشد.
دريافت مقدار زياد يک ماده مغذي به صورت مکمل بدون اطلاع از تمامي عوارض آن باعث بهم خوردن تعادل بدن خواهد شد.

توصيه هاي مهم:

• يک برنامه ورزشي منظم و پيوسته داشته باشيدو روزانه 5 واحد سبزي و ميوه مصرف کنيد.اين کار باعث تقويت سيستم آنتي اکسيداني بدن شما ميشودو با دريافت ميوه و سبزي مواد لازم براي اين سيستم فراهم ميگردد.
• افراد کم تحرک نبايد به طور ناگهاني ورزش شديدي را انجا م دهند چون اين کار باعث افزايش استرس و اکسيداتيو در آنها ميشود.استرس اکسيداتيو يعني تخريب عضلاني ناشي از افزايش راديکالهاي آزاد در بدن بعد از يک فعاليت شديد و ناگهاني .
• هرگز بيش از حد مکمل مصرف نکنيد.
• ورزشکاران حرفه اي براي فعاليتهاي شديد ورزشي يا مسابقات تحت نظر پزشک ميتوانند مکمل ويتامين E را چندين هفته قبل و بعد از مسابقه مصرف کنند.
• همواره مراقب توصيه هاي FDA (سازمان غذا و دارو در امريکا) در مورد مکمل مصرفي خود باشيد.