والدين بيشتر زمان زندگي خود را صرف سلامتي و طول عمر فرزند خود مي کنند. به منظور جلوگيري از بروز چاقي، مشکلات وابسته به رشد، توجه به نقطه ي آغاز فعاليت بدني و حفظ آن در دوران کودکي، اهميت خاصي دارد. فهرست کاملي از فوايد فعاليت بدني در دوران کودکي موجود است که براي کودکان و نوجوانان سنين مدرسه تهيه شده است. از جمله اين فوايد، توسعه ي آمادگي و هماهنگي، کنترل وزن و کاهش خطر ابتلا به اين مشکلات سلامتي، هم چون بيماري هاي قلبي است که در آينده ي اين کودکان اهميت ويژه اي دارد. هم زمان با بزرگ تر شدن فرزندانتان، شرکت در ورزش هاي تيمي به توسعه ي مهارت ها، اعتماد به نفس و عملکردهاي علمي آن ها کمک خواهد کرد. پاداش ديگر اين قبيل فعاليت ها، يادگيري نظم و ترتيب و عدالت است. براي فرستادن فرزندانتان به جاده ي سلامتي زندگي، اطلاع از نحوه ي انتخاب صحيح بازي، تمرين و ورزش هاي تيمي براي آن ها ضروري است.
سن مناسب شروع فعاليت بدني، چه سني است؟
انتخاب فعاليت هايي همراه با نشاط و شادابي براي کودکان در همه ي سنين، اهميت زيادي دارد. شايد شما ستاره ي تيم فوتبال خود باشيد، اما ترجيحا براي کودک شما بهتر است، حرکات موزون را انجام دهد. کودکان براي توسعه ي مهارت هاي ورزشي و يا انجام فعاليت هاي بدني به ورزش سازمان يافته نياز ندارند.
ادوارد لاسکوسکي، مدير «بخش ميوکلينيک طب ورزشي» معتقد است: «يک زندگي سالم، الزاما نيازمند ورزش نيست.» اما از طرف ديگر روچسترمين مي گويد: «شرکت کودکان شما در فعاليت هاي جسماني امر بسيار مهمي است؛ حتي اگر اين فعاليت، دوچرخه سواري همراه با خانواده يا بازي بيسبال و بسکتبال با کودکان ديگر باشد.» هر کودکي به شکل متفاوتي رشد مي کند، پس بهتر است با کودکان خود براساس سن بلوغ و سطح مهارت هايشان رفتار کنيد. در ادامه ي اين قسمت، فعاليت ها و ورزش هاي مناسب سنين متفاوت را ارائه کرده ايم.
فعاليت هاي مناسب براي سنين دو تا سه سالگي
کودکان کم سن و سال ابتدا بايد مهارت هاي حرکتي پايه، مانند: دويدن، گرفتن، پريدن و ... را بياموزند، زيرا براي شرکت در تمرين ورزشي بسيار جوان هستند. آن ها بايد بتوانند:
آزادانه و تحت نظارت مربي، با ديگر کودکان به بازي بپردازند که البته بازي آن ها نبايد سازمان يافته باشد. دويدن يا پياده روي در زمين بازي را تجربه کنند. در زمين بازي تاب بازي کنند. در محيط هاي آبي تحت نظارت به بازي بپردازند. در کلاس هاي ژيمناستيک مبتدي که تحت نظارت افراد حرفه اي تشکيل مي شوند، شرکت کنند. غلتيدن و سر خوردن را تجربه کنند.
فعاليت هاي مناسب براي سنين چهار تا شش سالگي
حرکات موزون؛ لي لي بازي و گرگم به هوا؛ پرتاب توپ هاي سبک؛ دوچرخه سواري با چرخ هاي کمکي.
با اين فعاليت ها زماني که کودک شما به سن شش سالگي برسد، مهارت هاي حرکتي خود را توسعه داده است و قادر خواهد بود، با امنيت بيشتري به فعاليت بپردازد. ضمنا کودک شما براي ورزش هاي تيمي نيز آماده خواهد شد.
فعاليت هاي مناسب براي سنين هفت تا ده سالگي
بيسبال؛ ژيمناستيک؛ فوتبال؛ شنا؛ تنيس.
