23 آبان 1387 / 14 ذيقعده 1429 / 13 نوامبر 2008

1) 23آبان ماه سال1294هجري شمسي: سومين مجلس شوراي ملي منحل شد. پس از حركت سپاه روس به طرف تهران شمارزيادي ازنمايندگان مجلس و رجال به قم حركت كردند و كميته دفاع ملي را تأسيس كردند. بدين ترتيب مجلس ازاكثريت افتاد و تعطيل شد. احمد شاه قاجارهم تصميم گرفت پايتخت را تغييردهد. اما وزيران مختارروس و انگليس با احمد شاه ملاقات كردند و او را ازانتقال پايتخت به اصفهان منصرف ساختند. گفتني است كه درآن زمان دولتهاي روس و انگليس مي‎كوشيدند كه ايران را درجنگ با آلمان دخالت دهند ازاين رو بعد ازمدتي قواي خود را درايران مستقرساختند. انگليسي‎ها درجنوب ايران نيرو پياده كردند و دسته‎اي به نام تفنگداران جنوب تشكيل دادند. روس‎ها هم درشهرهاي مختلف ايران بطور مستقيم درامور داخلي ايران دخالت مي‎كردند.

2) رحلت حكيم و دانشمند مسلمان"ميرزا مهدي غروي اصفهاني" صاحب مكتب تفكيك (1325 ش): حكيم ميرزا مهدي بن اسماعيل غروي اصفهاني در حدود سال 1264 ش (1303 ق) در اصفهان به دنيا آمد. وي پس از تحصيل در خدمت پدر، سيدمحمدباقر درچه‏اي، آخوند ملامحمد كاشاني و جهانگيرخان قشقايي، در دوازده سالگي به عتبات رفت و از محضر عالمان نامداري همچون حضرات آيات: سيداسماعيل صدر، آخوند خراساني، سيدمحمدكاظم يزدي و ميرزاي ناييني استفاده برد تا به مقام رفيع اجتهاد دست يافت. حكيم غروي اصفهاني همچنين هم‏دوره‏اي عارفان و عالماني همچون سيداحمد كربلايي، سيدعلي قاضي طباطبايي، شيخ‏محمد بهاري و سيدجمال‏الدين گلپايگاني بود و پس از سال‏ها مراقبت و سير و سلوك به درجه والايي در اخلاق و عرفان رسيد. وي با چند تن از علماي معاصر خود، اولين دوره درس ميرزاي ناييني را طي جلساتي طولاني مورد بحث و بررسي قرار دادند. در اين نشست‏ها، كليه مباني شيخ انصاري مورد پژوهش قرار گرفت. وي پس از مدتي اعتكاف در مسجد سهله و مكاشفه‏اي كه به او دست داد، جزوه‏هايي را كه در حين اشتغال به فلسفه و عرفان نوشته بود در رود كوفه انداخت و مكتبي جديد در معارف ربوبي مبتني بر قرآن و احاديث پديد آورد كه مكتب تفكيك نام گرفت و توسط چند تن از شاگردانش به كمال رسيد. او در اين مكتب معتقد بود كه فلسفه اسلام را بايد از متن قرآن و سنت معصوم استخراج كرد. حكيم‏غروي اصفهاني در سال 1305 ش به مشهد رفت و تا پايان عمر به مدت بيست سال به تدريس و تاليف همت گماشت. وي در طول نزديك به سي سال، سه دوره به تدريس اصول پرداخت. نخست: مفصّل مطابق معمول بين فقها و اصوليين؛ دوم: بيان مباني و افكار خود؛ سوم: بيان قواعد مهم اصولي كه براي استدلال احكام فقهي به آن احتياج مي‏شود. دانشمنداني همچون سيدصدرالدين صدر، ميرزا هاشم قزويني، محمدكاظم دامغاني، ميرزامجتبي قزويني، محمدتقي شريعتي، شيخ‏حسنعلي مرواريد، حسنعلي راشد و ده‏ها عالم فرزانه ديگر از جمله شاگردان ايشان بودند. همچنين ابواب الهُدي، اعجاز قرآن و معارف قرآن از تأليفات اوست. ميرزامهدي اصفهاني سرانجام در 23 آبان 1325 ش برابر با نوزدهم ذي‏حجه 1365 ق در شصت و يك سالگي دار فاني را وداع گفت و در حرم مطهر امام‏رضا(عليه السلام) به خاك سپرده شد.

3) 14 ذيقعده سال 387 هجري قمري: «ابن سَمعُون» واعظ و خطيب حنبلي در 87 سالگي در بغداد درگذشت براي گرد آوري حديث و فراگيري علوم ديني سفرهاي متعددي كرداما فقط از يك سفرش به مكه و مدينه گزارش مستند و مكتوب موجود است . ابن سمعون در موعظه هاي خود چندان تابع ملاحظات سياسي نبود از اين رو وقتي كه عَضَدُالدّوله دِيلمي براي پايان دادن به درگيري‎هاي فرقه‎اي در بغداد، واعظان و داستانسرايان را از رفتن بر منبر منع كرد ابن سمعون بدون توجه به اين فرمان طبق معمول هر جمعه بر منبر مي رفت و به وعظ مي پرداخت . از آثار ابن سمعون «اَلآمالي و جزء فيه مَساَلةُ مِن كَلام» را نام برد.

4) 14 ذيقعده سال 1294 هجري قمري: آيت الله حاج ميرزا رضي ذوالنور از علما و استادان مكتب تشيع در تبريز متولد شد . وي در دوران كودكي و جواني را به تحصيل علوم ديني و ادبيات عرب در زادگاهش گذراند؛ و پس از اتمام علوم مقدماتي و سطوح فقه و اصول رهسپار نجف اشرف شد. مرحوم ذوالنّوري آثاري چون« قَضا و شَهادت ؛ شَرح نِجاةالعِباد؛ و شَرحي بر عُروَة الوثقي» را از خود به يادگار گذاشت.

