توجه به تفاوت هاي فردي
نوعي تئوري كه در مشاوره در مورد مشكلات ارتباطي انسانها از جمله نوجوانان تاثيرات بسزايي گذاشته است تئوري تحليل رفتار متقابل "اريك برن" است . وي معتقد است كه در شخصيت انسان سه جنبه وجود دارد . والد – كودك – بالغ . اين سه شخصيت در انسان بين تولد تا پنج سالگي شكل مي گيرد .
-والد ضبط رويدادهاي خارجي است ( عوامل بيروني ) كه بدون سؤال حتي با زور بين تولد تا پنج سالگي در مغز شخص توليد مي شود . ( مفهوم آموخته شده زندگي ) در جنبه والد شخصيت انسان ، تمام پندارها ، اخطارها ، قوانين و مقرراتي كه بچه از پدر و مادر خود شنيده و در رفتار آنها ديده ، محفوظ است. امر و نهي ، محبت ها ، نوازش ها ، خنده ها ، اخطارها ، هشدارها يا صحبت هايي از قبيل "هرگز دروغ نگو" ، "مردم هميشه انسان را از روي دوستانش قضاوت مي كنند" ، "اسراف گناه است" و غيره .
-كودك ضبط رويدادهاي دروني است و يا به عبارت ديگر پاسخ يا عكس العمل او نسبت به آن چيزهايي است كه مي بيند و مي شنود . مثلاً احساسي كه از روي ترس مادر و پدر در طفل ايجاد مي شود ( مفهوم احساس شده زندگي ).
-و اما حدود ده ماهگي "بالغ" در انسان شروع به رشد مي كند .بالغضبط اطلاعاتي است كه از راه تحقيق و سنجش و تجربه به دست آمده است ( مفهوم انديشيده شده زندگي ) . از طريق بالغ است كه انسان كوچك مي تواند فرق زندگي را آن گونه كه به او ياد داده شده ( والد ) ، احساس كرده ( كودك ) و بالاخره آن گونه كه خودش استنباط كرده است ( بالغ ) متوجه شود. قدرت بالغ نيز اول در خويشتن داري نشان داده مي شود .
احساسات برانگيخته شده انسان علامت آن است كه كودك درون انسان بيدار شده و بنابراين اولين قدم براي تقويت بالغ ، آن است كه به علائم والد و كودك حساسيت بيشتري داشته باشيم . اين اولين گام براي خوب عمل كردن بالغ است.
در بسياري از موارد همگام با نوجوانان ، در بزرگسالان شخصيت كودك در فعاليت مي باشد. بنابراين چه بسا روابط پدر و مادران با فرزندان و ديگران ، كودكانه باشد ؛ يعني با آنها احساسي رفتار كنيم و كودك وجودمان را با كودك وجود فرزندانمان درآويزيم ، عملي كه به هيچ وجه نتيجه اي نخواهد داشت.
در دوران بلوغ ، شخصيت نوجوان بي نهايت قابل تحريك است.
بايد نوجوان را طي ساليان دراز با تمرين ها و آموزش و تصميم گيري هاي كوچك و اتخاذ مسئوليت اخلاقي براي تصميماتش آماده ساخت . نوجوان بايد هدف و مقصد داشته باشد . اگر طي ساليان دراز پدر و مادر سعي كرده باشند و نوجوان را با واقعيت ها ، ارزش ها ، اهميت مردم و ارزش خودش آشنا كرده باشند ، در آن وقت مي توان به بالغ نوجوان اعتماد كرد. او در چهارده سالگي در كامپيوتر ذهنش به اندازه كافي اطلاعات دارد تا بتواند با آن ، عواقب بسياري از اعمال خود را بسنجد . اعتماد به نوجوان راه سازنده اي است كه پدر و مادر مي توانند براي مقابله با انواع و اقسام مسائل برهم زننده كه يك جوان در حال بلوغ مي تواند به خانه بياورد از آن استفاده كنند . به عبارتي استفاده از تمام شيوه ها در جاي درستش و به شكل درست آن توصيه مي شود . ( حس زماني و مكاني )
انسان هر قدر بيشتر درباره كودك و والد خود بداند بهتر مي تواند آنها را از بالغ جدا كند و به همان اندازه بالغ او مستقل تر ، خودكفاتر و نيرومندتر خواهد شد. وقتي كسي قادر است بگويد اين كودك من است ، يا اين والد من است در حقيقت دارد با بالغ خود حرف مي زند . در اثر همين سؤال كردنها انسان خودش را به سوي بالغ سوق مي دهد . در يك موقعيت فشار و ناراحتي ، همين كه انسان بپرسد " اين كيست كه در من عمل مي كند" ، خود تسكيني است.
كودك درون خود را بشناسيد و آسيب پذيري هاي آن ، ترسهايش و راه هاي اصلي ابراز اين احساسها را ملاحظه كنيد. والد درون خود را بشناسيد و متوجه احكام ، تقاضاهايش ، وضعيت هاي تثبيت شده اش و راه هاي ابراز آن باشيد.
نسبت به كودك ديگران حساسيت داشته باشيد . با آن حرف بزنيد و نوازش و حمايت كنيد و آن را به خاطر ابراز نيروهاي خلاقه اش تحسين كنيد و بالاتر از همه به احساس غير خوب او توجه داشته باشيد .
به بالغ درون خود براي پاسخ به يك انگيزه و جدا كردن اطلاعات والد و كودك از واقعيت كه به كامپيوتر ذهنش وارد مي شود وقت بدهيد و در صورت لزوم تا ده بشماريد. وقتي شك كرديد ، كاري نكنيد. هيچ كس به شما براي آنچه نگفته ايد حمله نخواهد كرد. روي يك سيستم ارزش ها براي زندگي خود تصميم بگيريد، بدون يك چهارچوب اخلاقي كلي نمي توانيد به آساني تصميم بگيريد ، حتي تصميم گيري در مورد مسائل كوچك روزانه .
نتيجه گيري
كاربرد شناخت درماني و تحليل رفتار متقابل از جمله ديدگاه هايي مي باشند كه در رابطه با حل معضلات افراد به طور كلي نتايج سودمندي داشته اند. كساني كه با شيوه هاي شناخت درماني آشنا شده و قادر به تشخيص انديشه هاي معقول از انديشه هاي نامعقولشان مي باشند يك شبه ره صد ساله پيموده اند . همان طور كه در دستورالعمل هاي اين دو نظريه مشاهده كرديم وجوه اشتراكي بين آنها يافت مي شود . شيوه هاي فوق نه تنها به عنوان تكنيك هاي سودمند در مراكز مشاوره كاربرد داشته است ، بلكه آشنايي و كاربرد آن در زندگي و برخوردهاي عادي خانوادگي و اجتماعي نيز فوق العاده راهگشا بوده است .
معرفي سايت مرتبط با اين مقاله