نامنظم بودن و به عبارت ديگر شلختگى فرزندان، يكى از دلايل درگيرى هاى آنان با پدر و مادر است. در يك تحقيق غيررسمى، والدين معتقد بودند علت اصلى جر و بحث هاى آنان با فرزندانشان گستاخى و حاضرجوابى، دوستان نامناسب و يا عادت هاى ناپسندى مانند سيگار كشيدن نيست؛ بلكه آنها اغلب به خاطر نامرتب بودن فرزندانشان با آنها مشكل دارند.ميشل برولى، روانشناس در اين باره مى گويد: والدين شخصا نسبت به آ شفتگى و در هم ريختگى حساسند و با ناراحتى و حتى ترس نسبت به آن واكنش نشان مى دهند؛ اما از نظر نوجوانان، مرتب بودن اتاق آنقدرها اهميت ندارد. به تازگى محققان به اين نتيجه رسيده اند بى توجهى نوجوانان نسبت به انجام وظايف شخصى ممكن است ريشه بيولوژيكى داشته باشد. نتايج اسكن مغز نوجوانان نشان مى دهد، بخشى كه مسوول سازماندهى، برنامه ريزى، دقت، توجه و شروع و پايان فعاليت هاست، هنوز در حال تكميل شدن است. بنابراين احتمالا موضوع اين نيست كه نوجوانان نمى خواهند اتاق خود را مرتب كنند، بلكه واقعيت اين است كه آنها به تنهايى قادر به انجام اين كار نيستند.در ادامه تجربه 3 مادر را كه روش هاى موفقيت آميزى براى آموختن نظم و ترتيب به فرزندانشان به كار برده اند، به همراه نظر كارشناسان مسايل نوجوانان ذكر مى كنيم.كاترين 35 ساله مى گويد: پسر 10 ساله و دختران 13 و 14 ساله من، اتاق خود را در حالى مرتب مى كنند كه بخشى از يك كتاب مهيج را براى آنان روخوانى مى كنم.
او مى گويد: تاكنون سرى كتاب هاى هرى پاتر و ارباب حلقه ها را به همين ترتيب تمام كرده ايم. من اين كار را به عنوان راهى براى استفاده از علاقه آنها به قصه براى مرتب كردن اتاق، از زمانى شروع كردم كه آنها در دوران ابتدايى درس مى خواندند. اگر بچه ها كار خود را براى گوش كردن به كتاب رها مى كردند، او نيز خواندن آن را متوقف مى كرد تا آنها دوباره كار را شروع كنند. حالا كه بچه ها بزرگتر شده اند و سرگرمى هاى ديگرى مانند فوتبال، بسكتبال و غيره دارند كاترين اين مراسم دوست داشتنى را در آخر هفته ها اجرا مى كند.وى همين روش را براى ياد دادن نظم و ترتيب به دختر 17 ماهه اش به كار مى برد. او مى گويد: اين كار استرس كمترى براى من ايجاد مى كرد و از اين كه مى بينم فرزندانم مسووليت كارهاى خود را به عهده مى گيرند واقعا لذت مى برم.

براى هر چيز جايى در نظر بگيريد

سندى كاتولى تصميم گرفت با اختصاص دادن جايى براى وسايل پسر 9 ساله و دختران 5 و 11 ساله اش، اتاق را مرتب كند. او مى گويد: من و بچه ها همه وسايل را از گوشه و كنار بيرون ريختيم و در گوشه اى جمع كرديم. سپس وسايل را در دسته هاى جداگانه چيديم. بعضى از آنها را بخشيديم، چندتايى را دور ريختيم و بقيه را در دسته هاى مختلف قرار داديم. سپس متناسب با هر دسته، جعبه هايى را در نظر گرفته و وسايل را درون آنها قرار داديم. كانولى ادامه مى دهد: با اين كار نه تنها اتاق مرتب شد؛ بلكه چيزهايى را نيز در مورد فرزندانم متوجه شدم. من فهميدم دختر بزرگترم چقدر به كيف علاقه دارد. او حاضر نشد هيچ كدام از6-5 عدد كيف خود را ببخشد و يا بيرون بيندازد، بنابراين يك جعبه را نيز به كيف هاى او اختصاص داديم و روى آن برچسب زديم.بچه هاى بزرگتر برچسب هاى شفافى را كه مادرشان براى مشخص كردن قفسه ها يا جعبه ها به كار برده است، دوست دارند. او معتقد است شايد نامگذارى وسايل، دنياى بچه ها را قانونمند كند. او مى گويد: هنوز هم گاهى اتاق بچه ها نامرتب است؛ اما حالا مى توانم به پسرم بگويم ميزش را مرتب كند و او مى تواند اين كار را خيلى سريع و آسان انجام دهد. قبل از اين، او به قدرى سردرگم مى شد كه بدون كمك نمى توانست كارهايش را انجام دهد.

