30 دي 1387 / 22 محرم الحرام 1430 / 19 ژانويه 2009

1) 30 ديماه سال 1357 هجر ي شمسي : خبر بازگشت امام خميني (ره) در روزهاي آينده به وطن بطور گسترده اي در ميان مردم مسلمان و مبارز ايران منتشر شد. اين خبر مسرت بخش شور و هيجان فراواني در ميان مسردم پديد آورد. بحث و گفتگو درباره چگونگي استقبال از حضرت امام در ميان مردم و اجتماعات كوچك و بزرگ شور وصف ناپذيري ايجاد كرده بود. از طرف ديگر اعلام تصميم قطعي امام مبني بر بازگشت ايشان به ايران عوامل رژيم پهلوي را دچار اضطراب كرده بود، و آنان با تشكيل جلسات متعدد در صدد يافتن راه نجات خود بودند. گفتني است كه بسياري از عوامل رژيم از ايران گريختند و به ديگر كشورها پناهنده شدند.

2) دي ماه سال 1355 هجري شمسي : استاد نور علي خان برومند از موسيقي دانان برجسته ايران بدرود حيات گفت . استاد از كودكي استعداد خود را در موسيقي آشكار كرد. سيزده ساله بود كه نزد درويش خان رفت و در مدت سه سال رديف موسيقي ايران را آموخت. او درآلمان به تحصيل ادامه داد و پس از بازگشت تحصيلاتش را در زمينه موسيقي تكميل كرد.استاد نور علي خان برومند از ابتدا تأسيس گروه موسيقي دانشكده هنر هاي زيبا در مقام استاد به تدريس موسيقي پرداخت و در كنار آن به تربيت شاگردان بسيارهمت كرد. استاد نور علي برومند تا پايان عمر با سازمان راديو تلويزيون همكاري مي كرد و آثار ايشان همواره بر زيبايي برنامه هاي راديويي مي افزود.

3) درگذشت "نظام ‏وفا كاشاني" شاعر ايراني در تهران (1343ش): نظام‏ وفا كاشاني در حدود سال 1266 ش (1305 ق) از پدر و مادري شاعر و اهل ادب در بيدگل كاشان به دنيا آمد. وي تحصيلات خود را در علوم ادبي، عربي، فارسي و فلسفه را در زادگاه خود و قم و سپس نجف سپري كرد و در تهران زبان فرانسه را آموخت. نظام وفا در جريان نهضت مشروطه وارد فعاليت‏هاي سياسي شد و پس از تحمل زندان، به كار تدريس و تعليم و تربيت در مدرسه سن لويي تهران پرداخت. اين نويسنده و شاعر معاصر در سال 1302 ش ماهنامه وفا را با همكاري دوستانش منتشر كرد و آثاري از جمله حديث دل، گذشته‏ها و ديوان در نظم، ستاره و فروغ و فروز و فرزانه در نثر، از خود به يادگار گذاشت. نظام وفا سرانجام در هفتاد و هفت سالگي بر اثر سكته مغزي در تهران درگذشت.

4) درگذشت مهندس "مهدي بازرگان" اولين نخست وزير جمهوري اسلامي ايران (1373ش): مهندس مهدي بازرگان در سال 1286 ش در تهران به دنيا آمد و تحصيلاتش را در رشته دكتراي مهندسي ماشين در فرانسه به پايان رساند. وي در ابتدا در مدارس و سپس از 1320 در دانشگاه تهران به تدريس پرداخت. مهندس بازرگان در جريان ملي شدن صنعت نفت وارد مبارزات سياسي گرديد و پس از كودتاي 28 مرداد 32 دستگير و تبعيد شد. بازرگان، پس از آزادي از زندان،جمعيت نهضت آزادي را به اتفاق آيت‏اللَّه طالقاني و دكتر يداللَّه سحابي بنيان نهاد كه در واقع جناح مذهبي جبهه ملي به شمار مي‏رفت. رهبران نهضت آزادي در سال 1334 به بعد، به دليل فعاليت عليه رژيم شاه، توسط اين رژيم دستگير شدند و بازرگان نيز به زندان محكوم گرديد. مهدي بازرگان كمي قبل از انقلاب اسلامي به عضويت شوراي انقلاب درآمد و با پيشنهاد اين شورا، مأمور تشكيل دولت موقت گرديد. هرچند در حكم نخست وزيري مهندس بازرگان، حضرت امام خميني وي را از گرايش‏هاي حزبي و انتخاب وزراي ملي‏گرا منع كرده بودند، ولي وي اكثريت كابينه را از اعضاي نهضت آزادي و جبهه ملي برگزيد. عمر اين دولت بيش از 9 ماه نپاييد. دولت مهندس بازرگان پس از تسخير لانه جاسوسي آمريكا در تهران در آبان ماه 1358 دست به استعفاي دسته جمعي زد كه با پذيرش امام مواجه گرديد و از آن پس دوران افول سياسي مهندس بازرگان و هم حزبي‏هايش فرا رسيد. بازرگان در اواخر عمر از ايران خارج شد و سرانجام در آخر دي ماه 1373 بر اثر ابتلا به بيماري قلبي در 87 سالگي در سوييس درگذشت.

