نويسنده: محمد مهدي شمس الدين
يکي از بعدهاي ارزشمند انقلاب حسيني، بعد گسترده‏ي انساني آن است که قبلا هيچوقت به آن توجه نشده. و... اين بعد وسيع‏ترين و گسترده‏ترين افق را داراست.
ديدگاهي چنين عظيم، پژوهشي وسيع و فراگير نسبت به موقعيت « موالي» در آن دوره‏ي پيشتاز را لازم دارد. و نتيجه‏اي که ما در اينجا به آن مي‏رسيم اين است که «موالي» نقشي در ايجاد اين انقلاب نداشته‏اند و اين نتيجه‏اي است که با اطمينان به صحت آن بيان مي‏شود.
ولي نقش اين انقلاب در بيداري فکر «موالي» نسبت به اهميت موقعيتشان و آگاهي بر ستمي که بر آنان فرود مي‏آمده و به تواني که براي تغيير شرايط اجتماعي داشته‏اند، تا چه حد بوده است؟
همانطوري که پاسخگويي به بسياري از مسائل مهم، لازم و ضروري مي‏نمايد. از جمله آنها: - پايبندي به اصول اسلامي نسبت به قبل در اين زمان تا چه حد بوده؟...و سؤالاتي نظير اينها.
پاسخهايي که در اين پژوهش به بعضي از اين مسائل و مسائل ديگري که در اين مقدمه بيان نکرديم، داده شد، کافي نبوده. و اين به مفهوم آن نيست که جوابها صحيح نيستند بلکه با همه‏ي اين تلاشها، - براي پاسخگويي بهتر - نياز به گستردگي بيشتر است.
اين بحث از سه قسمت تشکيل يافته:
1- مقدمات: که درباره‏ي ابعاد فکري و هدفهاي آن و منابع تاريخي پژوهشي است.
2- چند نفر بودند و آنها که بودند؟: درباره‏ي شهيدان انقلاب حسين، چه آنها که از بني‏هاشم بودند و چه غير آنها در کربلا و کوفه. و معرفي هر يک از آنها در حدود معلومات موجود و در دسترس، همراه ضميمه‏اي که در آن متون «زيارت منسوب به ناحيه‏ي مقدسه» و «زيارت رجبيه» را آورده‏ شده و فصل مهمي در تحقيق چگونگي اين دو «زيارت» از حيث اينکه دو منبع اين بحث هستند، ما «زيارت منسوب به ناحيه‏ي مقدسه» را رجحان داده‏ايم و «زيارت رجبيه» را به عنوان مصدر درجه‏ي دوم و کم اهميت استفاده کرده‏ايم.
3- دلايلي که از اطلاعات بستگان شهيدان بدست مي‏آيد و موقعيت دولت و جامعه و شرايط انقلاب و آنچه که بعد و قبل از آن رخ داده را بيان مي‏کند.
متن کتاب "  انصار الحسين "