آيا داستانهاي دلخواه دوران كودكي تان را به ياد داريد؟ شنگول و منگول، كدو غل غله زن، حسني و... نخستين باري را كه شب نخوابيديد تا كتاب داستان دلخواهتان را تمام كنيد چطور؟ به ياد داريد چه كتابي بود يا چند ساله بوديد؟ حال، نوبت انتخاب بهترين كتاب براي كودك شما رسيده است. كتاب مناسبي كه به گنجينه لغات او بيفزايد، مهارت درك مطلب و قوه تشخيص را افزايش دهد. كنجكاوي اش را برانگيزد و به خلاقيتش كمك كند. با رشد كودك، نوع كتابي كه برايش تهيه مي كنيد، نقش بسيار تأثيرگذاري در شكل گيري شخصيت او خواهد داشت. از لابلاي لغات، جملات و تصاوير كتاب، فرزند شما در حال ضبط و ثبت كلمات و عباراتي است كه بعداً بكار خواهد برد.
پيش از خريد كتاب، به اين نكات دقت كنيد:

آيا كتاب مناسب سن فرزندتان است؟

از پشت جلد كتاب ها يا راهنماهاي سن و نوع كتاب براي اينكار استفاده كنيد. متناسب با شرايط سني، حتي جنس كتاب نيز متفاوت است. مثلا براي فرزند يك ساله تان، كتاب ها از كاغذهاي ضخيم و محكم تري ساخته شده اند. گاهي جنس نرم و قابل تا شدن دارند و تصاوير بزرگ با رنگ هاي شاد براي كودك بسيار جذاب هستند.نوع و جنس كتاب را متناسب با سن او تغيير دهيد. براي مثال در 6 تا 7 سالگي كتاب هائي براي او تهيه كنيد كه آنقدر برايش جذاب باشد كه كتاب در دست، در گوشه دنجي مشغول خواندن آن شود. موضوع كتاب نبايد ساده، پيش پا افتاده و روزمره باشد بلكه بايد او را به خواندن دعوت كند و به خريد بيشتر كتاب و صرف زمان طولاني تر با كتاب ها تشويق نمايد.

يك كتاب خوب، چه مطالبي را بايد به فرزندم بياموزد؟

كتاب كودكان و بچه هاي پيش دبستاني بر مفاهيم پايه مانند الفبا، نام اشياء، رنگ ها، حواس، احساسات، و روابط دوستانه تأكيد دارد. تكرار آواشناسي و تكنيك هاي پايه يادگيري، اساس كار است.اگر فرزندتان بزرگتر است، كتابي را برايش فراهم آوريد كه مهارت خواندن و درك مطلب را در او بالا ببرد. در اين مقطع سني، لغات و جملات نقش مهمي دارند زيرا فرزندتان آنها را به ذهن مي سپرد و از آنها در صحبت كردن هاي روزانه استفاده مي كند. كتاب هائي را برايش تهيه كنيد كه او را با كتاب، موضوع و شخصيت هاي اصلي داستان درگير نموده و حتي خود را به جاي قهرمان داستان قرار دهد و با كتاب خود، لحظه به لحظه پيش برود.

