15 آبان 1387 / 6 ذيقعده 1429 / 5 نوامبر 2008

1) 15آبان ماه سال1314هجري شمسي: شركت سهامي بيمه ايران با سرمايه اوليه 20ميليون ريال كار خود را آغازكرد. درسال1269شمسي و درپي مذاكرات دولتهاي ايران و روسيه امتياز فعاليت درزمينه بيمه و حمل و نقل به پولياكُف روسي واگذارشد. پوليا امتياز ياد شده را به مدت75 سال دريافت كرد اما به سبب موفق نشدن دركارش چند شركت روسي ديگرهم درايران نمايندگي بيمه دايركردند. سرانجام با تغييررژيم روسيه فعاليت اين شركت‎ها هم پايان يافت تااينكه درسال1314شركت بيمه ايران تأسيس شد. شركت بيمه ايران درنخستين سال فعاليت خود50درصد ازحجم عمليات بيمه كشور را درخود متمركز كرد و پس از مدتي آن را تا70درصد افزايش داد. بدين ترتيب سهم مؤسسات بيمه خارجي درايران تا حد چشمگيري كاهش يافت. شايان توجه است كه درحال حاضرچندين مؤسسه بيمه با ارائه خدمات گوناگون دركشورمان فعاليت دارند.

2) 15آبان ماه سال 1357هجري شمسي: كاركنان سازمان راديو و تلويزيون دراعتراض به دولت نظامي ازهاري اعتصاب خود را آغازكردند. كاركنان سازمان راديو و تلويزيون قصدداشتند كه با اعتصاب خود برپيكر رژيم طاغوت فشاربيشتري وارد سازند و سقوط آن را سرعت بخشند. همچنين درهمين روزهمزمان با تشكيل دولت نظامي ازهاري، مطبوعات كشور اعتصاب گسترده خود را آغازكردند.

3) 15آبان ماه سال1358هجري شمسي: دولت موقت استعفاي خود را به رهبركبيرانقلاب اسلامي حضرت امام خميني (ره) تقديم كرد. دولت موقت ازبهمن ماه سال1357كارخود را آغازكرد اما به سبب ناهماهنگي با حركتهاي انقلابي مردم و اهداف انقلاب به كارخود پايان داد. درپي موافقت حضرت امام با استعفاي دولت موقت شوراي انقلاب اسلامي مسئوليت اداره اموركشور را پذيرفت و طي اطلاعيه‎اي برنامه خود را اعلام كرد.

4) 15آبان ماه سال1370هجري شمسي: استاد عبدالله اُلفت شاعرغزلسراي معاصردرگذشت. الفت اگرچه درانواع قالبهاي كهن شعري طبع آزمايي كرد؛ غزلهايش حال و هوايي ديگر دارند و بسياري ازشعردوستان الفت را با غزلهايش مي‎شناسند. از آثارالفت« خورشيد و ماه ، پريشان و پدرام ، مثنوي درّمكنون و ديوان غزليات» را مي‎توان نام برد.

5) تشكيل دولت خون آشام "غلامرضا ازهاري" به دستور محمدرضا پهلوي (1357 ش)
پس از سقوط دولت عوام فريب جعفر شريف امامي كه بر اثر اشتباهات پي در پي خود، از حل مشكلات عاجز مانده بود، محمدرضا پهلوي، ارتشبد غلامرضا ازهاري رييس ستاد مشترك ارتش را مامور تشكيل دولت نمود. انتخاب ازهاري به عنوان رييس دولت نظامي، مشكلات تازه‏اي ايجاد كرد و موجبات تظاهرات و اعتصابات جديدي را فراهم نمود. در اين ميان و در اعتراض به اين دولت، روزنامه‏هاي معروف كشور، كاركنان راديو و تلويزيون، كارمندان بانك ملي و بانك مركزي دست از كار كشيدند و التهابي دوباره كشور را فراگرفت. بازداشت دولتمردان از جمله اقدامات عوام فريبانه‏اي بود كه ازهاري براي تسكين افكار عمومي و راضي كردن مردم انقلابي انجام داد كه با شكست مواجه گرديد و پس از مدتي، ازهاري جاي خود را به شاپور بختيار داد.

