قبل از بيان نقش زن در محدوده خانواده ابتدا خانواده و نيازهاي آن را ترسيم آنگاه جايگاه زن در خانواده و نقش او در تأمين نيازهاي خانواده روشنتر خواهد شد. خانواده حداقل از دو رکن مهم يعني زن و شوهر به وجود مي آيد و سپس با تولد فرزندان خانواده گسترده تر و نيازهاي متنوع تر و نقش هر کدام از اعضاء خانواده مضاعف تر و تعامل ميان اعضا پيچيده تر مي شود. بنابراين وقتي سخن از نقش زن در خانواده به ميان مي آيد اين سؤال مطرح مي شود نقش زن در کدام خانواده به خانواده اي که فقط دو عضو دارد يعني زن و شوهر يا خانواده اي که فرزند يا فرزندان متعددي نيز دارد و يا خانواده اي که علاوه بر زن، شوهر و فرزندان افراد ديگري نيز مانند والدين تحت تکفل آن هستند هر کدام از خانواده هاي فوق بنا بر گستردگي و تعداد اعضاء آن نيازهاي متنوعي دارند که زن در تأمين بخشي از آن نيازها ايفاي نقش مي کند.
ايفاي نقش در تأمين برخي از نيازها منحصرا به عهده زن مي باشد که هيچ کس ديگري نمي تواند اين نيازها را تأمين کند و برخي از نيازها را با مشارکت ساير اعضا خانواده مي توان تأمين کرد. نيازهاي يک خانواده را مي توان به ترتيب زير بيان کرد:1. نيازهاي جسماني، 2. نيازهاي عاطفي، 3. نيازهاي فکري.
نيازهاي جسماني که در واقع مربوط به جنبه هاي زيستي افراد است عبارتند از نياز به غذا، لباس، گرمايش و سرمايش، مسکن، نيازهاي جنسي. يکي از مهمترين نقش هاي زن در خانواده تأمين نياز جنسي مرد (شوهر) است که در واقع پاسخي به نياز جنسي و ارضاي غريزه جنسي خود زن نيز مي باشد. بدون ترديد زن به عنوان شريک جنسي مرد بايد همه شرايط را براي ارضاء اين نياز فراهم کند. اين در واقع وظيفه انحصاري زن در خانواده است اما ساير نيازهاي مادي مستقيما به عهده مرد است و زن در تکميل و نحوه تهيه و استفاده از آنها مي تواند نقش داشته باشد مثل اين که وظيفه مرد است تغذيه خانواده را فراهم کند و زن در طبخ غذا و اينگونه امور مشارکت دارد.
از جمله نيازهاي مهم و اساسي ديگري که خانواده دارد نيازهاي عاطفي است اگر نگوييم اين نياز بالاتر از نيازهاي جسماني است بلکه در عرض آن آن نيازهاست يعني اعضاء خانواده هر کدام به همان ميزان که به غذا (آب و نان...) نياز دارند به عواطف نياز دارند گرچه زن و مرد در تأمين نيازهاي عاطفي يکديگر هر دو سهيم اند اما زن سرچشمه عواطف و منبع اصلي تأمين کننده نيازهاي عاطفي در خانواده است و خداوند نيز وجود زن را به گونه اي آفريده است که وجود او سرشار از عواطف و هيجانات است بنابراين زن در خانواده به عنوان منبع اصلي عواطف نقش بسيار مهمي هم در استحکام خانواده و هم در رشد عاطفي و اخلاقي خانواده دارد و با ايفاي اين نقش مهم مي تواند خانواده را تبديل به يک کانون آکنده از مهر و محبت کند و هم موجب آرامش مرد و هم سلامت رواني کودکان شود و در واقع به ارضاء صحيح و به موقع نيازهاي عاطفي از بسياري از ناهنجاري هاي رفتاري جلوگيري کند. البته زن علاوه بر نقش هايي که به آن اشاره شد نقش هاي ديگري مانند تربيت فرزندان، مديريت داخلي خانواده، بهداشت خانواده نيز دارد، بنابراين به طور خلاصه مي توان گفت دو نقش اساسي در خانواده دارد:
1. نقش زن در قبال همه اعضاء خانواده.
2. نقش زن فقط در قبال شوهر.
زن در مقابل شوهر بايد متواضع، مهربان، صميمي و دلسوز باشد. حافظ حريم خانواده، عفت و پاکدامني خود و تأمين کننده نيازهاي جنسي و عاطفي شوهر باشد. هر چه زن در انجام اين مسؤوليت ها نسبت به شوهر اهتمام بيشتري داشته باشد شخصيت او نزد شوهر محبوبتر و ارزش او والاتر خواهد بود و به استحکام زناشويي آنها افزوده خواهد شد.
اما نقش و وظيفه زن در خانواده: مهمترين وظيفه زن خانه داري است و زن نبايد هيچ مسؤوليت و کاري را بر اين وظيفه مقدم بدارد، ادامه تحصيل و کار در خارج از خانه نبايد وظيفه اصلي زن که خانه داري و شوهرداري است تحت الشعاع قرار دهد زيرا هيچ کس و هيچ چيزي نمي تواند جايگزين اين نقش مهم زن در خانه شود.
رشد و تعالي خانواده، آرامش آن و بيمه شدن آن در مقابل عوامل آسيب زا همه بستگي به انجام وظيفه زن در خانه دارد اگر زن اين رسالت مهم را به خوبي انجام دهد همه اعضاء خانواده در پرتو تلاش او به رشد و شکوفايي دست مي يابند و آرامش واقعي بر فضاي خانواده حکم فرما خواهد شد.
براي اطلاع بيشتر در اين زمينه ر.ک: آيين همسرداري، ابراهيم اميني.