اعتماد به نفس بالا دفاع کودک در مبارزه با مشکلات زندگي است . کودکاني که احساس کاملا خوبي نسبت به خود دارند زمان کوتاهتري را براي کنار آمدن با تعارضات و فشارهاي زندگي صرف مي کنند . شاد هستند و از زندگي لذت مي برند . اين دسته از کودکان واقعيت ها را ديده و به طور کلي خوشبين هستند .

اعتماد به نفس چيست ؟

اعتماد به نفس مجموعه اعتقادات و احساساتي است که نسبت به خود داريم به عبارت ديگر اعتماد به نفس ميزان ارزشي است که براي خود قائل هستيم و اينکه چقدر خودمان را باور داريم .
در حقيقت شکل گيري اعتماد به نفس از دوران شيرخوارگي (صفر تا دو سالگي ) آغاز مي شود. در اين دوران کسب مهارتهاي حرکتي – شناختي و موفقيت کودک در انجام بعضي فعاليت هاي مربوط به خود مانند توانايي راه رفتن ، غذا خوردن و ... به رشد خود باوري و اعتماد به نفس کودک کمک موثري مي‌‌نمايد .
از طرف ديگر باور کودک درباره خود بر مبناي تعاملات او با اطرافيان به خصوص در والدين در ابتدا شکل مي گيرد . به اين دليل است که رابطه صحيح والدين با کودکان کمک موثري بر تقويت خود باوري کودک مي‌نمايد.

خصوصيات کودک متکي به نفس :

* با ديگران به راحتي ارتباط برقرار مي کند و به آساني دوست پيدا ميکند.
* از فعاليتهاي گروهي لذت مي برد.
* نسبت به خود و دنياي اطراف خود خوشبين است.
* از عقيده خود دفاع مي کند ، حتي اگر ديگران با او مخالفت کنند
* وقتي کاري را شروع مي کند آن را به اتمام مي رساند و در مورد اينکه براي انجام کار حداکثر تلاش خود را کرده است ،مطمئن است.
* تحمل پذيرش شکست و يا عدم پذيرش از طرف ديگران را دارد و در صورت برخورد باعدم موفقيت مايوس نشده و با انرژي بيشتري دوباره به پيش ميرود.
* در موقعيت مناسب بدون شک و ترديد نقش رهبري را به عهده مي گيرد ويا لااقل در بعضي موقعيت ها انتظار رهبر شدن را دارد .
* مهارتهاي حل مساله در اين کودکان قويتر است وبراي حل فشارها و مشکلات روزمره زندگي از روشهاي مختلف و مناسبي استفاده مي کنند.
* هميشه علاقمند به شروع فعاليت جديد است .
* نارضايتي خود را بدون سرزنش کردن ديگران و خود بيان ميکند .
* نقاط قوت و ضعف خود را مي شناسد.
اما کودکي که اعتماد به نفس پايين دارد تمايلي براي امتحان کردن کارهاي جديد ندارد . او درباره خودش به صورت منفي صحبت مي کند و جملاتي مانند :
"من خوب نيستم" يا
"من نمي توانم کاري را درست انجام دهم " و يا
"هيچکس به من اهميت نمي دهد" را عنوان مي کند. تحمل او در مقابل ناکامي پايين است ، زود تسليم مي شود و منتظر کمک از طرف ديگران است . اين گونه کودکان در مواجهه با مشکلات مکرر ضعيفتر نيز مي شوند و در مقابل با فشارهاي زندگي اولين عکس العمل آنها"من نمي توانم" است . آنها نسبت به خود ، اطرافيان و زندگي غالبا بدبين هستند .
با استفاده از روشهاي زير والدين مي توانند اعتماد به نفس کودک خود را تقويت کنند :
* به فرزندتان توجه کنيد ف به صحبت هاي او گوش کنيد و از نصيحت کردن او بپرهيزيد.
* محبت خود را به کودک نشان دهيد و به او بگوييد که چقدر دوستش داريد.
* به کودک خود احترام بگذاريد و اگر کودک براي خودش احترام قائل نشد اورا تصحيح کنيد.
* انتظارات خود را با سن ، هوش ، توانايي و مهارتهاي کودک تطبيق دهيد.
* به او اجازه دهيد تا عقايدش را با شهامت بيان کرده و از ضمير شخصي "من" استفاده کند.
* به فرزندتان اجازه تصميم گيري دهيد و به تصميم هاي کودک براي امور شخصي ( انتخاب لباس ، نوع غذا، وسايل مورد نيازو ... ) احترام بگذاريد.
* کودک خود را تحت فشار نگذاريد و از بکن و نکن هاي بي مورد پرهيز کنيد.
* از اشتباهات کوچک فرزند خود چشم پوشي کنيد و بيشتر رفتارهاي مثبت اورا مورد توجه قرار دهيد.
* در صورتي که به تفاوتهاي فردي کودکان توجه کنيد اصلا فرزند خود را با کودک ديگر مقايسه نمي کنيد .
* الگوي مثبت باشيد . اگر نسبت به خود خشن و سخت گير هستيد و درباره توانايي ها و محدوديت هاي خود واقع بين نيستيد خودتان را تعديل کنيد زيرا فرزندتان شما را مانند آينه درنظر مي گيرد.
* براي تلاش کودک خود و نتيجه کار ارزش قائل شويد . براي مثال اگر کودکتان در تيم فوتبال موفق نبوده است به او نگوييد خيلي خوب بعدا بيشتر تلاش کن بلکه به او بگوييد تو دراين کار خيلي تلاش کردي و من به تلاش تو افتخار مي کنم .
* افکار غير منطقي کودک نسبت به خودش را تصحيح کنيد . گاهي کود ک به ادراک نادرست درباره خودش جنبه واقعي مي دهد . براي مثال کودکي که در مدرسه درتمام درس ها موفق است ولي در درس رياضي مشکل دارد شايد بگويد
" من دانش آموز بدي هستم" در اينجا کودک از تعميم غلط استفاده کرده است وهمين اعتقاد او را براي شکست آماده مي کند . عکس العمل مناسب ما به عنوان والدين اين است که به او بگوييم .
" تو دانش آموز خوبي هستي و در تمام درسها موفقي ، براي خواندن درس رياضي به زمان بيشتري نياز داري که با هم انجام خواهيم داد ".
* در نهايت ما براي جامعه فردا نياز به افرادي قوي و مطمئن به خود داريم که از پس مسائل خود برآيند . بنابراين بايستي در کوچکترين نهاد اجتماعي که خانواده است زمينه را براي پرورش چنين افراد آماده سازيم "
منبع:انجمن روانپزشکي کودک ونوجوان ايران