اهميت موضوع كتاب تا چه حد؟

وقتي فرزند كوچكتر است، داستا ن هاي مردمي و متداول و شعرگونه و موزون، بهترين و جذاب ترين نوع مي باشند. با بزرگترشدن فرزندتان، تخصصي تر بودن موضوع كتاب اهميت بيشتري دارد. براي مثال اگر به دايناسورها علاقه مند است، كتابهاي جدي تر و آموزنده براي او تهيه كنيد، نه كتاب هاي بچه گانه، با عكس هاي كودكانه، توجه به حيطه موضوعي مورد علاقه فرزند روبه رشدتان را فراموش نكنيد. با درنظر گرفتن موضوع دلخواه و جذاب او، كتاب ها، مجلات و حتي پوسترهاي مرتبط را تهيه نماييد تا به خلاقيت و اطلاعات فرزندتان بيفزاييد. براي زمان پيش از خواب او نيز كتابي ريتميك و شادتري را فراهم آوريد تا علاوه بر كسب اطلاعات، لحظات خوش و دلپذيرتري را با كتاب مورد علاقه او در خاطراتش داشته باشد.
نكاتي كه در كتابخواني فرزندمان بايد لحاظ شوند.كتابهائي را كه بايد براي كودك خود بلند بخوانيد، نياز به دقت بسيار در انتخاب دارند. براي فرزند كوچكترتان، كتابي را انتخاب كنيد كه شامل لغات، عبارات يا جملات بسيار كوتاه هستند. جملات درست ادبي كه اصول نگارش و گرامري مثل جاي فعل و فاعل در آنها رعايت شده باشند. تعادلي در يادگيري، شادي، لذت و درگيري ذهني براي تفكر و انديشيدن حتي در مورد تصاوير كتاب بوجود آوريد. هيچگاه راهنماي كتاب ها را فراموش نكنيد. رو و پشت جلد كتاب و شناسنامه كتاب را با دقت بخوانيد و بنابر مقطع سني، كتاب مناسب را براي فرزندتان برگزينيد.
هنگام كتابخواني براي فرزندتان، تصاوير را به او توضيح دهيد، با انگشت، خطوط كتاب را هنگام بلندخواني، دنبال كنيد تا كودك نيز به آن نوشته ها دقت كند و شخصيت هاي داستان را با استفاده از تصاويرشان، توضيح دهيد و مثلا بگوييد: حنا كوچولو، موهاي بلند زرد دارد. چشمهاي آبي دارد با يك كلاه زيبا روي سرش. (جملات ساده، اما با گرامر درست ترجيح داده مي شوند.) بعد از خواندن جمله هاي آن صفحه و توضيح تصاوير و شخصيت ها، از فرزندتان سؤالاتي كوتاه با پاسخ هاي كوتاه بپرسيد. هنگام خواندن عبارات و جمله ها، به لحن و تند خواندن اهميت دهيد. اگر احساسي را بايد القا كنيد، حتماً با كمك لحن و تغيير صدا، با قوت و تأثير بيشتري، اين كار را انجام دهيد. در پايان جمله هر صفحه، لحن خواندنتان به نحوي باشد كه تمام شدن آن صفحه را به كودك القا كنيد. پيش از رفتن به صفحه بعد از فرزندتان بپرسيد «فكر مي كني چه اتفاقي بيفتد؟ حنا چه خواهد كرد؟ پرنده به كجا مي رود؟ و...» با پرسيدن پرسش هاي ساده و كوتاه، به او اجازه انديشيدن، درگيرشدن با قصه و برانگيختن حس كنجكاوي و خلاقيت دهيد.
با تغيير صدا براي هركدام از شخصيت هاي داستان، فرزند خود را در صحنه اي واقعي تر قرار دهيد. حتي با ساختن عروسك هاي كاغذي و رنگ شده ساده كه شبيه شخصيت هاي اصلي قصه هستند، نمايش عروسكي به يادماندني و مؤثري براي فرزندتان ترتيب دهيد. اگر در ميان عروسك هاي فرزندتان، عروسكي شبيه به شخصيت داستان داريد، از آن استفاده كنيد تا او هم بياموزد كه مي تواند براي عروسك هايش قصه سازي كند و با آنها صحبت كند و آنها را بيشتر لمس كند.
زمانيكه فرزندتان قادر به صحبت كردن است، صداي او را هنگاميكه سعي در گفتن داستان، كتاب يا شعري كه برايش خوانده ايد، دارد، ضبط كنيد و گاهي هم برايش پخش كنيد تا لذت بيشتري را از كتاب و كتابخواني تجربه كند. به فرزندتان هم فرصت و مجال همراهي در نمايش عروسكي بدهيد و آنرا ضبط و فيلم برداري كنيد.در صورتيكه فيلمي از آن كتاب وجود دارد، بعد از اينكه مطمئن شديد فرزندتان به اندازه كافي كتاب را لمس كرده است آنرا برايش فراهم آوريد تا به صورت واقعي تري، به تصور كتاب و تصوير سازي شخصيت هاي قصه در ذهنش بپردازد.اگر فرزندتان قادر به نوشتن است، از او بخواهيد هر آنچه از داستان درك كرده، بنويسد، حتي اگر مي تواند، قصه اي شبيه آن بنويسد يا پايان داستان را به نحو ديگري برايتان به رشته تحرير درآورد.روش ديگر تقويت خلاقيت و نوآوري اين است كه از فرزندتان بخواهيد تصاوير كتاب را توضيح دهد و هر آنچه را مي بيند بنويسد.
به ياد داشته باشيد، در تمام شيوه هاي بكار گرفته شده براي افزايش مهارت خواندن، درك مطلب، قوه تشخيص، سخنوري، نوشتن، تخيل و كتابخواني، اولين فاكتور، لذت بردن از كتاب، موضوع و تصاوير آن است. كتابي كه متناسب با مقطع سني و علائق فرزندتان تهيه شود، بهترين، تأثيرگذارترين و آموزنده ترين كتاب مي باشد. فراموش نكنيد، وظيفه خود را در پرورش فكر و انديشه فرزندتان، به بهترين نحو انجام دهيد.