10 آذر 1387 / 1 ذي حجه 1429 / 30 نوامبر 2008

1) 10آذرماه سال1316هجري شمسي: آيت الله سيد حسن مدرس روحاني مبارز و عالم آزاديخواه ايراني بدست عوامل رضاخان به شهادت رسيد. آيت الله مدرس دراصفهان و حوزه نجف اشرف تحصيل كرد و دربازگشت به ايران درشهراصفهان دركنارتدريس مبارزه با فساد دستگاه حكومتي قاجاررا آغازكرد. آيت الله مدرس درزمان نمانيدگي اش درمجلس شوراي ملي به مبارزه خود عليه ظلم حكومت داخلي و دخالتهاي بيگانگان شدت بخشيد. آيت الله مدرس درزمان كودتاي 1299رضاخان دستگيرو زنداني شد و پس از سقوط كابينه سيد ضياء از زندان آزاد شد و بار ديگر بعنوان نماينده مردم تهران به مجلس شوراي ملي راه يافت. سرانجام درپي مخالفتهاي آشكار صريح عليه حكومت رضاخان درسال1307هجري شمسي به خواف تبعيد شد اما بدليل ادامه مبارزه به كاشمرمنتقل شد و همانجا بدست عوامل رضاخان به شهادت رسيد.

2) روز مجلس : مجلس شوراي اسلامي در تاريخ 23 تير ماه 1372 هجري شمسي با تصويب ماده واحده اي روز 10 آذر ماه، سالروز شهادت مجتهد مجاهد و سياستمدار متعهد آيت الله سيد حسن مدرس را بعنوان روز مجلس نامگذاري کرد. شما منتخبين مجلس که از پشتيباني جدي ملت عزيز برخوداريد بايد با کمال قدرت در مقابل قدرت هاي شيطاني بايستيد و از هيچ قدرتي غير از قدرت خداوند نهراسيد، و جز به مصالح کشور به چيز ديگري فکر نکنيد...هيچ يک از نهادهاي جمهوري اسلامي خصوصاً مجلس و رئيس جمهوري و دولت براي هم کارشکني نکنند و خود را بطور جدي در خدمت اسلام و کشور درآورند تا خداوند متعال آنها را پشتيباني فرمايد...و از منازعه و تفرقه اجتناب کنيد و نداي آسماني واعتصمو بحبل الله جميعا و لا تفرقوا را در نظر داشته باشيد و اطاعت کنيد. (منتخبي از پيام امام در افتتاح اولين دوره مجلس شوراي اسلامي)

3) اول ذيحجه سال دوم هجري قمري : سالروز ازدواج فاطمه زهرا با اميرالمومنين: حضرت فاطمه زهرا (سلام الله عليها) و حضرت علي (عليه السلام) اين دو نور ديدگان رسول اكرم (صلي الله عليه واله) زندگي مشترك خويش را آغاز كردند. بر اساس مندرجات بسياري از كتب شيعه و اهل سنت بزرگاني از مهاجرين و انضار از حضرت رسول اكرم (صلي الله عليه واله) تقاضا كرده بودند كه پيمان ازدواج با حضرت فاطمه ببندند اما پاسخ رسول گرامي اسلام به آنان اين بود كه من در مورد ازدواج فاطمه منتظر دستور خداوندم. عاقبت حضرت علي (عليه السلام) حضرت فاطمه (سلام الله عليها) را از حضرت محمد (صلي الله عليه واله) خواستگاري كردند و بدين ترتيب در چنين روز فرخنده اي اين دو ستاره درخشان آسمان اسلام محمدي زندگي مشترك و پر ثمر خويش را آغاز كردند.

