28 دي 1387 / 20 محرم الحرام 1430 / 17 ژانويه 2009

1) 28دي ماه سال1357هجري شمسي: مردم كشورمان گروه گروه به خيل انقلابيون پيوستند و هريك براي سرنگوني رژيم شاه تلاش مي‎كرد. مايه تعجب بود كه گروهي ازمقامات دولتي نيزازكارخود استعفاكردند. درپي موج استغفاري كاركنان ارشد بسياري ازدستگاههاي دولتي و نمايندگان مجلس حتي برخي ازوزيران نيزبركناري خود را اعلام كردند. درحاليكه مردم خود را براي برگزاري راهپيمايي عظيم آماده مي‎كردند شايعه برپايي راهپيمايي و ورود حضرت امام(ره) درروزاربعين وحشت عجيبي درميان مزدوران شاه و بختياربوجود امده بود. آنان سعي مي‎كردند كه با خشونت و خونريزي ازبرگزاري تظاهرات جلوگيري كنند اما پس ازبررسي جوانب امرمجبور به عقب نشيني شدند.

2) اعلام دستگيري اعضاي "حزب ملل اسلامي" توسط رژيم پهلوي (1344 ش)
حزب ملل اسلامي متشكل از عده‏اي از جوانان مذهبي بود كه در سال 1343 ش با هدف زمينه سازي براي برانگيختن مردم بر ضد سلطنت محمدرضا پهلوي تشكيل شد. قرار بود كه خط مشي حزب در ابتدا تنها فكري و ايدئولوژيكي باشد و در مراحل بعد، عمليات نظامي صورت گيرد. اين حزب با آرمان بلند و طبقه بندي مراحل و زمانبندي در سه مرحله رشد و توسعه و پيروزي، در آغازِ كارِ سازماندهي بود كه كشف شد و از هم پاشيد. آن‏چه در اين ميان حايز اهميت است اين كه جو اختناق و سركوب در نيمه اول سال 1344 همچنان ادامه داشت كه ناگهان كشف، تعقيب و دستگيري اعضاي حزب پنجاه و پنج نفره مللِ اسلامي كه در تاريخ بيست و چهارم مهرماه انجام و خبر آن در 28 دي ماهِ آن سال رسماً در جرايد اعلام شد، پرده از پوشالي بودن ادعاهاي رژيم مبني بر تسلّط داشتن بر اوضاع، و اين كه ايران در ميان گرداب منطقه، جزيره ثبات است، برداشته شد و جنبش مسلّحانه در نهضت اسلامي ايران، يكبار ديگر خواب راحت را از چشمان سردمداران رژيم پهلوي ربود.

3) پيشنهاد "بختيار" به حضرت امام خميني(ره) درباره تشكيل شوراي حكومت ملي (1357 ش)
شاپور بختيار نخست وزير رژيم پهلوي در نامه‏اي به امام خميني پيشنهاد كرد تا براي تغيير حكومت به يك رژيم جمهوري، شوراي سلطنت وقت به شوراي حكومت ملي تغيير نام دهد و سپس اين شورا، اختيارات خود را به شوراي اسلامي منتخب امام، منتقل نمايد. اما به سبب اين كه پذيرش طرح بختيار موجب به رسميت شناختن شوراي سلطنت بود، امام خميني آن را نپذيرفت. همچنين حضرت امام در پيامي خطاب به ملت انقلابي ايران، درباره توطئه دشمنان براي ايجاد نفاق و تفرقه در بين مردم، هشدار دادند.