6) رحلت عالم مجاهد آيت‏اللَّه "شيخ مهدي نوغاني" (1371 ش)
آيت‏اللَّه حاج شيخ مهدي نوغاني در سال 1305 ش (1345ق) در مشهد به دنيا آمد. وي پس از تحصيل دوره ابتدايي، به حوزه علميه خراسان پيوست و از اساتيدي همچون اديب نيشابوري اول و دوم، احمد مدرس، ميرزا هاشم قزويني، ميرزا مهدي اصفهاني و آيت‏اللَّه محمدهادي ميلاني كسب فيض نمود. ايشان به مدت چهارده سال در درس خارج آيت‏اللَّه سيدمحمد هادي ميلاني مرجع بزرگ زمان شركت جست و مورد تأييد آن فقيه كبير قرار گرفت. آيت‏اللَّه نوغاني سپس به تدريس، اقامه جماعت، ارشاد و راهنمايي مردم، تبليغ مباني مذهب و سرپرستي مؤسسات خيريه پرداخت. وي با شروع حركت مردم مسلمان و آغاز انقلاب اسلامي، در مشهد، پيشاپيش مردم با دستگاه استبداد به مبارزه برخاست و هماره نامش در ذيل اعلاميه‏هاي روحانيت مبارز مشهد ديده مي‏شد. اين عالم رباني سرانجام در نيمه آبان 1371 برابر با 10 جمادي الاول 1413ق در 66 سالگي به ديدار معبود شتافت و رخ در نقاب خاك كشيد.

7) رحلت فقيه جليل آيت اللَّه "سيدمحمد علي مدرس‏يزدي" (1380 ش)
آيت‏اللَّه سيد محمدعلي مدرس‏طباطبايي يزدي در سال 1318 ش (1358 ق) در نجف اشرف و در بيت علم و تقوا و فضيلت به دنيا آمد. وي در دامان پدر بزرگوارش مقدمات را فراگرفت و پس از اتمام سطوح، در محضر آيات عظام سيدمحمود شاهرودي، ميرزا حسن بجنوردي، ميرزا باقر زنجاني و سيدمحسن حكيم به مدارج والاي علمي دست يافت. آيت‏اللَّه مدرسي همزمان، به تدريس سطوح عاليه و سپس خارج فقه پرداخت تا اينكه در سال 1361 ش از نجف به حوزه علميه قم آمد و به تدريس خارج فقه و اصول مشغول گرديد. اين فقيه جليل در دوران جنگ تحميلي، بارها به جبهه‏هاي حق و ياري رزمندگان اسلام شتافت و در تقويت بيشتر روحيه آنان مي‏كوشيد. از آيت‏اللَّه مدرسي آثاري برجاي مانده كه حاشيه بر عروة الوثقي، المضاربةُ في الاسلام، الشّركةُ في الاسلام و مناسك حج از آن جمله‏اند. سرانجام آن عالم بزرگوار بر اثر سكته مغزي در نيمه آبان 1380 ش برابر با بيستم شعبان 1422 ق در 62 سالگي جان به جان آفرين تسليم كرد و در حرم مطهر حضرت معصومه(س) به خاك سپرده شد.

8) 6 ذيقعده سال 750 قمري : « اَبُوالعَبّاس اَحمَدِبن سَعدِ غَسّاني» نحوي ، اديب و عالم بزرگ آندلسي در گذشت. غسّاني پيش از سفر به مصر، قرائت و ادبيات عرب را در زادگاهش آندلس آموخت؛ بعد به دمشق رفت و رياست جامع اموي را به عهده گرفت. غسّاني در همين ايام به نسخه برداري از كتابها و آثار دانشمندان بزرگ نيز مشغول شد.ابوالعباس تا پايان عمر در دمشق به سر برد و سرانجام در همين شهر درگذشت. تنها اثر باقي مانده از غّساني« عمدة العلماء الاخيار في تحرير علوم الاخيار» نام دارد. كه نسخه اي از آن در كتابخانه ملك تهران نگهداري مي شود.

