1 آذر 1388 / 4 ذي الحجه 1430 / 22 نوامبر 2009

1) اول آذرماه سال1375هجري شمسي: استاد عَبدُ السَّلام فيزيكدان مسلمان و عالم برجسته پاكستاني بدرود حيات گفت. استاد عبدالسّلام علاوه برتدريس فيزيك نظري در كالج سلطنتي لندن، مديريت مركزبين المللي فيزيك نظري درتريسْت ايتاليا را نيز به عهده داشت. اين استاد عالم و مسلمان درسازمان ملل متحد نيز درسمتهاي مختلف انجام وظيفه كرده است. استاد عبدالسّلام طي 4دهه 20جايزه بين المللي دريافت كرد كه مهمترين آنها «جابزه نوبل دررشته فيزيك» بشمار مي رود كه به اتفاق دو تن ديگر از دانشمندان آمريكايي آن را دريافت كرد.

2) انحلال پليس جنوب از سوي رضاخان (1300 ش)
پليس جنوب در ابتدا براي تامين منافع انگلستان در جنوب ايران به وجود آمده بود. اما با روي كار آمدن رضاخان به وزارت جنگ و تقويت نيروهاي نظامي ايران، دولت انگليس ديگر نيازي به اين تشكيلات پرهزينه نمي‏ديد. از اين رو در اوايل شهريور 1300ش، بخشي از نيروهاي پليس جنوب مستقر در اصفهان با 1500 نيرو منحل شد و پس از مدتي، نيروي متحدالشكل قزاق‏ها به وجود آمد. انحلال پليس جنوب فوايدي براي انگلستان داشت. نخست آن كه مانع بهانه‏جويي روس‏ها بود كه به تازگي شمال ايران را تخليه كرده بودند و نسبت به حضور انگلستان در ايران حساسيت نشان مي‏دادند. دوم اين كه مخالفت‏هاي داخلي‏كه از حضور نيروهاي بيگانه در كشور ايجاد مي‏شد، از ميان مي‏رفت و در هر صورت انگلستان از تحمل مخارج آن رهايي مي‏يافت.

3) رحلت عالم فرزانه آيت‏اللَّه "ميرزا حبيب اللَّه مدرس عسكري اشتهاردي" (1332 ش)
آيت‏اللَّه ميرزا حبيب اللَّه عسكري اشتهاردي در حدود سال 1271 ش (1310 ق) در اشتهارد به دنيا آمد و دروس مقدمات را در زادگاه خود سپري كرد. وي سپس براي ادامه تحصيل راهي نجف شد و پس از اتمام سطوح، از درس خارج دو استاد بزرگ حوزه نجف: سيد ابوالحسن اصفهاني و شيخ الشريعه اصفهاني بهره‏اي وافر برد. آيت‏اللَّه اشتهاردي در سي سالگي، پس از اخذ اجازات اجتهاد، بنا به خواست آيت‏اللَّه سيد ابوالحسن اصفهاني، راهي حوزه سامرا گرديد و به تدريس سطوح عالي و درس خارج مشغول شد به طوري كه در سامرا به عنوان يكي از مدرسان عالي مقام حوزه شهرت يافت. وي بيش از سي سال در اين حوزه به درس و بحث اشتغال داشت و شاگردان برجسته‏اي نظير حضرات آيات: سيد شهاب الدين مرعشي نجفي، سيد علي شاهرودي، سيد عبدالرضا شهرستاني و علامه سيد مرتضي عسكري و... پرورش داد. اين عالم وارسته، علي رغم داشتن مقام علمي والا و امكان جهت عزيمت به نجف و به دست گرفتن موقعيت مرجعيت، در سامرا باقي ماند و به اين حوزه، رونق بخشيد. آيت‏اللَّه اشتهاردي در سال‏هاي آخر حيات تصميم گرفت تا ساكن قم شود، هرچند كه در اين ميان به اشتهارد نيز مسافرت مي‏كرد. سرانجام اين عالم بزرگوار پس از مدتي سكونت در قم و پس از مدتي بيماري، در اول آذر 1332 ش برابر با 24 ربيع الثاني 1373 ق در 62 سالگي دار فاني را وداع گفت وپس از تشييع با شكوه و حضور علمايي نظير آيات عظام: سيدحسين بروجردي و سيدمحمدرضا گلپايگاني و امام خميني (رحمت الله عليه) و اقامه نماز توسط آيت‏اللَّه بروجردي، در قبرستان شيخان قم به خاك سپرده شد.