4) لغو قرارداد دارسي مربوط به نفت جنوب توسط ايران (1311 ش): در سال 1280 ش (1901 م) ويليام دارسي، سرمايه‏دار انگليسي، موفق به كسب امتياز بهره‏برداري و لوله‏كشي نفت و قير در سراسر ايران، به غير از شمال و شرق كشور، به مدت شصت سال گرديد. صاحب امتياز، در تمام مدت قرارداد، از پرداخت ماليات، عوارض و حقوق گمركي براي كليه اراضي، ماشين آلات و وسايل و مواد لازمي كه وارد كشور مي‏كرد معاف شده بود. فعاليت‏هاي دارسي سرانجام پس از هفت سال منجر به دسترسي به چاه نفت عظيم مسجد سليمان گرديد و سود فراواني نصيب صاحب امتياز شد. پس از گذشت بيش از سي سال از انعقاد قرارداد، دولت ايران كه مكرّراً اين امتياز هنگفت را به ضرر مصالح منافع ايران اعلام كرده بود، آن را لغو كرد و خشم شركت دارسي را برانگيخت. پس از لغو قرارداد دارسي، انگلستان شكايتي عليه ايران به جامعه ملل ارسال كرد و پس از منازعات بسيار، سرانجام قرارداد 1933 به جاي دارسي به امضا رسيد. اين قرارداد هرچند به وسعت دارسي نبود ولي به نظر اكثر كارشناسان، داراي معايبي به مراتب بيش از محاسن بود. معايب قرارداد 1933، اختلافاتي را بين ايران و شركت نفت انگليس به وجود آورد كه در نهايت منجر به تنظيم قرارداد الحاقي گس - گلشائيان گرديد. انگلستان تا سال‏ها بعد نيز بر نفت ايران خيمه زده بود تا اين كه با تصويب ملي شدن صنعت نفت، در 29 اسفند 1329، دست اين استعمار پير از اين منبع خدادادي كوتاه شد.

5) رحلت فقيه بزرگوار آيت‏اللَّه "ميرزاجواد سلطان القرائي تبريزي" (1376 ش): آيت‏اللَّه ميرزا جواد سلطان القُرّائي تبريزي در سال 1280 ش (1319 ق) در خانداني با پيشينه چهار صد ساله در علم و فقاهت در تبريز به دنيا آمد. وي پس از فراگيري دروس مقدماتي و سطوح، در محضر درس خارج آيات عظام ميرزا صادق آقا تبريزي و سيد ابوالحسن انگجي حاضر شد و به دليل هوش سرشار و حافظه قوي و پشتكار فراوان، در حدود 25 سالگي به اجتهاد دست يافت. آيت‏اللَّه سلطان القرائي در ادامه تحقيق، تتبع و مطالعات خويش، رهسپار عتبات عاليات، مكه، مدينه، بيروت، دمشق و استانبول شد و علاوه بر استنساخ كتاب‏هاي خطي و چاپي، مجموعه‏هاي فراواني را نگاشت. ايشان علاوه بر آگاهي كامل از علوم فقه، اصول، ادب فارسي و عربي، حديث و رجال، در تاريخ، جغرافيا، هيئت و نجوم و رياضي نيز متبحر بود. ايشان همچنين به مدت بيش از نيم قرن، نماز جمعه را در يكي ازمساجد تبريز اقامه مي‏كرد. حاشيه بر عروة الوثقي، كتاب الطهاره و ديوان اشعار از جمله آثار ايشان مي‏باشند. آن فقيه والامقام سرانجام پس از عمري كوشش در جهت اعلاي كلمه توحيد و تعظيم شعائر الهي در دهم آذر 1376 ش برابر با آخر رجب 1418 ق در 96 سالگي چشم از جهان فرو بست و به مواليان طاهرينش پيوست.

6) اعلاميه حوزه علميه قم درباره چگونگي واكنش دولت در برابر اعتراضات مردمي (1356ش): به مناسبت فرا رسيدن چهلمين روز شهادت آيت‏اللَّه سيد مصطفي خميني فرزند بزرگوار حضرت امام، تظاهراتي از طرف دانشجويان در داخل و خارج از كشور در اعتراض به رژيم برپا شد. در پي اين وقايع، از سوي حوزه علميه قم اعلاميه‏اي منتشر گرديد كه در آن ضمن تصريح حمايت حركت‏هاي دانشجويي از نهضت اسلامي مردم به رهبري امام خميني(ره)، از وحشي‏گري دستگاه حاكم به شدت انتقاد شده بود. در بخشي از اين اعلاميه آمده بود: "تظاهرات اخير و چشمگير دانشجويان در آمريكا و اروپا و همزمان با آن، تظاهرات دانشجويان دانشگاه‏ها و عموم ملت ايران در سراسر كشور و به ويژه بزرگ‏ترين رفراندوم ضدحكومت با شركت روحانيون، دانشجويان و عموم طبقات مختلف مردم در روز شهادت عالم مجاهد، حضرت آيت‏اللَّه مصطفي خميني، نمودار جنبش عظيم ملت و بيداري عموم و تنفر مردم نسبت به دستگاه خيانتكار و جبار حكومت ايران است.

