پيش آمدن اختلاف در روابط با ديگران، تقريباً اجتناب ناپذير است. اختلاف، به خودي خود مشکلي نيست امّا چگونگي برخورد با آن است که ميتواند باعث نزديکتر کردن دو طرف به يکديگر و يا جدا شدن آنها از همديگر شود. ارتباطات ضعيف، اختلاف نظر و سوء تفاهم ميتواند منبع خشم و جدايي، و يا تخته پرشي براي يک رابطه قويتر و آيندهاي شادتر باشد. به کمک يادگيري مهارتهاي ارتباطي ميتوان رابطه خود با ديگران را استحکام بيشتري بخشيد. دفعه بعد که در ارتباط خود دچار اختلاف و مشکل شديد اين توصيهها را به ذهن آوريد تا به نتيجه مثبتتري دست يابيد:
1- تمرکز خود را از دست ندهيد
گاهي اوقات آدم وسوسه ميشود که به هنگام پرداختن به يک اختلاف، اختلافات ظاهراً مرتبطي که در گذشته وجود داشته است را نيز به ميان بکشد يا در نظر آورد. اين کار متاسفانه غالباً موضوع اصلي را تيره و تار ميکند و شانس دستيابي به درک متقابل و راه حلي براي اختلاف فعلي را کمتر ميسازد و کل مباحثات را بيفايده و حتي گيجکننده مينمايد. سعي کنيد موضوعات قبلي يا جانبي را به ميان نکشيد. بر روي موضوع فعلي تمرکز کنيد و سعي کنيد با درک يکديگر، به راه حل مشترکي دست يابيد.
2- به دقت گوش کنيد
مردم غالباً فکر ميکنند که دارند گوش ميکنند امّا کاري که واقعاً دارند ميکنند فکر کردن به جوابي است که ميخواهند پس از تمام شدن صحبتهاي طرف مقابل به او بدهند. هر چند ممکن است دشوار باشد امّا واقعاً سعي کنيد به آنچه طرف مقابل ميگويد گوش فرا دهيد. حرف او را قطع نکنيد. موضع دفاعي نگيريد. فقط گوش کنيد که او چه ميگويد و اين اطمينان را در او به وجود آوريد که حرفهايش به طور دقيق شنيده شده است. دراين صورت، شما او را بهتر درک خواهيد کرد و او نيز بيشتر تشويق ميشود که به حرفهاي شما گوش دهد.
3- سعي کنيد نقطه نظرات او را درک کنيد
وقتي اختلاف پيش ميآيد، اغلب ما فقط ميخواهيم که حرفهاي خودمان شنيده و درک شوند. درباره نقطه نظراتمان آنقدر حرف ميزنيم تا طرف مقابل را مجبور کنيم او هم چيزها را از دريچه چشم ما بنگرد. شگفت آن که اگر همه ما همواره اين کار را بکنيم، توجه کمي به نقطه نظرات طرف مقابل ميشود و هيچکس حس نميکند که حرفهايش به خوبي درک شده است. سعي کنيد نقطه نظرات طرف مقابل را درک کنيد. در اين صورت بهتر ميتوانيد نقطه نظرات خودتان را توضيح دهيد. هميشه يادتان باشد که اگر ديگران حس کنند که حرفهايشان شينده شده است، احتمال بيشتري دارد که به حرفهاي شما گوش فرا دهند.
4- به انتقادات با احساس همدلي پاسخ دهيد
هنگامي که کسي از شما انتقاد ميکند، آدم فوراً حس ميکند که او در اشتباه است و موضع دفاعي ميگيرد. با وجودي که شنيدن انتقاد سخت است و غالباً به دليل هيجانات و احساسات گوينده به نحو اغراقآميزي بيان ميگردد امّا اهميت دارد که براي فرونشاندن ناراحتي طرف مقابل به آن گوش کنيم و با احساس همدلي نسبت به احساسات طرف مقابل به آن پاسخ دهيم. همچنين بايد ببينيم چه حرفها و نکات درستي در ميان انتقادهاي طرف مقابل وجود دارد. اينها ميتوانند اطلاعات ارزشمندي براي ما باشد.