4) ارسال پيام "امام خميني" از پاريس به ملت ايران به مناسبت فرا رسيدن ماه محرم (1357 ش)
در آستانه ماه قيام، ماه شهادت و ماه حماسه خون بر شمشير، رهبر انقلاب اسلامي، حضرت امام خميني(رحمت الله عليه) ، ضربه نهايي را بر پيكر در حال فرو ريختن رژيم وارد آوردند. امام، حلول ماه محرم را كه به نسل‏ها در طول تاريخ، راه پيروزي بر سر نيزه آموخته است، سرآغاز پيروزي بر جنود ابليس و محو كلمه باطل شمردند و عموم ملت ايران را به قيام يكپارچه و با تمام قدرت براي ادامه و گسترش مخالفت با شاه و به زير كشيدن او از سلطه خطرناكش دعوت نمود. امام دراين خطاب به علما و وعاظ فرمودند از شمشير الهي محرم حداكثر استفاده را نمايند تا باقي‏مانده اين درخت ستمكاري و خيانت را قطع كنند. در اين پيام، هدف مقدس انقلاب اسلامي، صريحاً اعلام گرديد و امام خميني(رحمت الله عليه) خطاب به همه اقشار ملت ايران فرمود: "همه به سوي برچيده شدن سلسله ستمگر پهلوي و برقراري جمهوري اسلامي مبتني بر احكام مترقي اسلام به پيش، كه پيروزي از آنِ ملتِ بپا خاسته است" حضرت امام در اين پيام متذكر شدند كه: "با حلول ماه محرم، ماه حماسه و شجاعت و فداكاري آغاز شد. ماهي كه خون بر شمشير پيروز شد. خطباي محترم و گويندگان عزيز، بيش از پيش به تكليف الهي خود كه افشاگري جرايم رژيم است عمل فرمايند. آواي انقلاب بزرگ ايران در كشورهاي اسلامي و ديگر كشورها، طنين‏انداز و افتخارساز است" پيام مهم و كوبنده امام خميني(رحمت الله عليه) كه در حقيقت دستورالعمل اقدام بعدي مردم بود به سرعت در تمام ايران منتشر شد و به اطلاع مردم رسيد. اين پيام، نتايج مهمي به وجود آورد و در نتيجه، پيكر محتضر رژيم را خاموش ساخت.

5) عمليات كوچك نصر 9، توسط نيروي زميني ارتش جمهوري اسلامي ايران (1366ش)
عمليات نصر 9 در اول آذر سال 1366 با رمز مبارك يا مولاي متقيان در منطقه عملياتي حاج عمران توسط رزمندگان نيروي زميني ارتش جمهوري اسلامي ايران با هدف آزادسازي دامنه جنوبي ارتفاعاتِ معروف به تپه شهدا به اجرا درآمد. دشمن به خاطر كوهستاني بودن منطقه نتوانست از امكانات زرهي خود استفاده كند و ناچار با به جاي گذاشتن بيش از چهار هزار كشته و زخمي و يكصد اسير، به عقب رانده شد. پس از اين عمليات، موقعيت رزمندگان با دفع پاتك‏هاي دشمن تثبيت گرديد و با حضور بر ارتفاعات منطقه، بر قسمت وسيعي از خاك عراق مسلط گشتند. در ادامه اين عمليات، با سركوب تحركات بعدي دشمن و تحميل ضربات مجدد به آن‏ها، تعداد ديگري از نيروهاي دشمن به اسارت درآمدند و قدرت پاتك از دشمن سلب گرديد. بدين ترتيب، تپه شهدا نيز از وجود دشمن بعث پاكسازي شد.

6) آغاز هفته روشن دلان

7) چهارم ذيحجه سال 418 هجري قمري: « ابواسحاق ابراهيم بن محمدِ اِسفَرايني» ملقّب به«ركن الدين» در گذشت. او در علوم سياسي بويژه فقه عالي برجسته بود. از آثار اسفرايني كتاب «اَلجامع في اصول الدين» را مي توان نام برد.