9) 6 ذيقعده سال 1314 هجري قمري : سيد ابوالحسن طباطبايي اصفهاني معروف به ميرزا جلوه از فيلسوفان و دانشمندان بزرگ شيعه در گذشت. او از نوادگان سيد العلماء رفيع الدين نائيني عالم بزرگ علوم اسلامي بود و نسبش با 30 واسطه به امام حسن مجتبي(عليه السلام) مي رسد. حكيم جلوه در احمد آباد هند به دنيا آمد و تحصيل علوم متداول را از مراكز علمي ديني اصفهان آغاز كرد. اين حكيم بزرگ مدت 41 سال در مدرسه دارالشفاي تهران حكمت، رياضيات ، عرفان، فلسفه و ديگر علوم ديني را تدريس مي كرد.حكيم جلوه در تدريس حكمت ابو علي سينا و ملاصدرا مهارت و دانش بسيار در خور توجه داشت. كه او را از هم عصران خود متمايز مي كرد. اين فيلسوف بزرگ به شعر علاقه اي وافر داشت و اشعار وي بيانگر تسلط او بر ادبيات منظوم است حكيم جلوه آثار متعددي از خود به جاي گذاشته كه از آن ميان ديوان اشعار ؛ تصحيح مثنوي مولوي ؛ حواشي بر اسفار ملاصدرا ؛ و حاشيه بر شفاي ابو علي سينا را مي توان نام برد.

10) 6 ذيقعده سال 1351 هجري قمري : آيت الله ميرزا صادق مجتهد تبريزي حكيم و اديب معاصر ايران ديده از جهان فروبست. وي در سال1274 هجري قمري در تبريز ديده به جهان گشود و از همان كودكي آثار نبوغ و استعداد در وي هويدا شد . از اين رو عازم نجف شد وعلوم ديني را در حوزه علميه آن شهرآموخت. آيت الله مجتهد تبريزي كتابهايي چون« اَلَصَلاة ؛ َوسِيلَةُ النّجاة و رساله اي در مشتقات» به يادگار مانده است.

11) 5 نوامبرسال 1827ميلادي: پي يردولاپلاس رياضيدان فرانسوي درگذشت. لاپلاس ازاهالي نُرماندي فرانسه بود و درپايان تحصيلات خود به تدريس رياضيات مشغول شد. لاپلاس بيشترين سالهاي عمرخود را صرف مطالعه و تحقيق دررياضي، منظومه شمسي و ستارگان دنباله‎دار كرد. اولين اثرمهم لاپلاس چگونگي تشكيل عالَم نام دارد كه ازمهمترين آثار او بشمار مي‎رود.

12) 5نوامبرسال 1918ميلادي: شيوع بيماري مُسري آنفلوآنزا ميليونها تن ازمردم اروپا را به نيستي كشاند. شيوع بيماري به سرعت مردم كشورهاي اروپايي را مبتلا ساخت و دراندك مدتي مرگ و ميرناشي از آنفلوآنزا دراروپا افزايش يافت. درمجموع بيش از 21ميليون نفرازمردم درقاره اروپا حال خود را براثرابتلاء به آنفلوآنزا ازدست دادند. علت افزايش مرگ ومير ناشي از آنفلوآنزا نبود داروهاي آنتي بيوتيك امروزي بود.