5) آتش زدن مركز فرهنگي ايران در لاهور پاكستان توسط گروهك صحابه (1375ش): كتابخانه علامه اقبال لاهوري و مركز فرهنگي ايران، به دنبال بي‏تفاوتي پليس پاكستان در حراست از آن، از سوي گروهك صحابه، عوامل مزدور وهابيون در پاكستان، به آتش كشيده شد و حدود دوازده هزار جلد كتاب شامل قرآن، كتابهاي مذهبي و آثار نفيس و ارزشمند علمي، وسايل آموزش قرآن و زبان و رايانه‏ها در آتش حقد و كينه ضد فرهنگيان سوخت. كتابخانه علامه اقبال لاهوري به عنوان بزرگ‏ترين كتابخانه و مركز فرهنگي جمهوري اسلامي ايران در لاهور پاكستان، داراي سابقه‏اي چهل ساله و روزانه پذيراي خيل عظيمي از مسلمانان تشنه علم و فرهنگ و مشتاقان زبان، فرهنگ و ادبيات فارسي بود. اقدام عوامل تروريست در آتش زدن اين مركز فرهنگي نشان داد كه آمريكا و اسرائيل در اين حركت ضد اسلامي و ضد فرهنگي دست داشته‏اند و مي‏خواستند با دامن زدن به فرقه‏گرايي، مراسم روز جهاني قدسِ آن سال را تحت الشعاع اين حادثه قرار دهند.

6) 30 ديماه سالروز تولد محمد صديق المنشاوي قاري ممتاز مصري شيخ محمدصديق المنشاوي (1920-1969 م.)، از نوابغ دوران و يكي از بزرگترين قاريان قرآن كريم است كه در عمر كوتاه خويش، مجموعه‌اي گران‌بها و كم‌نظير از تلاوت‌هاي قرآني به جاي گذارده است. كم نيستند دوستداران تلاوت‌هاي شيخ محمد كه با شنيدن صداي دلنشين و حزين ايشان، گويي سحر مي‏شوند.زماني كه زندگي قاريان مشهور جهان را مرور مي‌كنيم، نامي آشنا ديدگان را به خويشتن خيره مي‌سازد؛ نامي كه رسالت قاريان قرآن را در خاطره‌ها جاودانه مي‌سازد. 30 دي 1298 ه.ش. در شهر منشأ - استاد محمد صديق المنشاوي روز 20 ژانويه 1920 واقع در استان سوهاج در منطقه صعيد مصر در خانواده‌اي بسيار مذهبي پا به عرصه وجود گذارد. يكي از قاريان صوفي‌منش بود كه پدرش هرگز در مسير تلاوتش اجر و پاداشي طلب نكرد . از اين رو فرزندش محمد را نيز با چنين علايقي پرورش داد تا جايي كه تلاوت را تنها به جهت آنكه متعلق به اين كتاب مقدس است برگزيد. شيخ صديق السيد المنشاوي را فردي در كمال خشوع و خضوع مي‌خوانند .گويند او چنان تقوي‌پيشه بود كه هرگز در هيچ تلاوتي بر اجر و پاداش آن سخني نگفت. تنها در محل حاضر مي‌شد، آنگاه با وقاري سرشار از خشيت الهي باز مي‌گشت و اين شيوه‌اي بود كه در ميان فرزندانش نيز نيك مشهود است. شهرت شيخ صديق‌السيد المنشاوي به عنوان معلم، قاري و مجود قرآن، مصر را در نورديده بود. از او تلاوت‌هاي كميابي در راديوهاي سوريه و لندن تا به امروز باقي است.

7) 22محرم الحرام سال354هجري قمري: « ابوعلي حسن بن هيثم» معروف به ابن هيثم پدرعلم فيزيك هندسي و ازبزرگترين دانشمندان و مخترعان جهان اسلام چشم به جهان گشود. او درعلوم طب، فيزيك، رياضي، هندسه، منطق و نجوم استادي بلند مرتبه بود و درهريك ازاين علوم تأليفات ارزنده اي بجاي گذاشته است. ازجمله تحقيقات جالب او تحقيق درباب نورو انكسارآن وزاويه تابش و بازتابش نوراست. ازمهمترين كتابهاي ابن هيثم مي توان« مَرايا »را نام برد كه كِپلر ستاره شناس آلماني ازآن استفاده فراوان كرده است. همچنين« تدوين منظم اصول عددي و هندسي اقليدسي و وضع اصطلاحات و واژه هاي جديد درعلوم رياضي» ازاقدامات مهم ابن هيثم بشمارمي رود.