8) چهارم ذيحجه سال 645 هجري قمري: « نَجيبُ الدين محمّد بن حلّي » از علماي بزرگ حلّه وفات يافت. محضر درس وي همواره مركز تجمع بزرگاني چون محقّق حلّي بود. حلّي در سال 636 هجري قمري مدرسه اي جنب مقام منسوب به صاحبُ الزّمان (عليه السّلام) در شهر حِلّه بنا كرد و سالها در اين مركز به تدريس و تربيت دانش پژوهان پرداخت.

9) چهارم ذيحجه سال 681 هجري قمري: «علاءُ الدّين ابوالمظفّر عطا ملك جويني» مورّخ بزرگ و سياستمدار قرن هفتم هجري قمري بدنيا آمد. جويني در نظام اداري و ديواني مغولان به كار گماشته شد و حضورش بسياري از اقدامات خصمانه و غير انساني مغولان را كاهش داد.عطا ملك جويني بيست و چهار سال اداره امور عراق را بعهده داشت و بسياري از ويراني ها را ترميم كرد. اما سرانجام سخن چيني هاي دشمنان موجبات قتل او را فراهم آورد و خان مغول دستور قتل او را صادر كرد. مهمترين اثر عطا ملك جويني تاريخ جهانگشاي جويني نام دارد.

10) چهارم ذيحجه سال 1324 هجري قمري: محمد علي شاه از مستبد ترين بدون دعوتِ مجلس شوراي ملي تاجگذاري كرد. او ابتدا خود را موافق مشروطه جلوه داد اما پس از به توپ بستن مجلس، و اعدام عده اي از سران مشروطه خواه دشمني عميق خود را با مظاهر آزادي مردم و ميهن آشكار كرد. اين ماجرا بعد از آنكه مجاهدان مشروطه خواه تهران را فتح كردند شكل ديگري به خود گرفت، و محمد عليشاه ابتدا به سفارت روسيه در تهران پناهنده شد و سپس به روسيه گريخت.

11) چهارم ذيحجه سال 1330 هجري قمري: آيت الله ملّا عبدالله مازندراني از عالمان و رهبران نهضت مشروطه در نجف بدرود حيات گفت. ايشان در نجف همراه با آيات عظام خراساني و خليلي تهراني رهبري مشروطه را بعهده گرفت و بعد از درگذشت اين دو بزرگوار خود اين وظيفه خطير را به انجام رساند. اما آيت الله مازندراني تا زمان سقوط استبداد زنده نماند تا با رهبري درست خويش از انحرافات احتمالي مشروطيت جلوگيري كند.

12) وفات متكلم اصولي "ابواسحاق اسفرايني" عالم بزرگ مسلمان(418 ق)

13) 22 نوامبر سال1943ميلادي: در جريان جنگ جهاني دوم كشور لبنان به استقلال رسيد. لبنان بعد ازخروج ازتسلط عثماني بنابر تصميم جامعه مللي تحت سرپرستي فرانسه قرارگرفت. اما سرانجام فرانسه درسال1943ميلادي استقلال لبنان را برسميت شناخت. قابل توجه است كه درزمان نفوذ فرانسوي ها درلبنان، فاصله طبقاتي ميان مسيحيان ثروتمند و عربهاي مسلمان بسيار زياد شده بود. لبنان درخاورميانه واقع و با سوريه و رژيم اشغالگر صهيونيستي مرز مشترك دارد.

14) 22 نوامبر سال1877ميلادي: توماس اديسون مخترع برق گرامافون را اختراع كرد. گرامافون اديسون ازيك استوانه با پوشش نازكي ازقلع ساخته شده بود كه با كمك دست به چرخش درمي آمد. به هنگام صحبت درلوله استوانه اي شكل عملياتي درآن صورت مي گرفت و درنتيجه ارتعاشهاي مكانيكي صدا ضبط مي شد. اديسون براي اختراع گرامافون 7سال آزمايش و تحقيق كرد.

