يکي از مسائل ظريف، و سرنوشت ساز در تربيت کودکان، ايجاد عادت هاي خوب، و ريشه کن نمودن عادات بد، و کنترل صفات حيواني در کودکان است. زيرا از همان دوران کودکي مي شود، کودک را به هر عادتي آشنا کرد. مثلا در ساعات مخصوصي به کودک شير بدهند، و يا او را به تنهائي و تنها ماندن عادت دهند (1) و همين طور در تداوم زندگي بايد کودکان را به کارهاي خوب، وفاداري، ايثارگري، بخشش، جود و کرم، عادت داد، که علي عليه السلام فرمودند: العاده طبع ثان... (عادت براي مردم خود طبيعت دومي بشمار مي آيد) (2).
و در کلام ديگري فرمودند: رد المعتاد عن عادته کالمعجز .( معتاد را از عادتش برگرداندن به معجزه شبيه است و واقعا مشکل (3) پس بايد پدران و مادران سعي در ايجاد اخلاق نيکو و عادات صحيح در فرزندان نمايند، که سرنوشت آينده ي شان به همين عادات نيکو، بستگي دارد. و براي ايجاد عادات نيکو، از چند نظر موفق خواهيم بود.
الف= فطرت سالم: کودکان با فطرتي سالم و درست متولد مي شوند فطرتا بد و زشت و جاني نيستند، کافي است مقداري مراقبت و نظارت شوند، و درخانواده و مدرسه، خلاف نبينند و دوستان خوب، و هم بازيهاي درستي داشته باشند که رسول خدا (صلي الله عليه و آله) فرمودند: کل مولود يولد علي الفطره حتي يکون ابواه يهودانه و ينصرانه ... ( هرفرزندي با، فطرت مذهبي و معرفت الهي متولد مي گردد تا اينکه پدر و مادرش او را به آئين يهوديت يا نصرانيت کشانند) (4)
ب= صفت عادت و زود خوکردن: به صفات ( بد يا خوب) از نظر رواني در انسان و کودکان. کار تربيت و ايجاد عادات نيکو را هموار مي سازد. کافي است، که فرزندان خود را مدتي ، به کارهاي خوب و عادات حسنه وادار کنيم، که زود به آن صفات و رفتار نيکو عادت مي کنند. بايد خوبيهاي کودک را به او تذکر داد و تشويق لازم نمود. و رفتار بد او را شناسائي کرده و او را در ترک آن کمک و ياري کرد.
ج= تمرين و تکرار: کودکان و همه انسان ها، چون داراي فطرت سالم و صفت ( عادت) مي باشند. اگر در هر کار مشکلي به ( تمرين) و (تکرار) توجه کنند. همه مشکلات به زودي آسان شده و راه تربيت و کنترل غرائز حيواني هموار مي گردد که گفتند ( کار نيکو کردن از پر کردن است)
د= قدرت تميز و رشد: شکوفا شدن انديشه و ذهن کودکان، که از دوران ابتدائي زندگي تحقق مي پذيرد. پدران و مادران را در تربيت فرزندان و ريشه کن نمودن عادات بد، و ايجاد صفات پسنديده، کمک مي کند و اين قدرت تميز در کودکان از نعمت هاي بزرگ الهي است، که به انسانها عطا فرموده است.
پي نوشت:
1- زندگي و پرورش کودک ص 13
2- غررالحکم
3- بحارالانوار ج 17 ص 217
4- بحارالانوار ج 2 ص 88
منبع: مسئوليت تربيت