13) تولد "ويل دورانْتْ" نويسنده، فيلسوف و مورخ شهير امريكايي(1885م)
ويليام جِيمز دورانْتْ معروف به ويل دورانت، فيلسوف، نويسنده و مورخ شهير امريكايى، در پنجم نوامبر 1885م در ايالت ماساچوسِت امريكا به دنيا آمد. وي پس از طي دروس متوسطه و يادگيري زبان‏هاي فرانسه، انگليسي و لاتين، موفق به اخذ دكتراي فلسفه شد و به تدريس پرداخت. وي در سال 1914م مدرسه لي‏برتمپل را در نيويورك تأسيس نمود و در حدود 13 سال مديريت آن را برعهده داشت. وي هم‏زمان با تأسيس مدرسه، به عنوان سخنران فلسفه، تاريخ و ادبيات در دانشگاه كلمبيا انتخاب گرديد. ويل دورانت درسال‏هاي بعد، طي سخنراني‏هاي متعدد و سفر به مناطق مختلف دنيا، به مطالعه در تاريخ و فلسفه همت گماشت. موفقيت عظيم تاريخ فلسفه وي كه در سال 1926م منتشر شد باعث شد تا ويل دورانت متقاعد شود تا تمام عمر خود را وقف نوشتن تاريخ تمدن نمايد. از اين رو براي تهيه مدارك تاريخي و انجام تحقيقات لازمْ سه سفر به دور دنيا انجام داد و اندوخته‏هاي علمي خويش را افزايش بخشيد. با انتشار كتاب ده جلدي تاريخ تمدن ويل دورانت، اين اثر به زودي به كتابي شگفت‏انگيز و پرفروش تبديل شد و در عرض مدت كوتاهي علاوه بر به ارمغان آوردن شهرت براي نويسنده، به 12 زبان دنيا ترجمه گرديد. اين شاه‏كار بزرگ در بين آثار مورخان نامدار و صاحبان ابتكار رقيب ندارد و در تمام جهان، به عنوان يك كتاب آگاهي بخش، مورد ستايش قرار گرفته است. ويل دورانت معتقد بود تمدن رودي است با دو ساحل كه به زغم وي، تاريخ‏نگاران تنها به خود رود توجه مي‏كنند، آن هم رودي كه گاه به دست آنها كه مي‏كُشند و مي‏دزدند، پر از خون شده است. بنابراين وي تلاش نمود در كتاب تاريخ تمدن، حوادثي كه در دو سوي رود اتفاق افتاده را به نگارش درآورد. با اين حال ويل دورانت تصريح مي‏نمود كه نه حكيم است و نه دانشمند، بلكه دوستدار دانش و تاريخ‏نگاري است و به حكمت و فلسفه نيز علاقه‏مند است. علاوه بر كار نويسندگي و تاريخ نگاري، ويل دورانت داراي افكار فلسفي نيز بود و سالياني به تدريس فلسفه اشتغال داشت. بزرگ‏ترين كار او در فلسفه آن بود كه انديشه‏ها و افكار پيچيده را به زباني ساده و گيرا برمي‏گردانيد. وي فلسفه را از زواياي مهجور و دور دست دانشمندان بيرون آورد و در خانه‏هاي مردم عادي، در دسترس همه قرار داد. ويل دورانت فلسفه را مقبول عام ساخت و آثار ديگري نيز در اين زمينه به نگارش درآورد. كه تاريخ فلسفه، كاخ‏هاي فلسفه، حكمت و مسئله اجتماعي، ماجراهاي نبوغ، مسئله هند، فاجعه روسيه و در معني حيات از آن جمله‏اند. بسياري از نويسندگان، از كتاب تاريخ تمدن به عنوان شاه‏كار بزرگي كه در بين آثار مورخان رقيب ندارد، ياد كرده‏اند و آن را در رديف بزرگ‏ترين تواريخ بشري و از حيث جامعيت و كمال با يك دايرةالمعارفْ برابر دانسته است. ويل دورانت سرانجام در نهم نوامبر 1981م در 96 سالگي در زادگاه خود درگذشت.

14) ساخت تلويزيون اوليه توسط "پل‏نيپْكو" مبتكر امريكايي (1907م)
سابقه ساخت تلويزيون به اواخر نيمه دوم قرن نوزدهم ميلادي باز مي‏گردد و تا اوايل قرن بيستم، گام‏هاي بعدي در اين مسير برداشته شد. ساخت راديو و طريقه ارسال اصوات باعث شد تا نوآوران و دانشمندان بتوانند دستگاه انتقال تصوير را نيز طراحي نمايند. پل نيپكو، مبتكر امريكايى يكي از اين انديشمندان بود كه با انجام تعميراتي در دستگاه انتقال تصوير، توانست روش نمايش پي‏درپي عكس‏ها را كشف كند و هم‏زمان صدا را منتقل نمايد. بل نيپكو اين دستگاه را در پنجم نوامبر 1907م به صورت كامل عرضه كرد و با ارسال موفقيت‏آميز صدا و تصوير از آن، تلويزيون‏هاي اوليه شكل گرفت. در واقع، پل‏نيپكو با تبديل عكس به امواج، به عنوان يكي از مخترعين اصلي تلويزيون شناخته شد. از اين پس ديگر مبتكرانْ، كار پل نيپكو را ادامه دادند تا اينكه جان بيرْدْ، در سال 1926م تلويزيون كامل را ارائه نمود و راه را براي ساخت تلويزيون‏هاي رنگي، سه بعدي و پيشرفت در اين زمينه آماده ساخت.(ر.ك: 17 آوريل)

معرفي سايت مرتبط با اين مقاله