شكستگي استخوان‌ها
چگونه مي‌توانم بفهمم كه يكي از استخوان‌هاي كودك خردسالم شكسته است؟
استخوان‌هاي كودكان انعطاف‌پذيرتر بوده و بهتر از استخوان‌هاي افراد بزرگسال مي‌توانند ضربات را تحمل كنند و در نتيجه، به سادگي نمي‌شكنند. اما اگر يك استخوان تحت فشار شديد قرار بگيرد باز هم امكان شكستن آن وجود دارد. البته فهميدن اينكه آيا استخوان شكسته است يا نه، ممكن است براي شما دشوار باشد، اما برخي از نشانه‌هاي شكستن استخوان عبارتند از:
• صداي شكستن
• كبودي شديد
• ورم
• حساسيت شديد نسبت به لمس
• درد شديد، خصوصا در صورتي كه فقط در يك منطقه باشد
• كوفتگي
• افزايش درد در صورت حركت
• عدم توانايي يا تمايل براي استفاده از اين عضو (اما اگر كودك مي‌تواند عضو يا انگشتش را حركت بدهد، بدين معنا نيست كه آن استخوان قطعاً سالم است)
• در صورتي كه عضو يا مفصل، كج، خم يا خارج از جاي طبيعي خود به نظر برسد.
اگر كودك شما فقط اندكي ورم داشته و هيچ‌كدام از ساير نشانه‌هاي شكستگي استخوان را ندارد، مي‌توانيد روي جراحت را يخ بگذاريد و صبر كنيد تا مشخص شود آيا جراحت بهتر مي‌شود يا نه. اگر جراحت بهتر نشد يا حتي بدتر شد، بايستي او را براي معاينه به نزد پزشك ببريد. البته اگر اطمينان نداريد، بهتر است جانب احتياط را نگه داشته و كودك خود را براي معاينه نزد پزشك متخصص ارتوپد ببريد.
شكستگي چيست؟
اين واژه براي شكستگي‌ها (در هر اندازه‌اي) به كار مي‌رود. چند واژه ديگر كه ممكن است در اين زمينه بشنويد، عبارتند از:
• Greenstick Fractureيا شكستگي از نوع تركه سبز كه در آن يك طرف از استخوان خم مي‌شود يا مي‌شكند. اين وضعيت در وسط استخوان‌هاي بلند اتفاق مي‌افتد، مثلا در بازوها يا پاها.
• Torus Fracture : يك طرف از استخوان روي خودش خم مي‌شود، اما مشكلي براي طرف ديگر ايجاد نمي‌شود. در اين حالت، استخوان در واقع نشكسته است بلكه ضعيف شده است. (اكثر شكستگي‌ها در كودكان، از نوع Greenstick يا Torus هستند)
• شكستگي كامل (Complete Fracture): استخوان به طور كامل مي‌شكند.
• شكستگي بدون جابجاشدگي (Non-displaced Fracture): استخوان به طور كامل مي‌شكند اما دو تكه استخوان در جاي خود و در امتداد يكديگر باقي مي‌مانند.
• شكستگي همراه با جابجاشدگي (Displaced Fracture): انتهاي استخوان‌ها (در محل شكستگي) جدا مي‌شوند و ديگر در امتداد يكديگر قرار ندارند.
• شكستگي بسته (Closed Fracture): پوست روي استخوان شكسته‌شده سالم مانده است.
• شكستگي باز يا مركب (Open or Compound Fracture): استخوان شكسته از زير پوست بيرون مي‌زند.
• مو برداشتن (Stress or Hairline Fracture): به حالتي گفته مي‌شود كه بواسطه فشار مكرر بر روي استخوان، در آن ترك ايجاد شود.
آيا بايد با اورژانس تماس بگيرم؟
اگر جراحتي به گردن، پشت، لگن يا جمجمه كودكتان وارد شده است، با اورژانس تماس بگيريد. سعي نكنيد كودك را حركت دهيد.
