تمام مواد اعتيادآوري که توسط انسان سوءمصرف مي شوند بطور مستقيم يا غيرمستقيم مغز را تحت تأثير قرار مي دهند. اما سئوال اين است که چطور اين فرآيند رخ مي دهد.
بد نيست بدانيم در مغز هر موجود زنده اي، ساختاري وجود دارد که به آن، «نظام پاداش مغزي» گفته مي شود و به نظر مي رسد، مغزهاي ما سيم کشي شده اند تا مطمئن شوند که فعاليت هاي پشتيباني کننده زندگي را از طريق همراه سازي آن فعاليت ها با لذت يا پاداش تکرار خواهيم کرد. هرگاه اين نظام پاداش فعال مي شود به مغز خاطر نشان مي شود که برخي چيزهاي مهم در حال وقوع است که نياز به يادآوري دارد، و به ما مي آموزد که تکرار کنيم و تکرار، بدون تفکر درباره آن. زيرا بر اين باور است که آنچه اين مسير را تحريک مي کند، براي ادامه زندگي ضروري است.انسان همانند ساير موجودات رفتار و فعاليت هايي را که پاداش دهنده است، انجام مي دهد. احساسات لذت بخش با ايجاد تقويت مثبت، موجب تکرار رفتار مورد نظر مي شود. جالب است بدانيم، پاداش هايي که موجب تحريک نظام پاداش مي شوند، دو گونه هستند:
1) پاداش هاي طبيعي مانند آب، غذا و رفتار جنسي.
2) پاداش هاي مصنوعي نظير مواد اعتيادآور. (اين مواد همان مسيري را تحريک مي کنند که پاداش هاي طبيعي تحريک مي نمايند و بر اين اساس ما مي آموزيم مواد را به همان شيوه،سوءمصرف کنيم.)
در اين نظام ماده اي شيميايي ترشح مي شود که مسئول هيجانات و احساس لذت است. اين ماده به نام «دوپامين» است. «دوپامين» يک انتقال دهنده عصبي موجود در مناطقي از مغز است که حرکت، هيجان، شناخت، انگيزش و احساسات لذت بخش را تنظيم مي کند. تحريک بيش از اندازه اين نظام، که رفتارهاي طبيعي ما را پاداش مي دهد، اثرات سرخوشي طلب شده توسط کساني که مواد را سوءمصرف مي کنند، توليد نموده و به آنها ياد مي دهند که رفتارشان را تکرار کنند. همچنين به دوپامين ماده شيميايي «احساس خوب» نيز گفته مي شود. بنابراين به نظر مي رسد که دوپامين در مرکز عملکرد نظام پاداش قرار دارد. يکي از راه هاي توضيح کار دوپامين، اين است که آن را يک نظام پاداش به حساب آوريم. در واقع اين نظام به ما مي گويد: «خوب بود، دوباره اين کار را انجام بده و درست بخاطر داشته باش که دفعه قبل چگونه آن را انجام دادي.»هنگامي که برخي از مواد، سوءمصرف مي شوند، 2تا10بار بيشتر از دوپاميني که مشوق هاي طبيعي آزاد مي کنند، دوپامين رها مي سازند. در برخي موارد، اين موضوع تقريبا به سرعت رخ مي دهد (زماني که مواد تدخين يا تزريق مي شوند) و اثرات آنها مي تواند مدت طولاني تري در مقايسه با مشوق هاي طبيعي ماندگاري داشته باشند. اثرات حاصل بر روي مسير لذت مغز، رفتارهاي پاداش دهنده طبيعي مانند خوردن و رفتارهاي جنسي را نمايان مي سازد.اثر چنين پاداش قدرتمندي به شدت افراد را براي مصرف مجدد و مجدد برمي انگيزد. اين موضوع دليل آن است که گاهي اوقات دانشمندان مي گويند، سوءمصرف مواد چيزي است که ياد مي گيريم که خيلي خيلي خوب انجام دهيم.
? ايمن سازي فرزندان در مقابل اعتياد
1) براي والدين بهتر است بر دوستان يا گروهي که فرزندانشان با آنها در ارتباط است، نظارت داشته باشند که آنها چه کساني هستند، چه کاري انجام مي دهند، کجا مي روند و...
2) سعي کنيد خانواده را به کانون مهر و محبت تبديل کنيد تا فرزندتان نيازهاي خود را در درون خانواده پيدا کند.
3) در صورت اعتياد يکي از بستگان يا اقوام نزديک، مقبوليت او را نزد اعضاء خانواده زير سوال ببريد.
4) مسؤليت ها و نقش هاي متعدد اجتماعي را به فرزندتان واگذار نماييد و از اين طريق او را با دنياي بزرگسالي آشنا کنيد.
5) دوري از مصرف مواد را جزئي از ارزش هاي دروني و شخصيتي خانواده بدانيد، حتي اگر ديگران آن را مصرف کنند.
6) امکانات و تسهيلات مناسب را براي فرزندانتان فراهم کنيد تا به ورزش و تفريح هاي سالم روي بياورد، مثل رفتن به باشگا ه هاي ورزشي و...
7) اگر يکي از اعضاء خانواده اعتياد دارد، نبايد جلوي فرزندان مواد مصرف کند و ساير اعضاء خانواده نيز براي ترک دادن او بايد او را نزد متخصص ببرند.
8) به فرزندان خود ياد بدهيد که لحظات خوش با مصرف مواد بدست نمي آيد، سعي کنيد با فعاليت هاي ديگر، اوقات خوشي را در درون خانواده ايجاد کنيد.
9) با پيام ها يا افرادي که مصرف مواد يا سيگار را تبليغ مي کنند برخورد قاطعانه داشته باشيد.
10) «نه» مقدس را به فرزندانتان ياد بدهيد تا بتوانند در مقابل خواسته نابجاي ديگران حتي با اصرار و پافشاري آنها از خود مقاومت نشان بدهند و «نه» بگويند.
منبع:www.aftabir.com
ارسال توسط کاربر محترم سايت : msjmsj77