4) درگذشت دكتر "مهدي بركشلي" موسيقي دان (1366 ش)
استاد مهدي بركشلي در سال 1291 ش در تهران به دنيا آمد و پس از اخذ ليسانس فيزيك و شيمي به تدريس پرداخت. در آن سال‏ها، فرصتي پيش آمد كه به همراه معلميني كه براي آشنايي با روش‏هاي جديد تعليم و تربيت به خارج از كشور اعزام مي‏شدند، به فرانسه برود. در پاريس علاوه بر مطالعات تعليم و تربيت، موفق به دريافت درجه دكتراي علوم شده و سپس دكتراي تخصصي را اخذ نمود. او همچنين تحت نظر استاداني همچون علي‏نقي وزيري و ابوالحسن صبا، موفق به اخذ ديپلم عالي مدرسه عالي موسيقي در رشته موسيقي گرديد. به سبب ارتباط مستقيم رشته موسيقي و فيزيك، دكتر بركشلي براي شناخت خصوصيات موسيقي سنتي ايران و تاريخ آن، تحقيقاتي را در اين زمينه انجام داد كه در مجله‏هاي داخلي و خارجي و نيز به صورت كتاب، چاپ شد. دكتر بركشلي بعدها در دانشكده علوم دانشگاه تهران مشغول تدريس شد و همچنين گروه موسيقي و تئاتر دانشكده هنرهاي زيبا، مؤسسه تحقيقاتي موسيقي‏شناسي در فرهنگستان ادب و هنر و كميته ملي موسيقي يونسكو را تأسيس كرد. بحث و اثبات اينكه، فارابي، دانشمند شهير و مسلمان ايران، كاشف گام دوازده نيم پرده مساوي بوده است كه پايه و اساس موسيقي بين‏المللي است، نه باخ، از نوآوري‏هاي اين موسيقي‏دان معاصر ايران مي‏باشد. گام‏ها و دستگاه‏هاي موسيقي ايران و موسيقي دوره ساساني و نيز موسيقي فارابي و... از آثار اوست. دكتر بركشلي همچنين در تدوين كتاب‏هاي درس فيزيك و شيمي دوره دبيرستان و دانشگاه نيز فعاليت داشته است. استاد مهدي بركشلي سرانجام در شب 29 دي ماه 1366ش در 75 سالگي درگذشت.

5) درگذشت "شيخ اسماعيل روحاني" شاعر و محقق معروف به "بابا مردوخ" (1367 ش)
شيخ اسماعيل روحاني مشهور به بابامردوخ متخلص به شيوا در سال 1299 ش در قريه كاشتر سنندج به دنيا آمد. وي پس از اتمام تحصيل علوم قديم به خدمت آموزش و پرورش در آمد و به تعليم و تدريس در دبيرستان‏هاي سنندج پرداخت. او همچنين از دانشكده الهيات دانشگاه تهران ليسانس گرفت. بابا مردوخ در ادبيات فارسي و عربي تبحّر داشت و در هر دو زبان، در شعر، داراي طبعي‏روان بود. از وي آثاري در زمينه‏هاي فقه، تفسير، رياضي، منطق، عروض، قافيه تاريخ مشاهير كُرد و شيوه مسلماني به جاي مانده است. شيخ اسماعيل روحاني، همچنين دوره كامل تعليمات ديني مخصوص اهل تسنّن را براي تمام كلاس‏هاي دبستان و دبيرستان با نثري ساده تأليف و تحرير نموده است كه سال‏هاست در مناطق سني‏نشين ايران تدريس مي‏شود. استاد بابا مردوخ سال‏هاي آخر عمر را در تهران گذرانيد و سرانجام به علت ابتلا به سرطان در بيست ‏وهشتم دي‏ ماه 1367 ش در 68 سالگي در تهران درگذشت و در سنندج به خاك سپرده شد.

6) افتتاح مجتمع عظيم پتروشيمي اصفهان (1371 ش)
در روز 28 دي‏ماه 1371 ش، مجتمع عظيم پتروشيمي اصفهان افتتاح شد. با راه اندازي اين طرح، سيزده هزار نفر به طور مستقيم و غيرمستقيم مشغول به كار شدند. با راه اندازي اين مجتمع كه از سال 1368 ش زير نظر وزارت نفت احداث و تجهيز شد، كلّ واردات روغن موتور كشور قطع گرديده و ايران از اين پس از واردات اين محصول بي‏نياز خواهد شد. مجتمع پتروشيمي اصفهان كه از واحدهاي زيربنايي كشور محسوب مي‏شود، قادر است سالانه در ظرفيت كامل، 75 هزار تن بنزين و 86 هزار تن مشتقّات آن را توليد نمايد.

7) 20محرم الحرام سال 1120هجري قمري: اِبن زاكور اديب ، فقيه مورّخ مشهور عرب در شهر فاس در گذشت او شاعري مديحه سرا بود و اكثر اشعارش در وصف پيامبر اكرم (ص) و ائمه اطهار(ع) است . از آثار ابن زاكور در مجموع 18 اثر در منابع ذكر كرده اند كه بيشترآنها در باره «علوم اسلامي و عربي ، حديث ، عروض ، قافيه ، و حتي علوم طب ، هيئات ، نجوم ، و حساب» تأليف شده است .

