لبخند، اولين رفتار اجتماعي
از آنجا كه انسان موجودي اجتماعي است و احساس رابطه با ديگران يكي از نيازهاي فطري اوست، بايد اجتماعي شدن را از همان دوران كودكي مورد بررسي قرار دهيم. از اين رو روان شناسان معتقدند كودكان در ماه هاي اول زندگي با لبخند و نگاه كردن به ديگران پاسخ مي دهند. اما نمي توانند افراد را از هم تميز دهند. اولين رفتار اجتماعي عمده در كودكان لبخند اجتماعي است، كه در 2 تا 3ماهگي ظاهر مي شود، ضمن اين كه در اين دوره سني قادرند صداي مادر خود را از زنان ديگر تشخيص دهند. در شش ماه دوم زندگي، كودكان به افراد خاصي پاسخ مي دهند. آنها معمولاً نسبت به پدر، مادر يا ساير نزديكاني كه آنان را تكيه گاه و حامي خويش تلقي مي كنند مانند پرستار و يا مادربزرگ و... واكنش نشان مي دهند.
شواهد موجود نشان مي دهد، كودكاني كه به مهد كودك مناسب و با كيفيت مي روند از لحاظ ميزان دلبستگي با كودكاني كه در خانه مي مانند، تفاوتي ندارند، بلكه ممكن است از لحاظ اجتماعي نيز بيشتر رشد كنند. ضمن آن كه مهد كودك براي كودكان خانواده هايي كه امكانات كمي براي ايجاد انگيزش ذهني و مراقبت دارند، مفيدتر است.
ارتباط با ديگران كه يكي از ابعاد اجتماعي شدن است، به كودكان در يادگيري واژه ها و استفاده از زبان كمك مي كند به اين ترتيب كودكان در حدود 5 يا 6ماهگي شروع به تلفظ زنجيره اي از هجاهايي مانند "ب ب ب" مي كنند. كودكان قبل از اين كه "صدا" توليد كنند، مي توانند درك كنند و معمولاً پس از آن كه كلمه اي بر زبان آورند با حركت و اشاره به پرسشها و آموزشها پاسخ مي دهند. كودكان شش ماهه تا يك ساله پس از گفتن اولين كلمه و زماني كه دايره واژگان آنها به 50 كلمه رسيد، شروع به ساختن جملات دو كلمه اي مي كنند. اين جملات عموماً نوع تلگرافي جملات بزرگسالان است و اغلب شامل اسم، فعل و تعداد محدودي صفت است، ولي فاقد حرف اضافه و حرف ربط است.
رعايت قواعد دستوري
نكته قابل توجه اين كه همين جملات دو كلمه اي هم نظم ساختاري در ترتيب كلمات را آشكار مي كند؛ يعني از همان آغاز، كودك به نوعي قواعد دستوري را رعايت مي كند. يكسان بودن مفاهيم ايماس، روانشناس مشهور در اين مورد مي گويد:كودكان در بسياري از فرهنگها كه به زبانهاي گوناگون حرف مي زنند، در جملات اوليه خود مفاهيم يكساني را بيان مي كنند.
البته هنگام تعبير و تفسير منظور كودك توسط ديگران ضروري است اوضاع و احوال زمينه گفتگوي او در نظر گرفته شود.
مكالمات كودكان در سن سه سالگي انسجام دارد
ويگوستگي نيز معتقد است:گويش كودكان در سن سه سالگي انسجام پيدا مي كند. به هنگام حرف زدن نوبت را رعايت مي كنند و اين مسأله نه تنها به هنگام بازي، بلكه در فعاليتهاي توأم با هدف نيز مشاهده مي شود. آنان از هم درباره موضوعهاي مورد علاقه شان سؤال مي كنند و درباره آنها از همسن و سالهاي خود يا بزرگترها توضيح و تشريح بيشتري مي خواهند. كودكان با افزايش رشد شناختي، با محيط پيرامون خويش ارتباط برقرار مي كنند. از اين رو كلمات بيشتري ياد مي گيرند. همچنان كه جملات كودك بلندتر مي شود، كلمات كوچك يا كلمات پاياني نيز به جملات آنها اضافه مي شود هر چند كه از لحاظ ميزان "سرعت" فراگيري و دستور، تفاوتهاي فردي بسياري وجود دارد، اما ترتيب بروز آنها به طور اعجاب آوري در همه كودكان يكسان است. ،تقريباً 30 ماه پس از اين كه كودكان اولين جمله ها را بيان مي كنند ،يعني بين سنين چهار تا پنج سالگي ،مي توانند جملات كامل، پيچيده و بزرگسالانه به كار ببرند.
فرايندهاي فكري و شناختي كاملاً وابسته به زبان نيستند
معمولاً زبان سبب افزايش عملكردهاي شناختي مثل تفكر، استدلال حل مسأله و رمزگرداني اطلاعات مي شود. اما فرايندهاي فكري شناختي كاملاً وابسته به زبان نيستند؛ زيرا بسياري از كودكان ناشنوا، هر چند كه در مهارتهاي زباني دچار اشكال هستند، اما مي توانند از عهده حل مسايل شناختي برآيند.
همكلامي با كودك
در محيطهاي خانوادگي كه رشد ذهني تشويق مي شود، والدين به فرزندان خود محبت مي كنند،
با آنها در مورد خواسته هايشان صحبت مي كنند و به نيازهاي كودك براي جلب توجه پاسخ مي دهند. همچنين اسباب بازي ها و از جمله وسايلي كه سبب برانگيختن قوه تخيل و تفكر كودك مي شوند، به رشد شناختي او كمك مي كنند.
تفاوت بين توانايي دخترها و پسرها
نتايج حاصل از آزمونهاي وكسلر و استندفورد ،بينه نشان مي دهد به طور متوسط، توانايي هاي دخترها و پسرها در بعضي از جنبه ها با هم تفاوت دارد. پسرها در مجسم كردن روابط فضايي كمي بهتر از دخترها هستند و دخترها در مهارتهاي كلامي تا حدودي بهتر از پسرها هستند. نكته قابل توجه اين كه برنامه مناسب در هر گروه سني و اجراي آن در تمام دوران زندگي انسان الزامي است و تأثير بسيار مهمي در پيشرفت و شكوفايي استعدادها و خلاقيتها خواهد داشت.
منبع:روزنامه قدس