کودک شاهکارخلقت بوده وبا همه لطافت و ظرافتش از هر ماشيني پيچيده ترو اسرارآميزتر است ،پدران و مادران کمتر به اسراراين ساختمان دقيق و ريزه کاري هاي آن توجه دارند و لذا آنچنان که بايد مراقبت در تعليم وتربيت کودکان ندارند

-تفاوتهاي فردي :

همه افراداز نظرشکل و قيافه با يکديگر اختلاف دارند،دو نفررا نمي توان پيدا کرد که در جنبه هاي روحي و ظاهري همانند يکديگرباشند.اختلاف عميق تري که بين افرادوجود دارد و حتماًپدران و مادران بايد بدان توجه داشته باشند،اختلاف در استعدادهاو رغبت هاي کودکان است،هرکسي براساس استعدادذاتي و تمايلات فطري به چيزي و کاري علاقمنداست ،اولياءنمي تواننداين علايق را ناديده بگيرند .

-اسلام و تفاوتهاي فردي

تفاوت هاي فردي از نظر منطق اسلام اصل مسلمي قلمدادشده است ،در اصول کافي درباره درجات ايمان از پيشوايان ديني رواياتي وارد شده که مضامين آنها حاکي از اين است که افراداز نظر استعدادعقلي و روحي در يک سطح نمي باشند،لذا پيشوايان ديني توصيه نموده اند که بحسب استعدادهر فردي برايش تکليفي در نظر گرفته شود،و کساني که در سطح پائين تري قرار دارند ،مباداتکاليف دشوارو خارج از توانائي آنان در اختيارشان گذاشته شود .
پيامبر اسلام (ص)در روايتي مي فرمود :
(الناس معادن کمعادن الذهب و الفضّهً )
يعني:مردم همانند معادن هستند برخي معدن طلا وبعضي معدن نقره .يعني افراد از نظر استعداد در سطوح گوناگوني قرار دارند وهمه با يکديگر يکسان نمي باشند .

- تفاوت هاي فردي از نظر پرورش نوين

در پرورش نوين سعي ميشود کودکان شناخته شوند استعدادورغبت هاي آنان معلوم ومشخص گردد ،پس از شناسايي ذوق ورغبتشان به تعليم و تربيت آنان مي پردازند. در نتيجه از اتلاف نيروهاي انساني ومالي جلو گيري بعمل مي آيد .درگذشته کمتر به اين موضوع توجه ميشد،پدران ومادران مي کوشيدند همه کودکان رابايک برنامه پرورش دهندبدون اين که کمترين توجهي به رغبت هاي آنان بنمايند.اگر پدران ومادران به رغبت هاي فرزندانشان توجه نکرده دراينکار از ديگران کمک نگيرند، بجاي اين که درامر تربيت آنان عمل مثبتي راانجام دهند ،زيان وضرر جبران ناپذيري را متوجه فرزندانشان خواهند نمود .
خواجه نصيرالدين طوسي در کتاب اخلاق ناصري درباره رغبت هاي کودکان اين چنين مي گويد: بهتر است که در طبيعت کودک دقت و نظر کنندواز رفتار و کردارش بفراست دريابند که علاقه وذوق چه کاري را دارد تا او را بهمان کار وادارند زيرا همه افراد آمادگي هر کاري را ندارند پس بايد هر فرد را به همان شغلي که بدان علاقه مند است بگمارند تازود تر نتيجه وفايده بدست آيد.درقرن هجدهم براي اولين بار ،يکي از دانشمندان غربي به تفاوت هاي فردي واختلافات رغبت ها توجه پيدا کرده معتقد گشت که آموزش و پرورش بايد مطابق عشق وذوق طبيعي کودک باشد.اين دانشمند مي گويد:بجاي آنکه تمايلات وخواسته هاي پدران در نظر گرفته شود بايد ديد کودکان توانايي پذيرفتن کدام رشته از علوم رادارند .براي اين که به ذوق ورغبت فرزندان خود بهتر پي ببريم ضرورت دارد که بدانيم رغبت چيست و کودکان چه نوع رغبت هايي دارند ورغبت را چگونه ميتوان پرورش داد .

رغبت چيست ؟

رغبت ميل وعلاقه به کاري داشتن واز آن لذت بردن ميباشد .

رغبت ها را چگونه ميتوان کشف کرد؟

حال بايد چگونه مي توان به رغبت هاي کودکان پي برد پدران ومادران ميتوانند رفتار کودک را در محيط خانه مورد مشاهده دقيق قرار داده به رغبت هاي او پي ببرند. کودکان به هرچه که علاقه داشته باشند خود را در محيط خانه بهمان مشغول ميکنند،براثر مشاهده هاي مختلف ميتوان پي برد کهکودک به درس و مطالعه علاقه دارد،آيا به کارهاي فني بيشتر توجه دارد يا نه، وبطور خلاصه با مراقبت و مشاهده بتدريج ممکن است به ذوق ورغبت کودکان پي برد ،البته بايد وسايل مطالعه وفن در حدود درک وفهم کودک در اختيارش گذاشت ،وضمناً بايد توجه داشت که با شتاب زدگي نمي توان استعداد ورغبت کودکان را مشخص کردونظر قطعي داد. در مواردي هم ميتوان بوسيله پرسش ها به ذوق ورغبت هاي آنان پي برد ،براي اين که بهتر بتوان در اين کار توفيق يافت بايد از هر دو وسيله استفاده کرد يعني: هم رفتار کورک را مورد مشاهده ومطالعه قرار دادوهم از او سئوالاتي کرده پاسخهاي وي را تجزيه وتحليل نماييم .

پرورش رغبت ها

اينک که تا حدودي معلوم شد رغبت چيست وچگونه ميتوان آن راشناخت حال بايد ديد چگونه مي توان رغبت هاي کودکان را پرورش داد .برخي از پدران ومادران ميتوانند رفتار کودک را در محيط خانه مورد مشاهده دقيق قرارداده وتا حدودي به رغبت هاي فرزندان خود پي برده در پرورش آن تلاش نمايند . ممکن است عده اي بگويند که پرورش رغبت هاي کودکان محتاج به تجهيزات بسيار مفصلي است که بيشتر خانواده ها از فراهم آوردن آنها ناتوان مي باشند ولي بايد توجه داشت که پرورش رغبت ها ي کودکان در درجه اول وابسته به رفتار پدران ومادران با کودکان است يعني :اگر کودکي به کاري رغبت داشت وقتي ببيند که محصول کارش مورد تحسين وتقدير پدر ومادر قرار گرفت بدون ترديد رغبت وذوق آن کودک پرورش خواهد يافت واگر با بي توجهي و بي ميلي آنان روبرو شود ذوق ورغبتش سرکوب شده از کار دلسرد خواهد شد . بنا بر اين تشويق و تاييدپدران ومادران و فراهم ساختن وسائل در حدود ممکنه نقش موثري رادر پرورش رغبت هاي کودکان دارند وهمين تعريف تحسين ها ممکن است استعداد وذوق کودکان را بطور عالي پرورش دهد .
منبع: روزنامه تفاهم