فعاليت هاي مناسب براي سنين ده به بالا
دوچرخه سواري، تمرين هاي هوازي و قدرتي شروع تمرين با وزنه تحت نظارت متخصص طب ورزشي؛ پياده روي؛ ورزش هاي تيمي سازمان يافته؛ قايقراني؛ رشته هاي دو و ميداني؛ سافت بال.
آيا فعاليت کودک شما بايد روزانه باشد؟
کودکان بايد حداقل يک ساعت در روز را صرف شرکت در فعاليت هاي بدني و يا تمرين هاي ويژه ي ورزشي کنند. هم چنين، کودکان بزرگ تر مي توانند، در کلاس هاي آمادگي جسماني و يا تمرين هاي قدرتي شرکت کنند؛ به شرطي که فعاليت هاي آن ها شامل سه جلسه در هفته و هر جلسه 30 دقيقه فعاليت باشد. در فواصل بين جلسات، حتما يک روز استراحت لازم است.
فوايد ورزش سازمان يافته چيست؟
به طور کلي، کودکان با شرکت در فعاليت هاي بدني و ورزش هاي تيمي موارد زير را مي آموزند: پذيرفتن بازخورد؛ مسئوليت؛ نظم و ترتيب؛ عدالت؛ پيروي از اهداف؛ ارتباط متقابل با ديگران؛ احترام؛ مسئوليت پذيري؛ توانايي تغيير يافتن.
اما زماني که کودک شما آماده ي شرکت در ورزش هاي تيمي شد، از علاقه ي وي براي شرکت در اين فعاليت ها مطمئن شويد. هرگز او را به شرکت در ورزش هاي تيمي و يا پيوستن به يک تيم وادار نکنيد. هم چنين به زمان بندي برنامه هايش توجه داشته باشيد. زيرا اگر هم زمان در کلاس هاي موسيقي و بازي هاي مدرسه شرکت مي کند، ممکن است از پيوستن به گروه ورزشکاران و يا شرکت در فعاليت ورزشي احساس خوبي نداشته باشد.
آيا شما به عنوان پدر يا مادر آمادگي شرکت فرزندتان را در فعاليت هاي ورزشي داريد؟
به عکس العمل هاي خود توجه داشته باشيد. آيا شما به بهترين شکل مي توانيد، با پيروزي ها و شکست هاي فرزند خود مواجه شويد؟ از خود بپرسيد: «آيا مي توانم براي مدت طولاني يا هفته هاي متوالي، کودک خود را در اختيار مربي قرار دهم؟ اگر توانايي چنين عملکردهايي را داريد، بگذاريد کودک شما در ورزش هاي تيمي و فعاليت هاي گروهي شرکت کند. البته شما هم مي توانيد داوطلبانه در مربيگري کودک خود مشارکت داشته باشيد. بدين وسيله قادر خواهيد بود، ميزان پيشرفت و توانايي هاي کودک خود را در مقايسه با کودکان ديگر بررسي کنيد.
چه طور مي توانيد تشخيص دهيد، کدام رشته ي ورزشي براي فرزند شما مناسب است؟
اگر تصميم داريد ورزش مناسب کودک خود را انتخاب کنيد، به تفاوت هاي بين رشته هاي ورزشي از نقطه نظرات زير توجه کنيد: ميزان تجهيزات مورد نياز و هزينه ي آن ها؛ ميزان درگيري هاي بدني در هر رشته ي ورزشي؛ درک کامل مهارت هاي فردي هر رشته ي ورزشي؛ درک کامل عملکردهاي تيمي و رشته ي ورزشي؛ تعداد نفرات هر تيم؛ شانس هر کودک براي شرکت در هر رشته ي ورزشي.