8) 20 محرم الحرام سال 1268 هجري قمري: ميرزا تقي خان امير كبير صدر اعظم لايق و با كفايت ناصرالدّين شاه واز رجال سياسي با تد بير و وطن پرست ايراني از صدارت عزل شد . اين مرد با كفايت و فداكار در دوران صدارت خود خدمات شايسته و درخور تحسيت به ايران و ايرانيان كرد. .كه جملگي از درايت و هوش سياسي اين رادمرد تاريخ اين مرزبوم حكايت مي كند . ولي دباريا ن قاجار به كمك عوامل بيگانه پس از عزل امير كبير به اين نيز بسنده نكردند و با دسيسه هاي بي وقفه فرمان قتل امير كبير را از ناصرالدين شاه گرفتند و سر انجام اين مرد آزاده و مومن و سنيزجو با دخالت عوامل بيگانه به طرز فجيع به قتل رسيد . امير كبير فردي كاردان و باهوش و وطن پرست بود .او منافع ملت را بر همه چيز مقدم مي دانست و اهميت براي اجانب و مزدوران آنها قائل نبود.از مهمترين اقدامات فرهنگي امير مي توان به تأسيس مدرسه دارا لفنون در تهران اشاره كرد ، امير در دوره صدارت كوتاه خويش خدمات و اصلاحات بسياري انجام داد كه از آن جمله: « امنيت و استقرار ثبات در امور دولت، اصلاح امور قضايي، تأسيس چاپخانه ، ترويج ترجمه و نشر كتب و روز نامه هاي علمي و فرهنگي، تقويت بنيه اقتصادي كشور، ايجاد بيمارستانهاي متعدد و مرمّت ابنيه تاريخي» .

9) تولد "آنيسيس بوئس" سياست‏مدار و فيلسوف ايتاليايي (475م) (ر.ك: 3 اوت)

10) مرگ "آبْراهام دوپرون" مستشرق فرانسوي و بنيان‏گذار ايرانشناسي در جهان (1805م)
آبراهام هياسينت آنكيتل دوپرون خاورشناس فرانسوي، در هفتم دسامبر 1731م در پاريس به دنيا آمد و پس از طي تحصيلات متوسطه، وارد دانشگاه اين شهر شد. در اين زمان بود كه به زبان‏هاي شرقي علاقه‏مند گرديد و زبان‏هاي فارسي، عربي و عبري را فراگرفت. وي سپس براي تكميل آموخته‏ها و تحقيق درباره مذاهب ايرانيان قديم راهي هند شد و پس از آشنايى با زبان‏هاي سانسكريت و پهلوي، به ترجمه آثاري از اين خطه، از قبيل اوستا پرداخت. خطابه‏ها و گزارش‏هاي دوپرون در فرهنگستان علوم ادبي فرانسه و نيز ترجمه كاملي كه از اوستا انجام داد، نه تنها فرانسويان را با نام ايران و اَوِستا آشنا كرد، بلكه دانشمندان ديگر كشورهاي اروپايى را نيز بر آن داشت كه در مباحثات مربوط به اين علم شركت كنند. پس از انتشار ترجمه اوستا، علماي زرتشت، ترجمه و تحقيقات دوپرون را عاري از حقيقت دانستند و آن را فاقد هر گونه ارزش تاريخي اعلام كردند. انتقادات و اتهاماتي كه به دوپرون وارد آمد، به جاي اين‏كه از ارزش تحقيقات وي بكاهد، آثار او را در جهان مشهور ساخت. هم‏چنين نقش دوپرون در تعميم و نشر فرهنگ ايران در فرانسه و اروپا، فقط به ترجمه اوستا ختم نمي‏شود. بلكه او به هنگام بازگشت از ايران،180 نسخه خطي نفيس با خود به همراه داشت و اين نسخه‏هاي گران‏بها، سهم بزرگي در شناساندن فرهنگ ايراني در اروپا ايفا نمود. گنجينه‏اي كه دوپرون در دست علاقه‏مندان به فرهنگ و تمدن ايراني نهاد، تحول عظيمي در زمينه پژوهش‏هاي ادبي درباره ايران پديد آورد، هرچند در اين ميان نبايد تاراج فرهنگي دوپرون را نيز از ياد بُرد. از دوپرون آثار متعددي بر جاي مانده كه قانون‏گزاري شرقي، تتبّعات تاريخي و جغرافيايي درباره هند و نيز فرهنگ و زبان پهلوي به فرانسه از آن جمله‏اند. آنكيتل دوپرون كه از او به عنوان بنيان‏گذار ايران‏شناسي در جهان ياد مي‏شود سرانجام در 17 ژانويه 1805م در 74 سالگي درگذشت.