15) تولد خانم "جورج اِلْيوت" نويسنده معروف انگليسي (1819م)
ماري آن ايوانْسْ معروف به جورج اليوت، داستان‏سراي پرآوازه انگليسي در 22 نوامبر 1819م در اين كشور به دنيا آمد. وي در 16 سالگي مدرسه را رها كرد و به اداره خانه و املاك پدر پرداخت. او زبان‏هاي يوناني، لاتيني، آلماني و ايتاليايى را فرا گرفت و به فرهنگ خويش وسعت بخشيد. اليوت در جواني بر اثر تزلزل مذهبي، از انجام فرايض ديني دست باز داشت و باورش را نسبت به مسيحيت از دست داد، با اين حال، هرگز ريشه‏هاي عميق اخلاقي در وجودش سستي نيافت. اليوت كار ادبي را با ترجمه كتاب زندگي مسيح(عليه السّلام) در دهه 1840م آغاز كرد كه در تيراژ زيادي به چاپ رسيد. اليوت در برخي كارهاي بعدي خود به اين نكته تاكيد مي‏كرد كه بشر به هنگام رنج بردن، تنها از راه‏هاي داشتن و بذل محبت و كمك به ديگران مي‏تواند درداي خود را تسكين بخشد. وي در داستان‏هاي خود، هم‏دردي صميمانه‏اي با مردم تيره‏روز ابراز مي‏كند. زندگي، بحران‏هاي روحي و عذاب‏هاي وجداني آنان را شرح مي‏دهد و از راه واقع‏بيني و تحليل دقيق خصوصيت‏هاي اخلاقي مردم شهرستان و طبقه‏هايى كه با زبان و افكارشان از نزديك آشناست در بياني طنزآلود و پرجاذبه، به داستان‏نويسي در انگلستان غناي فراوان مي‏بخشد. در واقع جورج اليوت را مي‏توان راه‏گشاي داستان‏نويسي جديد در انگلستان به شمار آورد. وي در نگارش داستان‏هاي خود، بيشتر از يك نويسنده، يك نقاد روشن‏گر و موشكاف بود و در زندگي خصوصي خود نيز، بيشتر از آنكه يك نويسنده به چشم بيايد، يك آموزگار بود. درباره آثار جورج اليوت، نقدهاي فراواني شده است و او را تنها كسي دانسته‏اند كه مقامي پس از چارلْزْ ديكنزْ، نويسنده شهير هم وطنش پيدا كرده و نفوذي غيرقابل انكار بر نويسندگان پس از خود نهاده است. از جورج اليوت آثار متعددي برجاي مانده كه مطالعه‏اي در زندگي شهرستان در 4 جلد، رامُله در 3 جلد، آسياي روي نهر در 3 جلد و آدام بيد در 3 جلد از آن جمله‏اند. ماري آن اِيوانْسْ معروف به جورْج اليوت، سرانجام در 15 آوريل 1880م در 61 سالگي درگذشت.