8) 22محرم الحرام سال460هجري قمري: « شيخ طوسي» ملقّب به« شيخُ الطّائفه » دانشمند پرآوازه دراصول، كلام و حديث و ازبزرگترين علما و فقهاي شيعي درنجف درگذشت. اين عالم بزرگوارنخستين حوزه علميه را درنجف بنانهاد و خود به تدريس دراين حوزه مشغول شد. ازشيخ طوسي كتب بسياري درباره قرآن، فقه، اصول و حديث باقيست كه ازآن جمله مبسوط درمسائل كلامي و اصولي، اَلنَّهايَه درباره فقه و تفسيرتبيان را مي توان نام برشمرد. گفتني است كه تفسيرتِبيان نخستين تفسيراستدلالي شيعه است كه شيخ طوسي درآن با استفاده ازعلم كلام، آيات را تفسيركرده است وهمين ابتكارموجب شد كه كتبي ارزنده درزمينه تفسيرهاي استدلالي شيعه بوجود آيند.

9) 22محرم الحرام سال792هجري قمري: « ملّا سعيد تفتازاني» عالم و اديب خراساني دارفاني راوداع گفت. او درعلوم مختلفي چون فقه، اصول، كلام، منطق و ادب استاد بود و كتب چندي نظير«شَرحُ التَّعريف درصرف، اَلاِرشاد درنحو و مُختصَرُالمعاني» ازخود بجاي گذاشته است.

10) آغاز جنگ چالدران بين پادشاهي ايران و امپراتوري عثماني (920 ق): پس از روي كار آمدن سلطان سليم اول به پادشاهي عثماني در 918 ق، وي اقدام به قتل عام بيش از چهل هزار تن از شيعيان نمود. در سال 920 ق جنگ سختي در چالدران روي داد كه به شكست شاه اسماعيل صفوي انجاميد و تبريز به دست عثماني افتاد. هرچند بر اثر مقاومت مردمي شاه عثماني مجبور به تخليه‏ي آذربايجان شد ولي اثر اين شكست تا آخر عمرِ شاهِ صفوي، او را مي‏آزُرد.

11) 19 ژانويه سال 1907 ميلادي : امين الله حسين آهنگساز و موسيقيدان برجسته ايراني تبار در خانواده‎اي ايراني در تركمنستان روسيه متولد شد. او از 12 سالگي به دنياي موسيقي وارد شد و پس از انقلاب اكتبر در سال 1917 در روسيه به اتفاق خانواده اش به آلمان مهاجرت كرد امين الله حسين بعد از مدتي تحصيل طب دوباره به موسيقي روي آورد. اولين اثر امين الله حسين« به سوي روز نهايي و مهمترين اثر وي سمفوني شن و مينياتورهاي ايراني» نام دارد.

12) پايان حاكميت اسلام در اندلس اسپانيا پس از يورش مسيحيان (1492م): از اوايل قرن هشتم ميلادي برابر با اواخر اولين قرن هجري، مسلمانان كه بيش از نيم قرن از حكومتشان در جنوب غربي آسيا و شمال افريقا مي‏گذشت به اسپانيا لشكركشي كردند و آن را ضميمه حكومت اسلامي نمودند. در طول صدها سال حكومت مسلمانان در اسپانيا كه به اندلس شهرت يافته بود، مراكز متعدد فرهنگي و اقتصادي به وجود آمده و شهرهاي فراواني ساخته و تجديد بنا شد. در اواخر قرن پانزدهم ميلادي، اندلس دستخوش موج عظيمي از حملات پي در پي مسيحيان گرديد و قلمرو مسلمانان، در شرق و غرب، يكي پس از ديگري به دست مسيحيان افتاد. در طي حملات بعدي، بسياري از شهرهاي غربي به تصرف مهاجمان مسيحي درآمد و از آن پس، اوضاع اندلس رو به پريشاني نهاد. حملات سنگين مسيحيان باعث تضعيف بيشتر قواي مسلمانان و كاهش قدرت آنان گرديد و مسيحيان را در تصرف ديگر شهرهاي اندلس، مصمم‏تر ساخت. پس از چندي پرتغالي‏ها سرزمين‏هاي جنوب غربي را مورد تجاوز قرار داده و علي رغم تحمل تلفات فراوان، با تصرف نقاط مختلف اندلس شامل قرطبه و اِشبيليه، آخرين ضربات را بر پيكر اندلس وارد آوردند. هنوز مدت زيادي از اين تجاوزات نگذشته بود كه تمام شهرهاي اسلامي اندلس در شمال، غرب و شرق به دست مسيحيان افتاد و از فرمان‏روايى پهناور و مقتدر مسلمانان در اندلس، جز غرناطه در جنوب و چند شهر كوچك، ديگر چيزي باقي نماند. سرانجام مهاجمان مسيحي با حمله‏اي وسيع و پس از 9 ماه محاصره، شهر غرناطه، آخرين پايگاه مسلمانان در اندلس را كه در دوران شكوفايى تمدن اسلامي در طي چندين قرن به عنوان مهد اين تمدن به شمار مي‏رفت، در 19 ژانويه 1492م تصرف كردند و به اين ترتيب اندلس پس از حدود 800 سال به طور كلي از دست مسلمانان خارج شد. مسلمانان در هنگام حكومت خود در اندلس، در نشر فرهنگ و تمدن اسلامي كوشيدند و تمدني درخشان با شهرهاي آباد، كشاورزي، صنايع و معماري پرشكوه به وجود آوردند. بدين وسيله بود كه تمدن اسلامي و قسمت مهمي از علم و ادب يونان از طريق اسپانيا به اروپاي غربي انتقال يافت. و از ميان مسلمانان اندلس، دانشمندان بزرگي در علوم گوناگون ظاهر شدند و در بسط تمدن اسلامي كمك شاياني كردند.

