نويسنده: عباس زارع
در طول بيش از دو دهه از عمر انقلاب اسلامى، در داخل و خارج كشور هزاران اثر علمى به پژوهش، نقد و تبيين انقلاب از ابعاد گوناگون پرداخته اند. انقلاب اسلامى در مقايسه با ديگر انقلاب هاى بزرگ جهان، از يك ويژگى بارز و برجسته برخوردار است كه آن را از انقلاب هاى ديگر متمايز مى سازد و آن نقش دين و باورهاى برخاسته از مذهب در رخداد آن است؛ اين تنيدگى موجب گرديد تا نظريه پردازان انقلاب با ناكارآمدى سنجه و الگوهاى خود براى پيمايش انقلاب اسلامى رو در رو شوند و به ناچار به بازسازى و اصلاح نظريه هاى خود دست يازند. با همه تلاش هايى كه صورت پذيرفته و انبوه نظراتى كه ابراز گرديده، هنوز الگويى كاملا منطبق بر انقلاب اسلامى ارائه نشده است؛ چرا كه بيشتر اين تحليل ها از نقش «دين» در به ثمر نشستن انقلاب ايران غافل شده و يا غفلت ورزيده و از اين رهگذر دچار گمانه زنى هاى بى فرجام گشته و بيراهه رفته اند. واقعيت اين است كه تا جايگاه دين و نقش برانگيزنده آن در توده هاى داراى باور دينى استوار، تبيين و تقويم نگردد، جستار در ميان نظريات انديشه ورزان غربى و غرب گرا براى يافتن مدل و نظريه اى منطبق بر انقلاب اسلامى فرجامى ثمربخش نخواهد داشت. راه رسيدن به تعريف جامع و مانع از انقلاب اسلامى، نيازمند باورداشت خود و شناخت دين فرازمند اسلام است. اين دو بال نيرومند به پژوهشگران اين عرصه، امكان خواهد داد تا از گستره انديشه هاى موجود در درياى علوم مربوط به حوزه مباحث سياسى و اجتماعى، گوهرهاى گران بهايى به دست آورند و عوامل متعدد تأثيرگذار و سهم هر يك از آنها را در رخداد حوادث بزرگ اجتماعى بشناسند.
دفتر حاضر که نگاهى است به انقلاب اسلامى ايران گفت و گو هايى با 25 تن از صاحب نظران، محققان و انديشمندان، از طيف هاى فكرى مختلف جامعه، نظرات آنان را در قالب هفت دفتر (در دو مجلد) منعكس كرده است و به علاقه مندان به مطالعه تاريخ معاصر و مباحث مربوط به انقلاب اسلامى به ويژه استادان دروس معارف اسلامى تقديم مى گردد.
متن کتاب "  آخرين انقلاب (جلد دوم) "