اساسي ترين مسئله زندگي انسان نظم و انضباط است. اگر در دوران كودكي كه لوح ضمير كودك پاك است مسائل مهم ديني- تربيتي و اخلاقي را در وجود كودكان نهادينه كنيم به رشد و تعالي كودك كمك كرده و كودكان زندگي بهتر همراه با آرامش را تجربه مي كنند.
انضباط
آموزش انضباط كار والدين است، انضباط يعني قرار دادن هر چيزي سر جاي خود. كودك ياد مي گيرد هر وسيله اي جاي مشخص دارد. هر رفتاري زماني مشخص خود را دارد. يا هر سخني در چه موقعي گفته شود تا مثمرثمر قرار گيرد.انضباط يك فرآيند تدريجي- پيشرفته و مداوم است كه از اوايل زندگي كودك شروع مي شود.انضباط مناسب، زندگي را براي شما، كودكتان و ساير افراد جامعه آسوده مي كند.هدف از انضباط خوب، تشويق رفتارهاي مناسب، كمك به پيشگيري مسائل و مشكلات ناشي از رشد جسمي و عاطفي كودك و القاي حس (خود انضباطي) مادام العمر در كودك است.
انضباط به كودكانمان كمك مي كند كه:
¤ بر احساس ترس- خشم- حسادت- بي پناهي به وجهي سازنده غلبه كنند.
¤ به حقوق ديگران احترام بگذارند، هر كسي حق دارد با ادب و احترام با او گفتگو كند و از متعلقات زندگي شخصي خود به تنهايي استفاده كند. به كودكان بايد آموخت كلمات لطفا- متشكرم را بسيار به كار ببرند و وسايل شخصي ديگران را محترم بشمارند.
¤ انضباط باعث مي شود فرد بيانات و احساسات خود را به وجهي مناسب بيان كند. گفتن عباراتي چون (متأسفم)، (اين كار احساسات من را جريحه دار كرده است) هميشه آسان نيست.گفتگو درباره عواطف خود و ديگران بسياري از سوءتفاهم ها و تندخويي ها را از بين مي برد.انضباط باعث ايجاد عزت نفس مي گردد. هنگامي كه كودكان خوب رفتار مي كنند، به توجه و تمجيد احتياج دارند. تكرار تمجيد، تصوير ذهني مثبت را در آن ها تقويت مي كند. انضباط باعث ايجاد اعتماد به نفس مي شود. كودكان نياز دارند كه نيازهاي شخصي خود و وظايف ساده خانگي را خود انجام دهند.
مهارت يافتن در انجام اين وظايف به كودكان كمك مي كند تا اعتمادشان را به توانايي هاي خود پرورش دهند.عادت هاي خوب كار كردن و منظم بودن به موفقيت كودكان در منزل- مدرسه و نيز در كار و حرفه آنان در بزرگسالي كمك مي كند.انضباط فرآيندي مثبت و مفيد است، نيازهاي كودك خود را بشناسيد، به رفتارهاي خوب كودك خود پاداش دهيد- بدرفتاري هاي او را با قاطعيت ولي مهرباني محكوم كنيد، در اين كار ثابت قدم باشيد و روش هاي انضباطي خود را همپاي رشد كودك تغيير و تعديل دهيد.همه افراد خانواده به محدوديت هايي نياز دارند مثلاً ساعت به بستر رفتن- رفتن يا نرفتن به جاهاي خاص- انجام يا عدم انجام بعضي رفتارها و بعضي كارها و...
والدين در اين گونه مواقع با قاطعيت، اما خوشرويي مقررات را موبه مو اجرا كنند.براي تثبيت رفتار دلخواه خود، هر بار كه كودك رفتار مناسبي نشان مي دهد، بلافاصله به تكريم و تمجيد او بپردازيد، كودكان كوچكتر با لبخند، بوسه و در آغوش گرفتن و... و كودكان بزرگتر با تكريم و تمجيد و اعطاي امتيازات خاص و... بهتر پاسخ مي دهند، از جوايز مادي به ندرت استفاده كنيد.
- براي پرورش قوه استقلال به كودك خود اجازه و فرصت دهيد تا در تصميم گيري ها شركت كند. هرچه كودك بزرگتر مي شود، مسئوليت و اختيارات افزونتري براي وضع مقررات به او بدهيد، هنگامي كه كودك شما «شكست» را تجربه كند به تسكين و تشويق او بپردازيد.
- انجام برخي از كارهاي منزل را به كودك خود بسپاريد، حتي كودكان كوچكتر هم مي توانند اسباب بازي ها و لباس هاي خود را در جاي مناسب قرار دهند.
براي رشد احساس مسئوليت، درباره آنچه كه بايد انجام شود گفتگو كنيد، براي هر يك از افراد خانواده كاري تعيين كنيد و براي رعايت انصاف، كارهاي روزانه را نوبتي انجام دهيد. براي تكميل كارها مهلتي تعيين كنيد و با نظارت خود از اتمام كار مطمئن شويد.
از كودك به خاطر انجام درست و كامل وظايف خود تمجيد كنيد تا به رشد اعتماد به نفس او كمك كرده باشيد.¤ اگر مايليد كودك شما لباس هاي خود را در جاي مناسب قرار دهد، شما نيز لباس هاي خود را در جاي مناسب قرار دهيد.
¤ اگر مايليد كودك شما مودب و ملاحظه كار باشد، شما نيز بايد مودب و ملاحظه كار باشيد و در هنگام گفت وگو با ديگران از «لطفاً، متشكرم» استفاده كنيد.
¤ اگر مايليد كودك شما محدوديت هاي وضع شده را رعايت كند، شما نيز بايد محدوديت هايي را براي خود وضع و آن را رعايت كنيد.