جهانى که در آ ن زندگى مى کنيم به سرعت در حال تغيير است و اين تغييرات مشکلات جديدى را با خود به همراه دارد. افرادى که خلاقيت بيشترى دارند ، قالب هاى فکرى را در هم شکسته و به پديده ها از زاويه ديگرى نگاه مى کنند. کودکان خلاق و داراى مهارت تفکر و انتقاد ، بهتر مى توانند به درک تازه اى از پديده ها دست يابند و مشکلات شان را استادانه حل کنند .
خلاقيت کودکان را با روش هاى مختلف مى توان تقويت کرد. به نظر مى رسد «بازى» نقش مهمى در پرورش تفکر خلاق در کودکان دارد .

بازى براى پرورش خلاقيت

خلاقيت بارز ترين شکل خودباورى است. هيچ چيز براى کودکان خشنود کننده تر از اين نيست که بتوانند خودشان را آشکارا و بدون هيچ قضاوتى مطرح کنند. توانايى خلاق بودن يعنى خلق چيزى از احساسات و تجربيات ، مى تواند بهداشت روانى (عاطفى) کودکان را پرورش دهد . تجربياتى که کودکان در طول سال هاى نخست زندگى دارند مى تواند به طور قابل توجهى رشد خلاقيت آنها را افزايش دهد .

اهميت فرآيند خودباورى

همه کودکان بايد واقعاً خلاق باشند تا آزادانه، خود را به سعى و تلاش ملزم کنند و هر فعاليتى را که خودشان مى خواهند انجام دهند .
آن چه در هر فعاليت خلاق مهم است فرآيند خودباورى است .
تجربيات خلاق به آموزش آن چه يک کودک ممکن است فکر يا احساس کند کمک مى کند . همچنين خلاقيت به فراهم آوردن فرصت هايى براى سنجش افکار نوين، روش هاى جديد تفکر و حل مسأله کمک مى کند . فعاليت خلاق به شناخت و تمجيد از خصوصيات منحصر به فرد هر کودک کمک مى کند. همچنين فرصت هاى عالى را براى خاص کردن آموزش و تمرکز روى هر کودک فراهم مى آورد .

فرصت هايى براى خلاقيت

کودکان براى بازى و تفکر خلاق به فرصت هاى زيادى نياز دارند . کار خود را با فراهم کردن فعاليت هايى بر اساس علايق و افکار کودکان شروع کنيد . اين بدان معنى است که چطور با جديت به آنچه کودکان مى گويند گوش کنيم . براى اين منظور، ضبط نوار و نوشتن مکالمات آنها ، همچنين يادداشت بردارى و مرور آنها براى معلمان بسيار سودمند است . با دقت طيف گسترده اى از موضوع ها و تجربيّات خلاق را عرضه کنيد . خلاق بودن چيزى فراتر از نقاشى يا رنگ آميزى است . امکانات نامحدودى همچون عکاسى، موسيقى، گردش علمى، کار با سيم ، کاغذ ، چوب و آب يافت مى شود . فراهم کردن فرصت هاى زياد براى کشف موضوع ها و پيگيرى ايده هاى کودکان خيلى مهم است اين شامل فرصت هاى فکر کردن درباره چگونگى برنامه ريزى طراحى ، آزمايش و تجديد نظر ايده هاست . گفت وگوى به موقع درباره اين عقايد با ديگران را از جمله کودکان و معلمان فراموش نکنيد .