16) تولد "آندره ژيد" نويسنده و شخصيت ادبي بزرگ فرانسه (1869م)
آندره ژيدْ، نويسنده معروف فرانسوي در 22 نوامبر 1869م در پاريس به دنيا آمد. داشتن پدري پروتستاني و مادري كاتوليك باعث ايجاد فضايى خشك ومتعصبانه در خانه آنان شده بود، از اين رو تعليمات كليسا چنان در نظرش خشك و خشن جلوه كرد كه از آن گريزان شد. آندره در دوران تحصيلات خود، به عنوان محصلي كودن مورد شماتت قرار مي‏گرفت و در سال پنجم دبستان بر اثر سوء رفتار از دبستان اخراج شد. با اين حال، او جواني درون‏گرا به حساب مي‏آمد و با مطالعه فراوان آثار تمامي شاعران، اطلاعات وسيعي به دست آورد. ژيد در سال‏هاي بعد با انتشار اولين كتاب خود، به مجامع ادبي راه يافت و با برخي شخصيت‏هاي ادبي فرانسه آشنا شد. در اين كتاب داستاني كه اثر پس از مرگ ناميده مي‏شود، بحران روحيِ آغاز شده در وي مطرح مي‏گردد. او گرايش‏هاي تند سوسياليستي داشت و در فرانسه نيز به همين گرايش‏ها مشهور بود. ژيد سفرهايى به قاره افريقا و اتحاد جماهير شوروي سابق انجام داد. اما كتابي كه پس از بازگشت از شوروي سابق نگاشت. نقطه آغاز جدايى و فاصله احزاب كمونيستي اروپا از حزب كمونيست شوروي شد. ژيد در اين كتاب، موارد اصلي انحرافات حزب كمونيست شوروي از خط سوسياليسم را متذكر شد و اين حزب را محكوم به فنا دانست. با انتشار كتاب بازگشت از شوروي، آندره ژيد بيش از هر سياست‏مدار فرانسوي در افشاي ماهيت كمونيستي شوروي و رواج تنفر و بيزاري از مسكو در قاره اروپا ايفاي نقش نمود. مكاتب و شخصيت‏هاي ادبي، آثار آندره ژيد را به سه دوره تقسيم نموده‏اند. دوره اول آثار ژيد با محوريت سمبوليسم يا نمادگرايى كه مبتني بر بيان مقصود از طريق كنايه و اشاره است، مي‏باشد. دوره دوم آثار او نشانگر رويكرد به زندگي و عشق و علاقه نسبت به آن است و دوره سوم كه در حقيقت پس از جنگ جهاني اول آغاز مي‏شود، دوره‏اي است كه آندره ژيد شخصيت شناخته شده‏اي در جهان به حساب مي‏آيد. از ژيد بيش از هشتاد اثر به جاي مانده كه مهم‏ترين آن‏ها عبارت است از: مائده‏هاي زميني، آهنگ روستايى، تربيت زبان، باتلاق‏ها و مائده‏هاي تازه. وي معتقد بود كه تكليف هر نويسنده يا شاعر بزرگ آن است كه در مدت عمر خود، حداقل يكي از آثار نويسندگان يا شاعران ناميِ ساير ملل را به زبان خود ترجمه نمايد. بر همين اساس در اواخر عمر خود، هَملِت اثر شكسپير اديب شهير انگليسي را به فرانسه ترجمه نمود. آن‏چه در تمامي آثار آندره ژيد به چشم مي‏خورد آن است كه او با نگراني در جستجوي حقيقت ذات خود است و پيوسته به عالم مطلق انديشه مي‏نگرد. ژيد هرگز از جستجوي آزادي اخلاقي و اجتماعي و رهايى از قيد و بند مذهب و سنت دست نكشيد و از پيروزي جستن بر رياكاري باز نايستاد. در واقع وي معتقد بود نويسنده واقعي كسي است كه برخلاف جريان و مسير و شرايط و مقتضيات زندگي و جامعه شنا كند. ژيد تا زنده بود بي‏مهابا و گستاخانه و بي‏توجه به پيامدهاي اين روش، هر چه مي‏خواست انجام مي‏داد. ژيد استاد نثر فصيح است و از اين جهت نيز از نفوذي عظيم برخوردار بود. ژيد در اواخر عمر، روز به روز در قلمرو ادبيات به پيشرفت‏هاي سريعي دست يافت و در سال 1947م به دريافت جايزه ادبي نوبل نائل آمد. آندره ژيد سرانجام در 19 فوريه 1951م در 82 سالگي درگذشت.

17) تولد "شارْلْ دوگل" رئيس‏جمهور پيشين فرانسه (1890م)(ر.ك: 9 نوامبر)