اگر كودك شما تصادفي داشته كه موجب شده است يك استخوان شكسته پوستش را پاره كند و شكستگي باز اتفاق افتاد است، با اورژانس تماس بگيريد يا او را با حداقل حركت در عضو مجروح به اورژانس بيمارستان برسانيد. يك شكستگي باز خطرناك‌ترين نوع شكستگي است، زيرا خطر خونريزي و عفونت وجود دارد. اگر كودك شما به شكستگي باز دچار شده، به محل جراحت دست نزنيد يا آن را فوت نكنيد. مي‌توانيد محل جراحت را با گاز استريل بپوشانيد تا زماني كه مراقبت‌هاي اورژانس به سراغ او بيايد.
همچنين اگر جراحت‌هاي واضح در سينه يا شكم دارد يا اگر هر كدام از نشانه‌هاي زير را از خود بروز داده است، سريعا با اورژانس تماس گرفته يا او را به اورژانس برسانيد:
• ضربان ضعيف، تند يا نامنظم نبض
• پوست سرد يا آبي‌رنگ
• تنفس سريع و سطحي
• گيجي يا بيهوشي
• مشاهده خون در سرفه يا استفراغ خوني
اگر كودك شما شكستگي‌اي دارد كه خطرناك نيست، با متخصص اطفال تماس بگيريد. او احتمالا از شما مي‌خواهد كه كودك را به مطب او ببريد يا شما را به يك اورژانس (و احتمالا راديولوژي) راهنمايي مي‌كند.
در همين حال، تا جايي كه مي‌توانيد سعي كنيد كودكتان را آرام كنيد. هرگز سعي نكنيد استخوان شكسته را صاف كرده يا وضعيت آن را تغيير دهيد. در صورتي كه مي‌توانيد، بهتر است از حركت عضو و كودك جلوگيري كنيد تا مبادا بواسطه حركت، آسيب تشديد شود.
البته اگر تلاش براي بيحركت كردنِ ناحيه آسيب‌ديده منجر بدان مي‌شود كه كودك مضطرب شده و بيشتر حركت كند، نگران نباشيد؛ فقط او را به اورژانس برسانيد. پيش از رفتن، هيچ خوردني يا نوشيدني به كودك ندهيد زيرا اگر او به جراحي احتياج داشته باشد، پزشكان بايد صبر كنند تا معده اش خالي شود و سپس داروي بيهوشي را به او تزريق نمايند.
اگر نتوانم فورا كمك پزشكي خبر كنم، چه كار بايد بكنم (مانند دور بودن تا نزديك‌ترين بيمارستان)؟
اگر جعبه كمك‌هاي اوليه با خود داريد، مسكن‌هاي معمولي كودكان (مانند استامينوفن يا ايبوپروفن) مي‌توانند به كاهش درد كمك كنند. براي تسكين موقتي درد علاوه بر مصرف دارو، مي توانيد از روش زير استفاده كنيد:
- يخ موجب كاهش درد و تورم مي‌شود. اگر كيسه يخ نداريد، مقداري يخ را در پارچه يا پلاستيك بپوشانيد و آنها را با چكش يا كوبيدن روي يك چيز سخت (مثل يك ديوار سيماني يا آجري) خرد كنيد. يا مي توانيد از نخودفرنگي يا باقلاي يخزده استفاده كنيد. هر بار كيسه يخ را به مدت 20 دقيقه در نزديكي محل جراحت نگه داريد.
- باند پيچي يا فشار ملايم به ناحيه آسيب ديده نيز ورم را كاهش مي‌دهد. پس از اينكه محل جراحت را با يخ خنك كرديد، يك باند كِشي يا پارچه‌اي را دور عضو مجروح بپيچيد. باند بايد محكم، اما نه بيش از حد سفت، بسته شود: بايد بتوانيد يك انگشت خود را بين باند و پوست فرو كنيد. دائما سفتي باند را بررسي كنيد ( اگر تورم اين ناحيه ادامه پيدا كند، باندپيچي ممكن است دردناك شود) .
- بالاتر قرار دادن عضو مجروح نيز درد و تورم را كاهش مي‌دهد. اگر مي‌توانيد، كودك خود را در حالت درازكش و بيحركت قرار دهيد، و يك بالش زير عضو آسيب‌ديده بگذاريد، به صورتي كه اين عضو حدودا 15 سانتي‌متر بالاتر از قلبش قرار گيرد.