بازى خلاق

يکى از مهم ترين انواع فعاليت خلاق براى بچه هاى کوچکتر، بازى خلاق است . هنگامى سخن از بازى خلاق مى شود که کودکان چيزهاى آشنا و ساخته شده را با يک روش جديد و غير معمول به کار مى برند، يا سرگرم ايفاى نقش يا بازى خيالى هستند . هيچ چيز روح خلاق را بيشتر از بازى خلق الساعه تقويت نمى کند .
بازى يک کار جدى براى نوجوانان است و دادن فرصت جهت آزادانه بازى کردن براى سلامتى آنها حياتى است .
حتى در آغاز دوران کودکى بازى رشد جسمى کودکان را با افزايش درک حسى و مهارت هاى حرکتى پرورش مى دهد . از طريق بازى و تکرار مهارت هاى فيزيکى اساسى، کودکان توانايى هايشان را تکميل و به طور فزاينده اى در کارهاى فيزيکى مشکل، مهارت پيدا مى کنند . بازى رشد ذهنى و روش هاى جديد فکر کردن و حل مسأله را پرورش مى دهد .
از طريق بازى گروهى ، کودکان با بسيارى از چالش هاى ذهنى که به اندازه گيرى، تساوى، تعادل، شکل پذيرى، روابط فضايى و ويژگى هاى فيزيکى مربوط مى شود ، مواجه مى شوند .
يکى از مهم ترين فايده هاى بازى ، تأثير آن بر رشد اجتماعى است. تعاملات اجتماعى بازى گرايانه از همان لحظه تولد شروع مى شود. با انجام بازى دراماتيک ( نمايشى ) کودکان بتدريج ياد مى گيرند ، به نيازهاى يکديگر توجه کنند و به ارزش ها و ديدگاه هاى متفاوت ارج بگذارند .
از طريق بازى، کودکان در ابراز احساسات و کنترل آنها توانمند مى شوند .

بازى به کاهش استرس کودکان کمک مى کند .

آنها مى توانند فقط خودشان باشند؛ نيازى نيست که مطابق معيارهاى بزرگسالان در طول بازى رفتار کنند ،بازى فرصت رسيدن به مهارت در محيط را به آنها مى دهد . آنها از طريق تخيلات شان به کنترل تجربه مى پردازند و در جريان بازى، انتخاب و تصميم گيرى شان را تمرين مى کنند . بازى به پيشرفت و توسعه ديدگاه منحصر به فرد کودکان و شيوه فردى بيان خلاق کمک مى کند. بازى بيانگر واکنش هاى منحصر به فرد و شخصى کودک به محيط است. بازى يک فعاليت خود بيانگرى است که قدرت تخيل کودکان را به کار مى گيرد . بازى يک شکل آزاد و بدون محدوديت است و هنگام بازى، کودکان براى ارزيابى و شکل گيرى افکار جديدشان و تجربه عقايد پيشين خود داراى استقلال هستند .
فرصت هايى که بازى براى کنترل و استقلال فراهم مى آورد، موضوعى مهم براى هر کودک و به خصوص نوجوانان است. روش هايى براى تشويق بازى در کلاس وجود دارد. همچون مراقبان خودمان بايد مواظب باشيم که از تسلط بر بازى اجتناب کنيم .

بازى بهتر است نتيجه افکار کودکان باشد

از طريق بازى ما بايد سعى کنيم توانايى هاى کودکان را براى ابراز خود پرورش دهيم . همچنين بايد کودکان را به گونه اى کمک کنيم که با الهام هاى خود بازى را پايه گذارى کنند. هدف ما برانگيختن بازى و تشويق خشنودى و رضايت کودکان در بازى با يکديگر است نه کنترل آن. به بازى توجه کنيد، براى آن برنامه ريزى کنيد وآن را تشويق کنيد تا ياد بگيريد چطور بازى کودکان را از طريق توضيح ها و سؤال ها گسترش دهيد .
ايده هاى خلاق را با تشويق آن ها براى مواجه شدن با کاربردهاى جديد و نامتعارف وسايل برانگيزيد . سعى کنيد خودتان را در معرض ايده هاى جديد و اصيل قرار دهيد و کودکان را براى مواجه شدن با بيش از يک راه حل يا جواب تشويق کنيد . در مورد وسايل بيش از حد محدود کننده دقت کنيد و سعى کنيد وسايل بازى اى را در اختيار داشته باشيد که در صورت درخواست کودکان سهل الوصول باشد .
تجهيزات را به گونه اى مورد استفاده قرار دهيد که مشوق روش هاى قدرت تخيل کودکان باشد . از تهيه اسباب بازى و وسايلى که هر کارى را براى کودکان آسان مى کند و جايى را براى تخيل باقى نمى گذارد خوددارى کنيد . ميزان مناسب و متعادلى از وسايل را براى بچه ها فراهم کنيد و با تغيير دايمى آنها يا تغيير مکان شان آنها را مهيج جلوه دهيد .