مدتهاست که روان شناسان به ارزش شوخ طبعي به عنوان نوعي مهارت مقابله اي پي برده اند. از نظر بعضي از روان شناسان «شوخ طبعي يک استعداد استثنايي و نادر» است که به ما اجازه مي دهد در مواجهه با تنش به خودمان بگوييم: «نگاه کن اين است معني دنيايي که ظاهرا خطرناک ناميده مي شود، مثل بازي بچه هاست که خيلي خنده دار است».
پژوهشگران با بررسي پژوهشهاي انجام شده در زمينه شوخ طبعي و سلامتي نتايج زير را درباره ارزش شوخ طبعي به عنوان نوعي مهارت مقابله اي بيان کرده اند.
1. افرادي که از شوخ طبعي خوبي برخوردارند در مقايسه با افرادي که شوخ طبع نيستند احتمالا در هنگام مواجه شدن با تجربيات تنش زا کمتر با خلق منفي واکنش نشان مي دهند. شوخ طبعي به خصوص زماني که افراد با يک رويداد منفي مواجه مي شوند، مفيد است، زيرا آن ها به مشکل با شوخ طبعي مي نگرند و بدين ترتيب با احساس نارضايتي مقابله مي کنند. با اين حال، شوخ طبعي الزاما اضطراب شخص را هنگام مواجهه با رويدادهاي تهديد کننده کاهش نمي دهد.
2. شوخ طبعي روش مؤثري براي مقابله با عواطف منفي از قبيل خشم، غمگيني و افسردگي است. افراد شوخ طبع احتمالا نسبت به هيجانات منفي موضع فعالتري دارند و سعي مي کنند بر آن ها غلبه کنند. شوخ طبعي به ما اجازه مي دهد تا ناملايمات را از پيش روي خود برداريم. افرادي که فاقد شوخ طبعي اند احتمالا منفعل مي شوند و عواطف منفي بر آن ها مسلط مي شود.
3. افرادي که از شوخ طبعي خوبي برخوردارند در مقايسه با افرادي که شوخ طبع نيستند شانس بيشتري براي داشتن جسمي سالم دارند. مطالعات نشان مي دهد که شوخ طبعي با عملکرد مثبت دستگاه ايمني و علايم تنشهاي فيزيولوژيکي کمتر، ارتباط دارد.
شوخ طبعي از چند طريق به ما کمک مي کند تا با تنش مقابله کنيم:
اول اينکه، شوخ طبعي احساس خودکار آمدي ما را بالا مي برد. بدين ترتيب به جاي اينکه با ترس يا دستپاچگي به رويدادهاي تنش زا واکنش نشان دهيم، مي توانيم با استفاده از حس شوخ طبعي به آساني و بدون ناراحتي با آن رويدادها مقابله کنيم و آن ها را به عنوان چالش تلقي کنيم.
دوم اينکه، شوخ طبعي کمک مي کند تا از آن مشکل فاصله بگيريم و در عوض براي يافتن راه حلهاي ديگر فرصتي بيابيم.
سوم اينکه، شوخ طبعي اين است که مردم بيشتر مايلند در کنار افراد شاد و سرحال باشند و از آن ها حمايت کنند. نوع شوخ طبعي که به نظر سالم تر مي آيد، خوش طبعي ملايم و معطوف به خود است. اين نوع شوخ طبعي همان طور که در قبل هم ذکر شد، موجب مي شود که شخص خود را خيلي جدي نگيرد. اين نوع شوخ طبعي سالم با شوخ طبعي ناسالمي که توأم با تمسخر و خصومت است مغايرت دارد.
اين چهار نکته را در مورد ارزش شوخ طبعي به عنوان نوعي مهارت مقابله اي در نظر داشته باشيد:
اول اينکه، همانطور که ويکتور فرانکل مي گويد: شوخي نوعي تناقض(1) است. شما نمي توانيد در يک زمان هم واقعا غمگين باشيد و هم بخنديد.
دوم اينکه، شوخي، ويژگي منحصر به فرد انسان است که از طريق جدا کردن افراد از دردها و ناراحتي هايشان موجب نوعي احساس انتخاب و کنترل در آن ها مي شود. سوم اينکه، شوخ طبعي به ما يادآوري مي کند تا مسئله را از جنبه هاي مختلف بررسي کنيم.
و سرانجام شوخ طبعي نوعي تأييد خويشتن(2) است، وقتي به خود مي خنديم يعني به خود مي گوييم: «من خودم را دوست دارم و خود را به عنوان شخص جايز الخطا مي پذيرم».

پي نوشت :

1. Paradoxical.
2. Self- affirmaion.

منبع: کتاب مهارتهاي زندگي