- بيحركت كردن عضو با استفاده از يك تكيه گاه مناسب هم به كاهش درد كمك مي‌كند. باز هم كافي است كه كودك را آتل‌بندي كنيد، البته اگر موجب نمي‌شود كه كودك براي مقاومت در برابر كار شما بيشتر پيچ و تاب بخورد و البته اگر واقعا نمي‌توانيد او را به اورژانس برسانيد. يك چيزي پيدا كنيد كه بتوانيد به عنوان آتل مورد استفاده قرار دهيد: يك شيء محكم و صاف كه بتواند تكيه‌گاه باشد مانند يك خط‌كش، لوله داخلي دستمال كاغذي لوله اي يا مجله يا كتاب لوله‌شده. سعي كنيد چيزي پيدا كنيد كه اندكي بزرگتر از استخوان و مفصلي باشد كه مي‌خواهيد آتل‌بندي كنيد. يك پوشك يا پارچه نرم دور آن ببنديد تا به پوست آسيب نرسد، سپس از نوارهاي پارچه‌اي، بند كفش، دستمال يا كراوات براي نگه داشتن آن در كنار عضو استفاده نموده و آن را به مفصل‌هاي بالا و پايين جراحت ببنديد.
نكاتي در مورد آتل‌هاي مرسوم:
• براي آتل‌بندي پا، يك تخته را در قسمت بيروني پا (از كفل تا پاشنه) قرار دهيد. يك تخته ديگر نيز در داخل پا (از كشاله ران تا پاشنه) قرار دهيد. سطح داخلي تخته‌ها را كه در تماس با پوست است با پارچه يا پوشك بپوشانيد تا از پاي كودك محافظت شود. سپس با استفاده از نوارهاي پارچه‌اي، تخته‌ها را در محل كشاله ران، ران، زانو و قوزك پا به يكديگر ببنديد يا با لوله كردن يك پتو و قرار دادن آن بين دو پاي كودك، يك آتل درست كنيد. سپس پاها را در محل كشاله ران، ران، زانو و قوزك پا، به يكديگر ببنديد.
• اگر مشكوك به شكسته شدن بازو، دنده يا ترقوه هستيد، بازوي طرف آسيب‌ديده را در يك بند حمايل (از جنس پارچه يا دستمال) قرار داده و آن را دور شانه طرف ديگر بيندازيد.
• براي انگشت شكسته، يك تكه دستمال يا پارچه را بين انگشت آسيب‌ديده و يكي از انگشتان سالم قرار داده و دو انگشت را به هم ببنديد.
آيا شكستگي استخوان‌هاي بچه‌ها، سريع‌تر از استخوان‌هاي شكسته در افراد بزرگسال ترميم مي‌شوند؟
بله. در واقع استخوان شكسته كودك معمولا اگر فقط در يك قالب مناسب و بيحركت قرار گيرد به خوبي بهبود خواهد يافت، در حالي كه افراد بزرگسال غالبا براي ترميم آن منطقه به جراحي نياز دارند.
البته اگر شكستگي استخوان كودك در محل صفحه رشد استخوان قرار داشته باشند (جايي كه سلول‌هاي جديد استخواني توليد مي‌شوند)، ممكن است مشكلات درازمدت رشدي ايجاد نمايند. در اينصورت پزشك از شما خواهد خواست كه اين منطقه را براي مدت يك سال يا بيشتر مورد نظارت قرار دهد، تا مطمئن شود كه روند بهبود به خوبي طي مي‌شود.
بهترين راه براي جلوگيري از شكستن استخوان‌ها چيست؟
بايد مطمئن شويد كه خانه شما كاملا ايمن است. همچنين بايد از يك صندلي ماشين ايمن كه به درستي نصب شده است استفاده كنيد. هنگامي كه كودك به دوچرخه‌سواري، اسكيت يا اسكي مي‌پردازد نيز مطمئن شويد كه لباس‌ها و تجهيزات ايمني و محافظتي لازم را پوشيده است.
منبع: www.ninisite.com