11) تعطيلي دادگاه مخوف تفتيش عقايد در اسپانيا به دستور ناپلئون بُناپارت (1808م)
دادگاه تفتيش عقايد يا انكيزيسيون، محكمه‏اي بود كه از طرف كليساهاي اروپا از قرن دوازدهم ميلادي در اين قاره به وجود آمد و به تفتيش عقايد مردم و تعقيب متخلفان در مقررات مذهبي مي‏پرداخت. اين دادگاه كه از طرف پاپ اداره مي‏شد در قرن شانزدهم در تمام اروپا به جز انگلستان تسلط پيدا كرد، ولي بعد از يك قرن رو به ضعف گذاشت. اين بنگاه وحشتناك و هول‏انگيز، در بيدادگري و تعدي چنان گستاخ و گسترده بود كه حتي به كردار و رفتار و توجه و پندار دروني و قلبي و وجدان مردم تهمت مي‏زد و متهمان را فقط با همين تهمت‏ها، زنده زنده به كوره‏هاي آدم‏سوزي مي‏سپرد. دوشيزه ژاندراك نوزده ساله، رهبر آزادي بخش و چهره ملي فرانسه در همين آتش اتهام واهي و بي‏اساس، زنده زنده سوزانيده شد. هم‏چنين گاليله منجم و ستاره‏شناس مشهور ايتاليايى، در 22 ژوئن سال 1633م در اين دادگاه محاكمه گرديد. تنها در كشور اسپانيا در مدت 350 سال، بيش از سي‏وچهارهزار نفر سوزانده و در حدود سي‏صدهزار نفر ديگر توسط اين دادگاه به اعمال شاقه، زندان ابد و تبعيد محكوم شدند. اين دادگاه سرانجام پس از حدود شش‏صد سال فعاليت، در هفدهم ژانويه 1808م به دستور ناپلئون بُناپارت تعطيل شد.(ر.ك:27آوريل)

12) كشف "اِوِرِسْت" بلندترين قله جهان در رشته كوه هيماليا (1841م)
قله اورست با بيش از 8848 متر ارتفاع به عنوان بلندترين قله دنيا در مرز كشور نپال و تبَّت در چين و در رشته كوه‏هاي هيماليا واقع شده است كه در 17 ژانويه 1841م توسط جورج اِوِرِست كوهنورد و نقشه‏بردار انگليسي كشف، اندازه‏گيري و به نام وي نام‏گذاري شد. با اين حال، جورج اورست نتوانست اين قله را خود فتح كند. كوشش‏هاي بسياري براي صعود به قله اورست به عمل آمد و انسان‏هاي زيادي نيز جان خود را بر سر اين كار گذاشتند. در سال 1951م يك كوهنورد انگليسي راهي از جنوب اورست كشف كرد كه صعود به قله را ممكن ساخت. نهايتاً در 29 مه سال 1953م عده‏اي از كوهنوردان سوئيسي عازم بالا رفتن از اورست شدند و تا ارتفاع 8/600 متري از آن صعود كردند و اين بيشترين ارتفاعي بود كه بشر تا آن تاريخ از كوه بالا رفته بود. اين قله سرانجام در سال 1953 توسط دو كوهنورد از هند و انگلستان فتح شد.