18) مرگ "جك لندن" داستان‏سرا و نويسنده بزرگ امريكايي (1916م)
جك لندن نويسنده شهير امريكايى در 12 ژانويه سال 1876 در سان‏فرانسيسكو به دنيا آمد. جك، دوره كودكي را به دشواري گذراند و براي كمك به وضع مالي خانواده، به شغل‏هاي گوناگون دست زد. هم‏چنين سال‏هاي بسياري از عمر جك لندن در سرزمين‏هاي قطب شمال و درياهاي ناآرام جنوب سپري شد و با اقوام گوناگون آشنا گرديد. وي پس از اين سفرها، داستان‏هاي كوتاهي نگاشت كه در مجله‏هاي گوناگون منتشر شد و در سال 1903م، داستان آواي وحش را به نگارش درآورد. لندن در سال‏هاي بعد داستان‏هاي ديگري انتشار داد و به شهرت رسيد. لندن بسياري از صحنه‏هايى را كه در كتاب‏هايش به تصوير كشيده، به چشم ديده و با برخي از قهرمان‏هاي داستان‏ها نيز آشنا بود. در نوشته‏هاي جك لندن كه متأثر از افرادي هم‏چون چارلز داروين، كارل ماركس و فردريك نيچه مي‏باشد، غالباً تجزيه و تحليل‏هاي بسيار دقيق اجتماعي مشهود است. شهرت اين نويسنده بزرگ در اروپا و قاره‏هاي ديگر نيز بسيار است و هر سال، ترجمه‏هاي فراواني از آثارش در اغلب كشورهاي جهان چاپ و در تيراژ بسيار منتشر مي‏شوند. جك لندن، آثار خود را ظاهراً تنها براي به دست آوردن پول نوشته است، اما همه اين آثار مبتني بر فلسفه خاصي است كه در آن مبارزه دايمي بشر را براي رهايى از فقر و بي‏نوايى نشان مي‏دهد. جك لندن، مدافع مستمندان و بينوايان و طرفدار اصل زندگي مرفه براي همه است. عصيان بر ضد جامعه و برضد عقايد باطل و خرافي در همه آثار او به چشم مي‏خورد. وي جز توانايى و استادي در هنر نقل، طبع و نهاد خود را در وجود قهرمانانش گنجانده است و آن شور زندگي، حسن نيت، جوانمردي، بردباري، اصالت در مبارزه و تمايل به بخشايش است. كمتر كسي در ميان نويسندگان امريكايى از چنين پيروزي و محبوبيت عام و مداوم در كشور و خارج از كشورش برخوردار بوده است. عشق به زندگي، انسان‏هاي تهي‏دست، نداي جنگل و سپيد دندان از مشهورترين رمان‏هاي اوست. وي در مدت هجده سال نويسندگي، بيش از پنجاه داستان بلند و 125 داستان كوتاه نگاشت. جك لندن سرانجام در 22 نوامبر سال 1916م بر اثر عصيان روحي برضد اجتماع و تطابق نيافتن با شيوه زندگي زمان، در چهل سالگي خودكشي كرد.

19) روز ملي و استقلال "لبنان" از استعمار فرانسه (1943م)
جمهوري لبنان با 10/400 كيلومتر مربع مساحت در جنوب غربي آسيا، در كنار درياي مديترانه و در همسايگي سوريه و فلسطين اشغالي واقع شده است. جمعيت اين كشور در حدود 35 ميليون نفر است كه عمدتاً عرب و اكثراً مسلمان و 35 درصد مسيحي مي‏باشند. پايتخت لبنان شهر بيروت و واحد پول آن، ليره لبنان است. مردم لبنان به زبان عربي صحبت كرده و داراي خط عربي هستند. پيش‏بيني مي‏شود كه جمعيت لبنان تا سال 2025م نزديك به 4/5 ميليون نفر خواهد بود. طرابلس، صيدا، و زحله از شهرهاي مهم لبنان هستند. لبنان از قرن شانزدهم ميلادي به تصرف امپراتوري عثماني درآمد، ولي نسبتاً خودمختار بود. پس از جنگ جهاني اول قواي مشترك فرانسه و انگليس، لبنان را به اشغال خود درآوردند تا اينكه با توافق جامعه ملل، اين سرزمين تحت‏الحمايه فرانسه گرديد. اين وضعيت تا سقوط فرانسه در جنگ جهاني دوم ادامه داشت. از اين رو، لبنان در سال 1943 مستقل شد و انتخابات رياست جمهوري برگزار گرديد. لبنان از لحاظ جغرافيائي، سنگر اول كشورهاي اسلامي و عربي در برابر رژيم صهيونيستي مي‏باشد و در طول نيم قرن پس از استقلال، بارها مورد تجاوز زميني و هوايي نيروهاي ارتش اشغال‏گر فلسطين واقع شده است. نظام سياسي حاكم بر لبنان، جمهوري چند حزبي با يك مجلس قانون‏گزاري است. 22 نوامبر سال‏روز استقلال لبنان به عنوان روز ملي لبنان نام گرفته است.