5- مسئوليت کارهايتان را بر عهده بگيريد
باور کنيد که مسئوليتپذيري يک نقطه قوت است نه ضعف. بنابراين مسئوليت کارهاي اشتباه خود را بر عهده بگيريد. اگر هر دوي شما در اختلاف پيش آمده تا حدّي مقصر باشيد (که معمولاً هم همين طور است) به دنبال تقصيرهاي خود بگرديد و مسئوليت آنها را بپذيريد. اين کار، وضعيت را آرامتر ميسازد و در ضمن نشانگر بلوغ شماست. همچنين معمولاً الهامبخش طرف مقابل ميگردد تا او هم واکنش مشابهي بروز دهد و بدين ترتيب به يافتن درک متقابل و راه حلي براي اختلاف نزديکتر ميشويد.
6- از واژه «من» استفاده کنيد
به جاي آن که مثلاً بگوئيد «دراينجا تو اشتباه کردي»، جمله خود را با «من» شروع کنيد و بگذاريد طرف مقابل، احساس شما را بهتر درک کند. مثلاً بگوئيد «من وقتي اين اتفاق افتاد ناراحت شدم.» اين گونه جملات کمتر سرزنش آميزند و کمتر طرف مقابل را به موضع دفاعي واميدارد و به او کمک ميکند که به جاي آن که حس کند مورد حمله قرار گرفته، نقطه نظر شما را بهتر درک کند.
7- به دنبال مصالحه باشيد
به جاي آن که سعي کنيد «برنده » بحث شويد در جستجوي راه حلي باشيد که خواستههاي همه را برآورده سازد. تمرکز بر روي مصالحه يا راه حل جديدي که خواستههاي هر دو طرف را بيشتر ارضاء کند، بسيار موثرتر از اين است که يک نفر به قيمت ناديده گرفتن طرف مقابل به خواستههايش دست يابد.
8- به خودتان فرصت استراحت بدهيد
گاهي اوقات اوضاع آنچنان حاد ميشود که ادامه دادن بحث به دعوا و جنگ و جدل منتهي خواهد شد. اگر حس کرديد خودتان يا طرف مقابلتان آنقدر عصباني شدهايد که نميتوانيد ديگر بحثهاي سازنده کنيد و يا خطر برهم خوردن ارتباطتان وجود دارد، خوب است که بحث را متوقف کنيد تا هر دو خونسردي خود را دوباره به دست آوريد. يکي از نشانههاي ارتباطات خوب، دانستن اين است که چه موقع بايد موقتاً از يکديگر فاصله گرفت.
9- اختلافات را نيمه کاره رها نکنيد
هر چند گاهي اوقات رها کردن ادامه بحث، کار خوبي است امّا هميشه به آن برگرديد و آن را نيمه کاره رها نسازيد. اگر هر دوي شما با نگرش سازنده، احترام متقابل و تمايل به درک نقطه نظر طرف مقابل يا حداقل دستيابي به يک راه حل، به موضوع بپردازيد ميتوان به پيشرفت به سوي هدف که همانا حل اختلاف است اميدوار بود. مگر در موقعي که زمان قطع رابطه فرا رسيده باشد، هيچگاه اختلافات پيش آمده و مباحثات را نيمه کاره رها نکنيد.
10- در صورت نياز، درخواست کمک کنيد
اگر شما و طرف مقابل سعي کرديد اختلافتان را خودتان برطرف کنيد ولي پيشرفتي حاصل نشد ميتوانيد از راهنمائيهاي يک روان درمانگر يا مشاور بهره گيريد. مشاوران خانواده ميتوانند به کشمکش پيش آمده خاتمه دهند و مهارتهايي را براي حل اختلافات در آينده به شما بياموزند. اگر طرف مقابل حاضر نيست با شما پيش مشاور بيايد، مراجعه خود شما به تنهايي نيز ميتواند سودمند باشد.