اگر انتظارات والدين از کودکان منطقي باشد و وظايف ساده و آساني براي آنان تعيين کنند، آنها نيز همکاري مي‌کنند و رفتاري مطلوب نشان مي‌دهند. کودکان براي کنارآمدن با ديگران به قوانين ساده و روشن نيازمند هستند. نبايد از کودکان بخواهيم که هر آنچه مي‌گوييم انجام دهند. کودکان در سنين پيش‌دبستاني دوست دارند خودشان تصميم بگيرند، انتخاب کنند و درکارهاي مربوط به خود مستقل باشند. بنابراين تنها در مواردي کودک، لجباز به شمار مي‌آيد که بيش از نصف دستورات والدين را انجام ندهد.

چرا کودکان لجباز مي‌شوند؟

وقتي کودکان درخواستي دارند يا والدين آنها را مجبور به انجام عملي بر خلاف ميلشان مي‌کنند لجباز مي‌شوند.
گاهي توجه زياد والدين به رفتارهاي نامناسب کودکان سبب مي‌شود که رفتارهاي نادرست آنان تقويت شود طوريکه کودکان به دليل آوردن، جروبحث کردن، نق زدن، مجادله کردن و درخواست‌هاي مکرر متوسل مي‌شوند.
گاهي نيز علت لجبازي کودکانان اين است که والدين در برابر لجبازي‌هاي آنها رفتار ثابتي ندارند. مثلا يک روي هيچ عکس‌العملي در برابر لجبازي نشان نمي‌دهند و روز ديگر از آنها مي‌خواهند مطابق با خواسته آنها رفتار کنند.

اگر هميشه با کودکان رفتار ثابتي داشته باشيم کمتر لجبازي مي‌کنند.

نحوه دستوردادن والدين نيز بسيار موثر است اگر والدين زياد دستور بدهند، کودکان خسته مي‌شوند و از انجام دستورات خودداري مي‌کنند. گاه، کودکان براي آن دستور را اجرا نمي‌کنند چون کسي به آنها ياد نداده است چگونه آن کار را انجام دهند.
مثلا کودک طرزاستفاده از قاشق و چنگال را نياموخته است اما والدين توقع دارند آداب صحيح غذاخوردن را رعايت کند.

در مورد دستوراتي که به کودک مي‌دهيد، فکر کنيد.

قوانين را مستقيم و واضح بيان کنيد و به آنها در زمينه رعايت اين قوانين کمک کنيد. با کودک صميمي ‌شويد و به او توجه کنيد.
در کنار او بنشينيد وبه چشم‌هايش نگاه کنيد، نام او را به زبان بياوريد و او را به انجام کار تشويق کنيد.

کارهايي را که از کودک انتظار داريد به اوبگوييد.

در خواست‌هاي خود را به طور واضح و روشن بيان کنيد، مثلا" ليلا موقع خواب است، برو لباس خوابت را بپوش". اگر مي‌خواهيد کودکتان از انجام کار خاصي خودداري کند بايد قبلا يک بار مسئله را به او گفته باشيد مثلا"علي روي مبل نپر" يا " روي صندلي بشين وتلويزيون نگاه کن."

به کودکان خود براي همکاري فرصت کافي بدهيد.

در صورت انجام دستور از او تشکر کنيد. اگر مي‌خواهيد کار جديدي مثل آماده شدن براي خواب را به کودکتان ياد دهيد، يک بار توضيح دهيد، پنج دقيقه صبر کنيد سپس خواسته خود را يک بار ديگر تکرار کنيد.
اگر مي‌خواهيد کودک از انجام کار خاصي خودداري کند، بايد از تکرار مرتب آن اجتناب کنيد.

دلايل منطقي بياوريد.

اگر کودک ظرف پنج دقيقه کار مورد نظر را انجام نداد از دلايل متناسب با موقعيت استفاده کنيد. درصورتي‌که کودک باز هم دستور شما را انجام نداد و در همان موقع مشغول فعاليت خاصي مانند تماشاي تلويزيون يا بازي خود بود، فعاليت او را قطع کنيد (تلويزيون را خاموش کنيد يا اسباب بازي را برداريد) و به کودک در مورد دليل انجام اين کار توضيح دهيد.
براي مثال "کاري را که از تو خواستم انجام ندادي، به همين دليل تلويزيون تا ده دقيقه خاموش خواهد بود."
براي حذف يک فعاليت (نديدن تلويزيون) پنج تا ده دقيقه کافي است. از شکايت، اعتراض و بحث با کودک خودداري کنيد.
کودک را به فعاليت قبلي باز گردانيد. درصورتي‌که زمان مورد نظر براي اصلاح رفتار کودک به اتمام رسيد اجازه فعاليت دوباره را داده يا اسباب بازي را به کودک بدهيد.
اگر بعد ازشروع دوباره فعاليت يا برگرداندن اسباب بازي، لجبازي ادامه داشت دلايل منطقي خود را تکرار کنيد و به او فرصت طولاني تر بدهيد (مثلا بقيه روز ) يا از" روش ساکت کردن کودک" استفاده کنيد.
در صورت لزوم از "روش ساکت کردن يا محروم کردن" استفاده کنيد. گاهي اوقات مي‌خواهيد کودک کار جديدي را شروع کند درحالي‌که او به راحتي آن را نمي‌پذيرد مثلا مي‌خواهيد کودک در ساعت معيني بخوابد درحالي‌که ديگر افراد خانواده بيدار هستند. در صورت ادامه مشکل رفتاري کودک، به او توجه نکنيد.
او را روي صندلي دور از ديگر افراد خانواده بنشانيد و به او بگوييد" براي دو دقيقه بايد ساکت بنشيني" و ديگر به او توجه نکنيد.
اگر کودک ساکت ننشست از محروم کردن استفاده کنيد و به او بگوييد چون دو دقيقه ساکت نشستي به همين دليل تو را از ... محروم مي‌کنم.
محروم کردن يعني حذف کردن فعاليت خاصي که در آن زمان کودک انجام مي‌دهد (مثلا بازي کردن با اسباب بازي يا تماشاي تلويزيون). او را به يک اتاق ديگر (غير از اتاق خودش ) بفرستيد و با در نظر گرفتن سن کودک، بين سه الي هشت دقيقه اجازه ندهيد از اتاق خارج شود.
اگر در اين مدت کودک ناراحت يا عصباني شد به او توجهي نکنيد و در صورتي که از اتاق خارج شد او را به اتاق برگردانيد.

کودک را به جاي قبلي برگردانيد.

درصورتي‌که بعد از اتمام زمان مورد نظر کودک دستورات شما را انجام داد، او را تشويق کنيد. در صورت سرپيچي او از روش "ساکت کردن يا محروم کردن" استفاده کنيد و تا زماني که کودک شما به رفتار جديد عمل نکرده است، روش‌هاي قبلي را تکرار کنيد.

براي آنکه کودک مستقل شود به او حق انتخاب دهيد.

لازم نيست تمام قوانين و دستورات را براي کودک توضيح دهيد. زيرا منجر به بحث کردن کودک با شما خواهد بود.
با کودک صميمي‌ باشيد، به او توجه کنيد و به طور مستقيم و آشکار از او درخواست کنيد.

کودک را به دليل رفتار خوب، تشويق کنيد.

زماني که کودک لجبازي مي‌کند، سريع عکس العمل نشان دهيد.
از راهکارهاي مختلف مانند ارايه دلايل منطقي و روش " ساکت کردن و محروم کردن" استفاده کنيد.
منبع: ماهنامه ي اطلاع رساني کودک