13) تولد "ميشل عَفلق" پايه‏گذار حزب بعث (1910م): ميشل عفلق پايه‏گذار حزب بعث در 19 ژانويه 1910م در دمشق و در يك خانواده مسيحي به دنيا آمد. وي در 18 سالگي براي ادامه تحصيل عازم فرانسه شد و از دانشگاه سوربُن اين كشور فارغ التحصيل گرديد. عفلق در سال 1933م به همراه يكي از دوستانش هسته اوليه يك سازمان سياسي تشكيلاتي با هدف اتحاد همه احزاب و تشكيلات سياسي موجود در كشورهاي عربي را بنيان نهاد. آنان با اين هدف، در سال 1941م سازمان الاحياء العربي را بنيان‏گذاري كردند و سپس روزنامه البعث را كه ارگان اين حزب بود، تأسيس كردند. عفلق نيز در اولين كنگره عمومي حزب بعث در سال 1947م به دبير كلي اين حزب انتخاب شد و با حمايت از طرح وحدت سياسي سوريه و مصر، به عنوان يك چهره برجسته سياسي مطرح گرديد. وي طي سفري به بغداد، حمايت خود را از كودتاي عبدالكريم قاسم در براندازي حكومت سلطنتي اعلام نمود و جاي پايى نيز در عراق براي خود باز كرد. عفلق طي زمينه‏سازي سياسي جهت كودتاي آرام احمد حسن البكر در سال 1968، از دمشق به بغداد آمد و از آن تاريخ تا زمان مرگ خود به عنوان مغز متفكر حزب بعث عراق باقي ماند. ميشل عفلق مدافع سرسخت انديشه پان عربيسم و ناسيوناليسم عربي بود و انديشه سلطه بر كل جهان عرب كه توسط حكومت‏هاي بعثي عراق ابراز شد از خميرمايه‏هاي ذهني ميشل عفلق ناشي مي‏گرديد. ميشل عفلق سرانجام در 24 ژوئن 1989م در 79 سالگي بر اثر بيماري در پاريس جان سپرد.

14) تولد "فدريكو فلليني" فيلم‏ساز مشهور ايتاليايي (1920م): فدريكو فلليني فيلم‏ساز ايتاليايى در 19 ژانويه سال 1920م در ايتاليا تولد يافت و پس از تحصيلات مقدماتي، به سيرك و نقاشي علاقه‏مند شد. سپس به رم رفت و به كارِ كشيدن كاريكاتور و نوشتن قطعات راديويى مشغول گرديد. فلليني از 1938م به عنوان فيلم‏نامه نويس مشغول به كار شد و سپس به كارگرداني پرداخت. وي پس از جنگ به عنوان دستيار كارگردان روبرتو روسِليني ديگر فيلم‏ساز نامدار سينماي ايتاليا در ساخت فيلم "رُم شهر بي‏دفاع" همكاري كرد. فليني به عنوان كارگرداني صاحب سبك در عرصه سينما، در سال 1993م شش ماه قبل از مرگ، جايزه افتخاري اسكار را به خاطر آثار با ارزش خود در دنياي سينما دريافت نمود و سرانجام در 30 اكتبر 1993م در 73 سالگي درگذشت.