7) اول ذيحجه سال 586 هجري قمري : «عِزُّالدّين عَبدُالحَميدِ بنِ هِبَةُ الله» معروف به« اِبنِ اَبِي الغَدير» اديب و مورّخ نامدار عرب در مدائن بدنيا آمد، در هنگام فتح بغداد به دست هلاكوخان مغول اسير شد اما دوره اسارت وي با وساطت خواجه نصير الدّين طوسي ديري نپاييد. از اين مورّخ مسلمان كتاب ارزشمندي به نام نّهج البلاغه به جاي مانده كه شامل بيست جلد است. مؤلف در اين اثر افزون بر مسائل كلامي و فقهي شرح مفصلي درباره فتوحات مغول نگاشته است كه منبع بسيار معتبري درباره تاريخ آن ايام بشمار مي رود.

8) درچنين روزي ازماه ذيحجه: حضرت ابراهيم (ع) فرستاده پروردگاريكتا در" اور" ازبلاد " كَلدِه" ولادت يافت. مورخان ثبت كرده‎اند كه به هنگام تولد حضرت ابراهيم، منجّمان نمرود را ازولادت پسري آگاه كردند كه همه بتها را خواهد شكست و پايه‎هاي حكمراني اورا متزلزل خواهد ساخت، سپس نمرود دستورقتل نوزادان پسررا صادر كرد. به هنگام تولد ابراهيم، مادرش اورا به كوهي برد و درغاري پنهان كرد. ابراهيم خليل پس ازخروج ازغارتحت سرپرستي قرارگرفت تاآنكه خداوند به او امركرد كه دين يكتا پرستي را برمردم سرزمين خود آشكاركند. آن حضرت نزد مسلمانان ملقّب به خَليلُ الله يعني دوست خدا و معروف به ابراهيم خليل است. قرآن اين كلام الهي نيزآن بزرگوار را يك امت خوانده است. درسوره نحل آمده است: ابراهيم يك امت است، مطيع فرمان خدا و خالي ازهرگونه انحراف، و هرگز ازمشركان نبوده. ازاطلاعات تاريخي موجود دركتب و اسناد موثق تاريخي چنين برمي‎آيد كه حضرت ابراهيم ع درحدود سال1550قبل ازميلاد مي‎زيسته است.

9) تولد "ابن ابي‏الحديد" دانشمند و مورخ بزرگ مسلمان(586 ق): ابوحامد عبدالحميد بن محمد مدايني، معروف به ابن ابي‏الحديد معتزلي، از بزرگان علماي معتزله، فقيه، اصولي، حكيم، متكلم، شاعر و كاتب مي‏باشد. شرح نهج البلاغه‏ي او كه شهره‏ي عام و خاص است، حاكي از مودت و دوستي وي نسبت به اميرالمؤمنين(عليه السلام) و خانواده‏ي رسالت(صلي الله عليه واله) مي‏باشد. اين اثر از كتب مهم و معتبر ادبي، تاريخي و كلامي است و از همان زمان تاليفش شهرت يافته و محل مراجعه و استفاده‏ي دانشمندان قرار گرفته است. ابن ابي الحديد در مدائن به دنيا آمد و در سال 656 ق در هفتاد سالگي در بغداد وفات يافت. شرح ياقوت ابن نوبخت، شرح مُحَصّل فخر رازي و القصائدُ السَّبع في مدحِ سيّدنا علي(عليه السلام) از ديگر آثار اوست.

10) درگذشت "ژوزف كونيو" صنعت‏گر فرانسوي و پدر اتومبيل (1804م): ژوزف كونيو، صنعت‏گر فرانسوي در 3 سپتامبر 1725م در خانواده‏اي فقير متولد گرديد و بنابراين همواره در تلاش براي معاش بود. وي كه به كارهاي صنعتي و فني علاقه داشت بعد از 10 سال تلاش و كوشش موفق شد در 30 اكتبر 1769م اولين وسيله نقليه بخاري را كه به صورت خودرو ارائه شده بود، اختراع نمايد. اتومبيلي كه كونيو اختراع كرد سه چرخ داشت و با نيروي بخار كار مي‏كرد. ديگ بخار اين اتومبيل در جلو قرار داشت و سرعت آن پنج كيلومتر در ساعت بود. ژوزف كونيو مخترع بزرگ فرانسوي كه پدر اتومبيل ناميده مي‏شود، در 30 نوامبر 1804م در 79 سالگي درگذشت.