13) تولد "آنتوان چخوف" نويسنده شهير و برجسته روسي (1860م)
آنتوان پاولوويچ چخوف نويسنده بلندآوازه روسي در 17 ژانويه سال 1860م در خانواده‏اي فقير در روسيه به دنيا آمد و پس از اتمام تحصيلات پزشكي به طبابت پرداخت. ولي اين روال چندان طول نكشيد و با انتشار نوشته‏هايش از نوزده سالگي، چنان مورد استقبال قرار گرفت كه از طبابت دست كشيد و كار نويسندگي و ادبيات را دنبال كرد. چخوف طبعي روان و نبوغ درخشاني در زمينه نويسندگي داشت و در داستان‏هاي خود، پستي‏هاي طبع آدمي را به سختي مورد انتقاد قرار مي‏داد. وي در صنعت ايجاز و خلاصه‏نويسي و هنر داستان نويسي و نگارش داستان‏هاي كوتاه قدرتي شگرف و در خلق شخصيت‏هاي جالب، مهارتي بسزا داشت. علاوه بر اين، چخوف، بشر دوستي و نيك نفسي و خدمت به مردم را نيز وظيفه هر انسان شرافت‏مندي مي‏دانست و اين علاقه شديد انسان دوستي به شكلي گيرا و دل‏انگيز، در آثارش به چشم مي‏خورد. آثار چخوف در عين حال كه خواننده را مي‏خندانَد، به فكر و دقت نيز وامي‏دارد و معايب اجتماعي را در نظرش جلوه‏گر مي‏سازد. چخوف يكي از بزرگ‏ترين استادان داستان‏هاي كوتاه است كه آثار درخشان و نافذ او از حيث انشاء فوق العاده روان، حاكي از مهارت عجيب وي در برگردانيدن ناگهاني يك وضعيت مضحك به صحنه‏اي حزن‏انگيز و دردناك است. چخوف در ادبيات روسيه، خالق سبكي تازه در شيوه نمايش‏نامه‏نويسي و داستان نويسي شده است. آثار چخوف مورد ستايش نويسندگان بزرگ زمان واقع شد و به طور مستقيم يا غيرمستقيم در بيشتر رمان‏نويسان معاصر او نفوذ فراوان برجاي گذاشت. چخوف از بزرگ‏ترين و برجسته‏ترين داستان‏نويسان رئاليسم و واقع بين روسيه در دوران قبل از انقلاب اين كشور به شمار مي‏آيد. از آثار متعدد چخوف مي‏توان فاجعه در شكارگاه، دهقانان، سه خواهر، مرغ دريايي، اتاق شماره شش، گم‏گشته‏ها و باغ آلبالو را نام برد. آنتوان چخوف سرانجام در 2 ژوئيه سال 1904 در 44 سالگي درگذشت.

14) تولد "ايليا اِرِنْبورْگْ" اديب و نويسنده بزرگ روس (1891م)

15) مرگ "ريچارد هايْز" نوزدهمين رئيس جمهور امريكا (1893م)

16) قتل "پاتْريس لومومْبا" مبارز افريقايي و باني استقلال كنگو (1961م)
پاتريس لومومبا، انقلابي معروف افريقايى و باني استقلال كشور كنگو، در 2 ژانويه سال 1925م به دنيا آمد. او پس از اتمام تحصيلات متوسطه در اداره پست مشغول به كار شد و سپس در رشته حقوق تحصيلات عالي خود را به پايان برد. لومومبا در نهضت آزادي افريقا عامل اصلي استقلال كشورش كنگو بود. او در سال 1958 به عضويت دائمي كنفرانس مردم سراسر افريقا درآمد و به رياست نهضت ملي كنگو و استقلال كنگو از بلژيك نيز انتخاب شد. لومومبا در سال 1960 پس از تأسيس جمهوري دموكراتيك كنگو به مقام نخست‏وزيري و وزارت دفاع منصوب گرديد. اما كمي پس از استقلال، نظاميان به تحريك عوامل بيگانه سر به شورش برداشته و ايالت "كاتانگا" را مستقل اعلام نمودند. وي براي جلوگيري از اين شورش‏ها دست به دامان سازمان ملل شد، ولي چون از اين امر نتيجه‏اي نيافت خود وارد عمل گرديد و نيروهاي نظامي كنگو را به جنگ با نيروهاي شورشي اعزام كرد. در پي اين اقدام كه مخالف با نظرات رئيس جمهور وقت كنگو بود، لومومبا از سوي رئيس جمهور از سمت‏هايش بركنار و پس از يك سلسله تحولات سياسي، توسط نظاميان در محل اقامتش تحت نظر گرفته شد. اين مسئله باعث شد كه شورشيان كه از جانب دولت بلژيك حمايت و تحريك مي‏شدند، دست از شورش خود بردارند. لومومبا پس از مدتي، موفق به فرار از زندان شد. با اين حال وي پس از چندي به اتهام نقض امنيت ملي، توسط نيروهاي دولتي دستگير و در يك اقدام خائنانه، تحويل نيروهاي شورشي به رهبري موسي چومبه شد. پاتريس لومومبا سرانجام در 17 ژانويه 1961 به همراه جمعي از يارانش توسط عوامل چومبه، پس از شكنجه‏هاي فراوان تيرباران شد. لومومبا در شرايطي در 36 سالگي، اعدام شد كه بيمار بود و انتشار خبر كشته شدن لومومبا، موجي از اعتراضات مردمي كنگو و ديگر كشورهاي افريقايي را به دنبال آورد. لومومبا چند كتاب از خود بر جاي گذاشته است كه مشهورترين آنها "ميهن من كنگو" نام دارد. گفته مي‏شود كه پاتريس لومومبا توسط موسي چومبه رهبر شورشيان كنگو در خمره اسيد انداخته شد تا اثري از وي باقي نماند.