5) تصويب قانون اساسي مشروطيت ايران(1324 ق): پس از وقوع حوادث بسيار و مبارزات پيگير آزادي‏خواهان و مشروطه‏طلبان، سرانجام مجلس شوراي ملي در چهاردهم جمادي الثاني 1324 ق با دستور مظفرالدين شاه قاجار تاسيس شد. از آن پس نمايندگان منتخب، سعي در تدوين قانون اساسي داشتند كه در اين راه با مشكلاتي مواجه بودند. آزادي‏خواهان واقعي درصدد بودند تا قدرت ملي را افزون سازند ولي درباريان تمايل داشتند قدرت را در وجود شاه متمركز كنند و مجلس را به صورت يك هيئت مشورتي درآوردند. سرانجام با پيروزي آزادي‏خواهان، متن قانون اساسي مشروطيت با 51 اصل تهيه شد و در 14 ذي‏القعده‏ي 1324 ق به امضاء مظفرالدين شاه قاجار رسيد. قانون اساسي با تشريفات خاص توسط چهار نفر: مشيرالدوله صدراعظم، ناصر الملك همداني وزير ماليه، محتشم السلطنه و مشيرالملك از سياست‏مدارانِ وقت، به مجلس آورده شد. نمايندگان مجلس از قانون اساسي استقبال كردند و به هم تبريك گفتند. به دنبال آن جشن‏ها بر پا شد و تهران چراغاني گرديد.

6) 13نوامبرسال1743ميلادي: آنتوان دولاووازيه شيميدان فرانسوي درپاريس متولد شد. لاووازيه به سبب علاقه فراوانش به علم شيمي، دراين رشته به تحقيق پرداخت و نخستين كسي بود كه اساس طريقه علمي تبديلات و تغييرات شيميايي را كشف كرد و علم شيمي را برپايه درستي استوارساخت. تركيب آب ازدو عنصرگازي اكسيژن و هيدروژن و چگونگي تجزيه آن؛ همچنين اهميت اكسيژن دراحتراق ازجمله اكتشافات مهم لاووازيه بشمار مي‎رود. لاووازيه درسال1794ميلادي به جرم مخالفت با انقلاب فرانسه به تيغ گيوتين سپرده شد.

7) 13نوامبرسال 1831ميلادي: جيمزكلارك ماكسوِل رياضيدان و فيزيكدان اسكاتلنديُ الاَصل به دنيا آمد. ماكسول دردوران تحصيل براثرهوش و استعداد سرشارخود دررياضي دانشمندي برجسته شد بطوريكه در15سالگي روشي به منظور ترسيم منحني‎هاي بيضوي كامل به انجمن سلطنتي انگليس ارائه داد. ماكسول درپايان تحصيلات خود دررشته رياضي دردانشگاههاي كمبريج و ادينبورگ، به تحقيق و مطالعه درعلم نجوم پرداخت. ماكسول دركنار اين مطالعات جدي درباره حركت مولكولهاي گازها ازنظررياضي تحقيق كرد. او سرانجام ثابت كرد كه الكتريسيته و مغناطيس جدا ازهم وجود ندارند.

8) آغاز كنفرانس محدود كردن تسليحات بين‏المللي (1921م) : كنفرانس "محدود كردن تسليحات بين‏المللي" از 13 نوامبر 1921م در واشينگتن، پايتخت امريكا آغاز به كار كرد. اين كنفرانس در ششم فوريه 1922م، با امضاي قراردادي به نام قرارداد پنج جانبه توسط پنج كشور از كشورهاي شركت كننده به كار خود پايان داد. به موجب اين قرارداد كه به امضاي امريكا، انگليس، فرانسه، ايتاليا و ژاپن رسيد، استفاده از هر گونه گاز سمّي و شيميايىِ كشنده يا بي‏حس‏كننده در جنگ‏ها ممنوع شد. چند سال بعد در ژوئن 1925م منع به كارگيري گازهاي كشنده در جنگ‏ها از سوي تعداد بيشتري از كشورها مورد توجه قرار گرفت و طي پروتكلي در ژنو به امضاي اكثر آن كشورها رسيد. با اين حال، همين كشورها در موارد متعدد از اين سلاح‏هاي ممنوعه استفاده كرده‏اند.

9) كودتاي نظامي در سوريه به رهبري "حافظ اسد" (1970م): پس از جنگ اعراب و اسرائيل در سال 1967 و اشغال بلندي‏هاي جولان توسط ارتش اسرائيل، اختلافات درون حزبي بعث ميان دو جناح به رهبري رئيس جمهور وقت سوريه و حافظ اسد كه وزير دفاع و فرمانده نيروي هوايى سوريه بود، شدت گرفت. در 12 نوامبر 1970م كنگره حزب بعث سوريه رأي به بركناري وزير دفاع و رئيس ستاد ارتش داد. اما در فرداي آن روز در 13 نوامبر 1970 كودتايى عليه رژيم غيرنظامي حاكم به وقوع پيوست و حافظ اسد قدرت را در دست گرفت. چند روز بعد از كودتا اعلام شد كه حكومت كودتايى يك قانون اساسي جديد تنظيم و تدوين خواهد كرد و براي وارد شدن به فدراسيون طرح‏ريزي شده مركب از ليبي، سودان و سوريه گام برخواهد داشت. حافظ اسد در مارس 1971 با انتخاب شدن به رياست جمهوري، قدرت را به طور كامل در دست گرفت و تا پايان عمر در سال 2000 م در اين سمت باقي ماند.

معرفي سايت مرتبط با اين مقاله