11) مرگ "ادوارد جِنِر" پزشك انگليسي و كاشف واكسن آبله (1822م) (ر.ك: 17 مه)

12) آغاز قيام ملت مسلمان الجزاير عليه سلطه استعماري فرانسه به رهبري "عبدالقادر" (1832م): با آغاز استعمار فرانسه در الجزاير، عبدالقادر معروف به هادي، اميرِ مشهور مسلمانانِ الجزاير در 29 نوامبر 1832م در برابر تجاوز بيگانگان قيام كرد و به كمك سلطانِ مراكش و ياري قبايلِ وطن پرست، مردانه از سال 1832 تا 1847م با سپاهيان فرانسه جنگيد. اما چون مبارزات او نزديك به 15 سال به طول انجاميد، نيروهاي او تحليل رفتند و سلطان مراكش و امير تونس هم بر اثر فشار دولت فرانسه و ضعف و خودخواهي، از ياري عبدالقادر الجزايري خودداري كردند. در نتيجه، اين سردار مبارز از فرانسه شكست خورد و پس از مدتي زندان با اين شرط آزاد شد كه ديگر به كشور خود، الجزاير باز نگردد. عبدالقادر سرانجام در سال 1883م در دمشق درگذشت.(ر.ك: 15مارس)

13) تولد "وينستون چرچيل" نخست وزير پيشين انگلستان (1874م)(ر.ك: 24 ژانويه)

14) مرگ "اُسكار وايلْدْ" اديب و نويسنده برجسته ايرلندي (1900م) (ر.ك: 16 اكتبر)

15) حمله نيروهاي نظامي شوروي به كشور فنلاند در آغاز جنگ جهاني دوم (1939م): با شروع جنگ جهاني دوم، دولت شوروي كه همواره درصدد فرصت براي گسترش بيشتر قلمرو پهناور خود بود از موقعيت استفاده كرد و در 29 نوامبر 1939 به فنلاند حمله ور شد و نبرد سختي ميان ارتش سرخ شوروي و فنلاندي‏ها كه سرسختانه از ميهن خود دفاع مي‏كردند در گرفت. در اين جنگ، شوروي با بمباران شديد فنلاند، تعرض خود را ادامه داد تا اينكه در دوم دسامبر 1939 فنلاند به جامعه ملل شكايت برد. نتيجه اين شكايت تصميم جامعه ملل به مداخله در اين امر بود اما در 14 دسامبر همان سال، شوروي از جامعه ملل خارج گرديد و در عين حال به پيش‏روي خود در خاك فنلاند ادامه داد. اين مسئله به تسليم و نيز تجزيه فنلاند انجاميد و بخشي از نواحي آن به مالكيت شوروي درآمد.

16) روز ملي و استقلال "باربادوس" از سلطه استعماري انگلستان (1966م): باربادوس كشور كوچكي در شرق درياي كارائيب و شرق اقيانوس اطلس است، كه 430كيلومتر مربع وسعت و 270 هزار نفر جمعيت دارد. پايتخت اين كشور بريج تاون نام دارد و واحد پول آن دلار باربادوس است. بيش از 60 درصد مردم اين كشور پيرو مذهب پروتستان و از تيره‏هاي نژادي سياه‏پوست هستند. پيش‏بيني مي‏شود جمعيت باربادوس تا سال 2025م در حدود 300 هزار نفر باشد. هم‏چنين بيش از 100سال طول خواهد كشيد كه جمعيت اين كشور دو برابر شود. زبان رسمي مردم باربادوس انگليسي است. اين كشور داراي يك شهر مهم به نام اسپاتيس تاون مي‏باشد. باربادوس از جمله كشورهاي عضو جامعه مشترك المنافع انگليس است، كه تابع تاج و تخت انگلستان بود. و يك فرماندار كل به نمايندگي ملكه انگليس سرپرستي امور آن را به عهده دارد. باربادوس از اوايل قرن هفدهم مستعمره انگليس بوده و در سال 1966 استقلال يافته است. سي‏ام نوامبر روز استقلال اين كشور به عنوان روز ملي باربادوس نام گذاري شده است.

تصاوير زيبا و مرتبط با اين مقاله