20) ترور "جان كِنِدي" سي و پنجمين رئيس جمهور امريكا (1963م)
جان اف كِنِدي سي و پنجمين رئيس جمهور امريكا در 29 مه 1917م در ايالت ماساچوست امريكا متولد شد. كندي پس از طي تحصيلات خود، در جريان جنگ جهاني دوم به عنوان افسر نيروي دريايى امريكا عليه ژاپن شركت كرد و پس از پايان جنگْ وارد فعاليت‏هاي سياسي شد تا اين‏كه در سال 1953م، به سناتوري دست يافت. او در سال 1960م از طرف حزب دموكرات، نامزد رياست جمهوري گرديد و با اختلاف ناچيزي با رقيب خود، در 43 سالگي به كاخ سفيد راه يافت. كِنِدي به عنوان جوان‏ترين رئيس جمهور امريكا، بلافاصله پس از آغاز كار از لزوم حاكميت آن‏چه وي آن را دموكراسي و آزادي مي‏ناميد در كشورهاي جهان به ويژه دولت‏هاي متحد امريكا سخن به ميان آورد و بر آن تاكيد نمود. كِنِدي طرح‏هاي اصلاح‏طلبانه‏اي را در صحنه داخلي و خارجي دنبال مي‏كرد. وي تصميم گرفته بود كه به جنگ سرد فزاينده ميان امريكا و شوروي كه بعد از جنگ جهاني دوم آغاز شده بود پايان دهد، بنابراين طرح‏هاي اصلاح‏طلبانه‏اي را در سياست خارجي به اجرا درآورد. اين طرح‏ها كه بعدها به استراتژي صلح كِنِدي معروف شد، متضمّن ايجاد فضاي تفاهم با شوروي بود. او هم‏چنين در راستاي همين ديدگاه خود خواهان ايجاد اصلاحات سياسي و اقتصادي در كشورهاي جهان به عنوان گامي در جهت هدايت جهان به سوي آن‏چه صلح نام گرفته بود، گرديد. دكترين كندي، تمام تأكيدش را متوجه كشورهاي ثروت‏مند نفت‏خيز جهان سوم كرده بود. اين دكترين، همان انقلاب سفيد و زرد و بنفش در بسياري از كشورهاي ثروت‏مند خاورميانه و امريكاي لاتين بود كه به اجرا گذارده شد. ايجاد اصلاحات در نظام سياسي و اقتصادي كشورهاي ثروت‏مند و نفت خيز جهان سوم به منظور تضمين دوام و بقاي دولت‏هاي وابسته به كاخ سفيد، خمير مايه اين دكترين محسوب مي‏شد. در ابتداي به قدرت رسيدن كِنِدي، به وضوح مشخص بود كه وي در مقايسه با دو رئيس‏جمهور قبلي، نسبت به اردوگاه شوروي، سياست مسالمت‏آميزتري در پيش خواهد گرفت. اما پس از چندي حوادثي پيش آمد كه رابطه رو به رشد دو ابرقدرت شرق و غرب را به تيرگي كشاند. در اين رابطه و از مهم‏ترين حوادث دوران حكومت كندي، واقعه خليج خوك‏ها بر ضد كوبا براي سرنگوني فيدل كاسترو رهبر اين كشور و نيز بحران موشكي با شوروي بر سر كوبا مي‏باشد. ماجراي شكست افتضاح‏آميز خليج خوك‏ها، پيامد مطلوبي براي امريكائيان نداشت. زيرا گذشته از آن كه بر شخصيت سياسي آنان لطمه شديدي وارد ساخت و حكومت واشينگتن را به عنوان حامي تروريسم در صحنه بين المللي معرفي كرد، سرازير شدن تعداد زيادي موشك‏هاي قاره پيماي روسي به داخل خاك كوبا را نيز به همراه داشت. از ديگر دلايل تيرگي روابط امريكا و شوروي در دوران رياست جمهوري كندي، احداث ديوار برلين در حد فاصل دو بخش شرقي و غربي پايتخت آلمان در 13 اوت 1961م بود. علاوه بر آن، در تمام طول دوران حكومت كندي، تشنج بين دو بخش ويتنام شمالي و جنوبي ادامه داشت كه در نهايت به اعزام هزاران نيروي امريكايى به ويتنام جنوبي در زمان كندي و آغاز جنگ خونين ويتنام، پس از كندي انجاميد. جان فيتز جرالد كندي سرانجام در 22 نوامبر 1963م در حالي كه هنوز يك سال به پايان دوره 4 ساله رياست جمهوريش باقي مانده بود در 46 سالگي در شهر دالاس در ايالت تگزاس به ضرب گلوله يك مهاجم به قتل رسيد. قتل كندي يكي از اسرارآميزترين ترورهاي سياسي در تاريخ جهان است كه راز آن پس از گذشت ده‏ها سال هنوز فاش نشده است. هرچند پس از مرگ كِنِدي شخصي را به عنوان متهم بازداشت كردند ولي او نيز دو روز بعد به هنگام انتقال به زندان به قتل رسيد و قاتل او هم بعداً در زندان درگذشت. به اين ترتيب ماجراي قتل كندي و توطئه‏اي كه در پشت سر آن بود لوث گرديد و پرونده اين ترور بسته شد.