17) حمله نيروهاي متحد غربي به سركردگي امريكا به عراق (1991م)
به دنبال اشغال كويت توسط ارتش بعث عراق در دوم اوت 1990م و اتمام اولتيماتوم غرب به عراق جهت ترك كويت و عدم توجه عراق به اين هشدار، نيروهاي متحد، عمليات تهاجمي گسترده‏اي را با عنوان توفان صحرا عليه عراق آغاز كردند. در جريان بمباران‏هاي وسيع هواپيماهاي نيروهاي متحد، بخش اعظم تاسيسات زيربنايى عراق ويران شد و صدها نفر از مردم بي‏دفاع عراقي كشته و زخمي گرديدند. ساعاتي پس از شروع عمليات نيروهاي چند مليتي، عراق اقدام به حمله موشكي به رژيم اسرائيل و عربستان كرد. در ادامه حملات هوايى نيروهاي متحد غرب، حمله زميني عليه عراق در روز 24 فوريه 1991م آغاز شد و پس از چهار روز با شكست و هزيمت كامل نيروهاي عراق و تسليم بلاقيد و شرط عراق خاتمه يافت. نيروهاي امريكا و متحدين آن كشور مي‏توانستند با ادامه جنگ به مدت 48 ساعت ديگر، بغداد را به تصرف خود درآورده و حكومت ديكتاتوري صدام حسين را سرنگون كنند، ولي ادامه حكومت صدام ذليل و شكست خورده را بر جانشينان احتمالي او ترجيح دادند. امريكايى‏ها از آن بيم داشتند كه پس از سقوط صدام حسين، يك حكومت اسلامي طرفدار ايران در بغداد بر سر كار بيايد، زيرا اكثريت مردم عراق كه شيعه و طرفدار ايران هستند در آخرين روزهاي جنگ سر به شورش برداشتند و اين شورش تا چند ماه ادامه داشت اما صدام با سركوب بي‏رحمانه اين قيام اسلامي، نگراني امريكا را از اين جهت برطرف ساخت. پس از اين حملات و كشته و زخمي شدن تعداد زيادي از نيروهاي عراقي و مردم بي‏گناه اين كشور و تخريب اماكن عمومي، سرانجام در تاريخ دوم مارس 1991م با عقب‏نشيني نيروهاي عراقي از كويت و پذيرفته شدن شرايط نيروهاي چند مليتي توسط عراق، آتش‏بس برقرار گرديد. هرچند دخالت غرب در مسئله كويت، به بهانه حفظ امنيت منطقه و بيرون راندن متجاوز از كويت بود، ولي اين حضور، در واقع بهانه‏اي براي حفظ منافع غرب و تثبيت نيروهاي نظامي آنان در منطقه بود. از اين‏رو بسياري از تحليل‏گران، با ارائه شواهدي، معتقدند، حمله عراق به كويت با چراغ سبز امريكا عملي گرديد.