ابوجعفر محمدبن جرير بن کثير بن غالب طبري در آمل از شهرهاي طبرستان(مازندران) به دنيا آمد. تا دوازده سالگي مقدمات علوم زمان را در زادگاهش فرا گرفت. خود او در اين باره مي‌گويد:«در هفت سالگي قرآن را حفظ کردم، در هشت سالگي براي مردم نماز گزاردم و در 9 سالگي پاره‌اي از احاديث را نگاشتم.» سپس مي‌افزايد که به خاطر رويايي که به سراغ پدرش آمده بود، پدر از دوران خردسالي به تحصيل او در علوم دين اهتمام نشان داده‌است و بنابراين از 12 سالگي به تشويق پدر به ري رفت.
در آن زمان شهر ري يکي از بزرگ‌ترين شهرهاي ايران و از نظر آموزش علوم زمان سرآمد شهرهاي ديگر بود. در ري از محمد بن حميد رازي حديث فرا گرفت و مغازي(تاريخ جنگ‌هاي پيامبر) را از محمد بن اسحاق واقدي آموخت. سپس رهسپار بغداد شد و زماني به آن شهر رسيد که چند روزي از مرگ احمد بن حنبل مي‌گذشت. طبري از بغداد به واسط، شهري در ميان بصره و کوفه، رفت و علم حديث را تا جايي که توانست فرا گرفت. از آن پس او به عنوان يک فقيه بر اساس مذهب شافعي فتوي مي‌داد.
محمد بن جرير پس از مدتي ميان‌رودان(بين النهرين) را ترک کرد و براي آشنايي با اصحاب رأي عازم مصر شد. او در اين سفر از راه شام و بيروت گذشت و در 253 قمري هنگام حکومت احمد بن طولون به مصر وارد شد و سه سال در آن ديار ماند و در شهر فسطاط مصر نزد پاره‌اي از دانشمندان آن ديار شاگردي کرد.
طبري طي سفرهاي بسيار خود بيش‌تر سفرنامه‌هايي را که حاوي تاريخ و جغرافياي پيش از زمان خود بود، مطالعه کرد. همچنين، طي آن سفرها سيره نويسان گوناگوني را در جهان اسلام ديدار کرد و اطلاعات زيادي از آن‌ها به دست آورد. او پس از زندگي سه ساله در مصر از راه شام به بغداد بازگشت و پس از زمان کوتاهي براي ديدار از وطنش راهي طبرستان شد و در سال 290 قمري به آمل آمد. طبري پس از آن که محيط آمل را براي ادامه? تحصيل خود مساعد نديد به [[بغداد] بازگشت و در محله? رحيه يعقوب اقامت نمود و مطالعات خود را ادامه داد.
طبري در بغداد ضمن آن که دانش خود را در فقه، تاريخ، حديث تکميل مي‌کرد، شاگرداني نيز تربيت نمود و زماني که در محله? قنطره البردان بغداد زندگي مي‌کرد، نگارش تاريخ خود را با نام «تاريخ الرسل و الملوک و اخبارهم و من کان في زمن کل واحد منهم» که با نام تاريخ طبري شناخته مي‌شود، به زبان عربي آغاز کرد. او که روزانه چهل برگه از تاريخ خود را گردآوري‌آوري مي‌کرد، نزديک چهل سال به نوشتن تاريخ طبري پرداخت. به اين ترتيب که از 48 سالگي شروع به گردآوري نسخه‌هاي پراکنده سفرنامه‌ها نمود و از 65 سالگي به طور مستمر در بغداد يادداشت‌هاي پراکنده خود را به مدت 23 سال تنظيم کرد تا آن که پيش از مرگش آن را به پايان رساند.
طبري در کنار تنظيم تاريخ خود، به خواهش المکتفي ، خليفه? عباسي ، کتابي درزمينه? وقف نوشت که در بر گيرنده? نظر همه? دانشمندان و فقيهان مسلمان تا آن زمان بود. همچنين، کتابي به نام الفضايل نوشت که دربردارنده? زندگي خلفاي راشدين و اثبات و درستي حديث غدير بود و آن را با ذکر فضايل حضرت علي (عليه السلام) به پايان رساند. او طي آن سال‌ها کتاب جامع البيان عن تاويل القرآن را نيز در تفسير قرآن نوشت.
تاريخ الرسل و الملوک معروف به تاريخ طبري کتابي است نوشته? محمد بن جرير طبري.
در اين کتاب وقايع به ترتيب سال تنظيم شده و تا سال 302 هجري را در بر مي‌گيرد. تاريخ طبري داراي 16 جلد و مرجع عمده تاريخ ايران تا اول سده چهارم هجري است، همچنين اين کتاب مأخذ عمده تمام کساني واقع شده‌است که بعد از طبري به تأليف تاريخ اسلام اهتمام ورزيده‌اند. ترجمه تاريخ طبري را محمد ابن محمد بلعمي ترجمه و تلخيص کرده‌است.
طبري در سن 88 سالگي در خانه مسکوني خويش در روز يک شنبه دو روز مانده از شوال سال 310 قمري در بغداد درگذشت و در همان جا به خاک سپرده شد.
منبع:ويکي پديا
سايت هاي مرتبط با اين مقاله