21) تصويب قطعنامه شوراي امنيت سازمان ملل متحد درباره فلسطين (1967م)
بعد از پايان جنگ جهاني دوم و تشكيل سازمان ملل متحد، يكي از اولين مسائل مورد توجه در اين سازمان، مسئله به وجود آمدن رژيم اشغال‏گر قدس و آوارگي فلسطينيان بود. اما عملكرد اين مجمع بين‏المللي، تنها به صدور قطعنامه منتهي مي‏گرديد و اين قطعنامه‏ها، هيچ ضمانت اجرايى نداشتند. يكي از قطعنامه‏هاي سازمان ملل، در 22 نوامبر 1967م صادر گرديد. از جمله محورهاي قطعنامه 242 شوراي امنيتِ سازمان ملل، عقب‏نشيني نيروهاي رژيم صهيونيستي از كليه سرزمين‏هاي اشغال شده در جنگ با اعراب در ژوئن 1967م، قطع هر گونه عمليات جنگي و به رسميت شناختن حاكميت، تماميت ارضي و استقلال دولت‏هاي منطقه، تضمين آزادي كشتيراني در آبراه‏هاي بين‏المللي منطقه يعني خليج عقبه و كانال سوئز و سرانجام حل عادلانه مسئله آوارگان فلسطيني است. اما به دليل كارشكني‏هاي رژيم صهيونيستي و حمايت همه‏جانبه كشورهاي غربي به ويژه امريكا از اين رژيم، تنها قسمت‏هايي از اين قطعنامه كه به نفع رژيم صهيونيستي بود، اجرا شده است.

22) خروج نيروهاي انگليسي از خليج‏فارس پس از سال‏ها استعمار در خاورميانه (1970م)
منطقه خليج فارس طي سال‏هاي طولاني، محل حضور بيگانگان استعمارگر بود و در اين ميان، انگلستان به عنوان استعمار پير، در طول قرن‏هاي متمادي، منطقه خليج فارس را محل تاخت و تاز خود قرار داده بود. وقوع جنگ جهاني دوم، تغيير و تحول در عرصه روابط بين‏الملل، شكل‏گيري قدرت‏هاي جديد سياسي، اعتراضات جهاني به مقوله استعمار علني و اوج‏گيري قيام‏هاي استقلال طلبانه باعث شد تا انگلستان به استعمار و حضور علني در مناطق جهان پايان دهد. در اين ميان، انگلستان ضمن به جا گذاشتن جاي پا در اين مناطق، به آنها خودمختاري و سپس استقلال اعطا مي‏كرد. اين امر در خليج فارس به صورتي ديگر جلوه نمود. از يك طرف امريكا جاي‏گزين انگلستان شده بود و از سوي ديگر، بحرين به تحريك انگلستان، عَلَم استقلال و جدايى از ايران برافراشته بود. در اين زمان، استراتژي ايران بر مذاكره پيرامون جزاير سه‏گانه ابوموسي، تنب كوچك و تنب بزرگ قرار گرفته بود و پيشنهادات مختلف ديگر از جمله غيرنظامي كردن جزاير و يا اجاره طولاني مدت آنها، مورد بررسي قرار مي‏گرفت. در اين بين، انگلستان طي برنامه‏اي خروج از خليج فارس را در 22 نوامبر 1971م عملي كرد و مشكلات مرزي و از جمله اختلافات ايران و اعراب را باقي گذاشت. يكي از نتايج برنامه‏ريزهاي انگلستان، دخالت سازمان ملل و همه‏پرسي مردم بحرين براي استقلال در 15 اوت 1971م، بود كه در نهايتْ به استقلال و جدايي بحرين از ايران منجر شد.

/س