اگر در جامعه امکان دسترسي به فعاليت هاي ورزشي متنوع وجود دارد، اجازه دهيد فرزندتان رشته هاي متفاوت ورزشي را بيازمايد. کودکان جوان تر از شرکت در فعاليت هاي متنوع سود بيشتري خواهند برد تا اين که تنها در يک يا دو رشته شرکت کنند. براي کودکان، ورزش هاي تيمي، مانند سافت بال و فوتبال، بهتر از ورزش هاي انفرادي مانند تنيس، دويدن و گلف هستند. مطمئن شويد که فرزند شما با ورزش هايي که داراي طبيعت پربرخورد هستند، احساس راحتي مي کند. آيا او براي شرکت در ورزش هاي توپي از هماهنگي لازم چشم و دست برخوردار است؟ پس از اين که به يک رشته ي ورزشي علاقه مند شد، توجه کنيد که آيا آن رشته ي ورزشي با ويژگي هاي او، مانند: قد، وزن، قدرت و هماهنگي، متناسب است؟
در ورزش سازماندهي شده چه نکات باارزشي وجود دارد؟
به منظور سنجش اين که کودک شما در شرايط مطلوبي است يا خير، به نکات زير توجه کنيد:
1. کيفيت مربيگري
در ابتداي امر بايد به سلامت و امنيت فرزند خود فکر کنيد. آيا مربي از او مي خواهد که از قوانين خاصي پيروي کند و تجهيزات مناسب ورزشي را به کار گيرد؟ آيا مربي بدن ساز تيم که با کودک کار مي کند، از اين حقيقت که او هنوز از لحاظ جسماني به بلوغ کامل نرسيده، آگاه است؟ کودکان بايد آمادگي حرکتي و موقعيت بدني مناسبي را به دست آورند تا از هرگونه آسيبي در امان بمانند.
هم چنين به رفتار مربي طي بازي توجه داشته باشيد. اگر مربي طي بازي مداوم فرياد مي زند و يا بيشتر بازيکنان ماهر را به بازي مي گيرد، بهتر است کودک خود را از آن تيم خارج کنيد. بکوشيد مربي کودک خود را بشناسيد و اگر ممکن است، قبل از عضويت فرزند خود در هر تيمي، از تجارب مربيگري مربي آن تيم مطلع شويد. زماني که کودک شما به سن 11 تا 12 سالگي مي رسد، درک مفاهيم رقابت و برد و باخت براي وي آسان تر مي شود. دکتر لاسکوسکي مي گويد: «بردن به هر قيمتي، کودک شما را از ورزش دور خواهد کرد.»
2. وظايف تيمي
آيا کودکان هم گروه فرزند شما، از لحاظ سني با او يکسان هستند؟ آيا آن ها از لحاظ بلوغ جسماني و سطح مهارت گروه بندي شده اند؟ آيا قبل و بعد از فعاليت، به گرم کردن و سرد کردن خود مي پردازند؟ و آيا دست اندرکاران و مربيان تيم، به دو عمل گرم کردن و سرد کردن به عنوان عوامل پيشگيري کننده از آسيب ها، نگاه مي کنند؟ توجه به اين نکات به منظور پيشگيري از بروز آسيب ها، اهميت خاصي دارد.
چه طور مي توانيد فرزند خود را حمايت کنيد؟
به طور کلي مثبت نگر و مشوق فرزند خود باشيد. به تلاش ها، پيروزي ها و بهبود عملکرد او توجه کنيد. از برنامه هاي زماني مسابقات و يا تمرين ها آگاه باشيد و هنگام حضورتان در مسابقات، رفتار ورزشکارپسندانه اي از خود بروز دهيد. اگر کودک شما تصميم به ترک ورزش يا فعاليت خاصي داشته باشد، به دنبال نشانه هاي فشار روحي ناشي از بيش تمريني در ورزش و يا فشارهاي مربوط به مسائل تيمي باشيد. در چنين مواقعي بدانيد که او مي تواند در زمان ديگري و يا در رشته ي ورزشي ديگري، در آينده به فعاليت بپردازد. مي توانيد براي کم کردن فشارهاي روحي، او را به سوي شرکت در رشته هاي هنري و ريتميک هدايت کنيد.
کودک شما در هر ورزشي که شرکت مي کند، به منظور حفظ سلامت و آمادگي جسمي و رواني او، به دنبال يک هدف طولاني مدت براي آينده اش باشيد. سعي کنيد در تمامي مراحل رشد او، زندگي فعال و پرتحرکي را برايش فراهم سازيد. اگر خود شما در فعاليت هاي پرتحرک و ورزشي شرکت کنيد، فرزندانتان نيز به فعاليت و شرکت در ورزش تشويق مي شوند.
منبع: رشد آموزش تربيت بدني