چرا اين روش موثر است؟

يك كارشناس مسايل نوجوانان معتقد است، اختصاص مكانى براى هر چيز اين امكان را ايجاد خواهد كرد كه دست كم هر چيز سرانجام به جاى خود برخواهد گشت. بعضى وقت ها كودكان امكانات لازم را براى مرتب نگه داشتن اتاق خود در اختيار ندارند. چيدمان قديمى و كمبود فضاى مناسب، انگيزه كودكان را براى مراقبت از اتاقشان از بين مى برد.او مى گويد: وقتى كودكى به سن نوجوانى رسيد به جاى اين كه به او بگوييد اتاقت را تميز كن، از او بخواهيد دكوراسيون اتاقش را تغيير دهد، زيرا بعضى از كودكان از اين كه وسايل خود را در جعبه هاى رنگارنگ بگذارند خوشحال مى شوند؛ ولى جعبه ها و برچسب هاى زياد، عده ديگرى از آنان را سردرگم خواهد كرد.از طرف ديگر، بعضى از فرزندان ما همچنان دلبسته اين دوران هستند و آمادگى اين را ندارند كه از دوران كودكى خود خارج شوند و هيچ دليلى وجود ندارد كه والدين بخواهند آنان را به اين كار وادار كنند. برولى روان شناس مى گويد: من تعجب مى كنم از اين كه بسيارى از نوجوانان، به ويژه پسرها، بچه گربه و يا عكس هاى مهيج خودرو، فوتباليست ها و … را در اتاق خود پنهان مى كنند. ابتداى نوجوانى، زمانى است كه فرزند ما شخصيتى دوگانه دارد. بعضى از بچه ها هنوز به آرامش دوران كودكى خود نياز دارند.

مناسب كردن كارهاى روزانه براى بچه ها

آروين ملون 48 ساله و كارشناس مسايل آموزشى از بعضى روش هاى كارى خود، انگيزه گرفت تا اتاق به هم ريخته پسرانش را كه اكنون 13 و 15 ساله اند، مرتب كند. او توضيح مى دهد: روش هاى يادگيرى افراد متفاوت است. من سرانجام متوجه شدم پسرانم به دستورالعمل ها و استراتژى هاى متفاوتى براى تميز كردن اتاق خود نياز دارند، درست همانطور كه تكاليفشان را به روش هاى مختلفى انجام مى دهند. آروين زمانى به اين فكر افتاد كه پسرانش 10 و 12 ساله بودند: در مورد پسر كوچك ترم فقط كافى است به او بگويم اتاقش را مرتب كند و او اين كار را انجام مى دهد. او اين كار را دوست دارد؛ اما گفتن و اصرار كردن براى پسر بزرگ آروين كارساز نيست.براى او بايد كارها را به بخش هاى كوچكتر تقسيم كرد و بايد تميز كردن اتاق را با انجام كارهايى مانند جست وجو بين مجلات براى جدا كردن مجلاتى كه مايل است آنها را نگه دارد شروع كند. بعدها، ملون از پسرش خواست اين كار را به تنهايى و در يك زمان مشخص انجام دهد.
او سيستم هاى انضباطى را مناسب با شخصيت پسرانش به كار برد: پسر بزرگترم به دنياى تجارت علاقه زيادى دارد. بنابراين فايل ها و كشوهايى را مانند آنچه در دنياى تجارت مورد استفاده قرار مى گيرد، براى او تهيه كردم؛ اما پسر كوچكم جعبه هاى پلاستيكى و سبدهاى كوچك را براى دسته بندى وسايل خود ترجيح مى دهد. ملون مى گويد: هنوز هم گاهى اتاق درهم و به هم ريخته است؛ اما زياد مهم نيست. اگر شما يك بار تكاليف خود را انجام ندهيد و نمره صفر بگيريد، اين درس بزرگى براى زندگى شما خواهد بود؛ اما در مجموع، اكنون هم من و هم پسرانم از اوضاع راضى هستيم.تحمل شلوغى اتاق براى مدتى مى تواند درس هاى مهمى را به طور طبيعى به فرزند شما بدهد. وقتى كودك شما نگران است از اين كه نمى تواند يكى از وسايل مورد نياز خود را پيدا كند، اين لحظه حساسى است و او در اين زمان ياد مى گيرد چرا و چگونه بايد منظم باشد، موضوعى كه هيچ گاه فراموش نخواهد كرد.