تشکيل خانواده در اسلام مسئله اي حياتي و برنامه اي عالي است که اگر چه بر مبناي مقررات و قوانين قرآني ، روايي و شرعي و بيانات انبياء و اولياء جامه عمل مي پوشد اما مايه هاي نخستين آن به صورت غريزه ، محبت ، عاطفه ، مهرباني ، عشق در مرد و زن به اراده حکيمانه حضرت باري تعالي قرار داده شده است .
خداوند در قرآن کريم به اين نکته اشاره نموده و ايجاد آرامش و مودت و رحمت بر اثر ازدواج بين زوجين را نشانه هايي از لطف پروردگار براي مردمي که انديشه مي کنند دانسته است .
بنابراين ميل مرد به زن و بر عکس به خصوص هنگام شکوفايي ، رشد و بلوغ عقلي و بدني امري طبيعي است و براي هيچ کس قابل انکار نمي باشد .
آرزوهاي برحق نسل جوان براي تشکيل زندگي و پيمان زناشويي واقعيت مسلم و خواسته اي روشن و واضح است . به علاوه محکم ترين ، برترين ، عالي ترين و بهترين روش و برنامه براي جلوگيري از گناه و حفظ جامعه براي جلوگيري از سقوط در باتلاق منکرات و ابتذال و فحشاء ، ازدواج پسران و دختران در وقت مقتضي و زمان مناسب آن است .
بر اين اساس در مرحله اول بر والدين و اقوام و نهاد هاي ذيربط واجب است که نسبت به مقدمات اين خواسته الهي اقدام کنند و با دست خود به ساده ترين روش و آسان ترين شيوه ، زمينه ازدواج جوانان و فرزندان خود را فراهم آورند .
در مرحله بعد بر پسران و دختران ضروري است که بناي زندگي سعادتمندانه اي را به دور از تکلفات و با پرهيز از شرايط سخت بر پا نمايند . البته اين موضوع منافاتي با دقت و بررسي جوانب کار هنگام انتخاب زوج ندارد .
خانواده ها بايد بدانند که هنگام ازدواج ، رحمت الهي متوجه آدمي مي شود و اين برنامه نشانه نيک بختي انسان است و ازدواج در واقع سنت رسول اکرم (صلي الله عليه و آله و سلم) است که نبايد از آن روي گردان بود و با اجراي آن نيمي از دين افراد حفظ مي گردد و عبادت مرد و زن متأهل بهتر از عبادت فرد مجرد مورد قبول واقع مي شود و در هر حال هيچ بنايي در اسلام نزد خداوند محبوب تر از ازدواج نمي باشد

تحقيق پيرامون همسر دلخواه

هر کدام از دختر و پسر مي خواهند براي خود شريکي در مسير زندگي برگزينند که تا پايان عمر با آنها خواهد بود و از همه اسرار و رموز شان باخبر خواهد گرديد ، شريکي که مادر فرزندان و مربي کودکان است و يا آنکه پدر و مسوول و مدير خانواده است و در صورت خوب بودن به آبرو ،عزت ، اعتبار طرفين مي افزايد .
بنابراين عقل و برهان چنين قضاوت مي کند که درباره آينده همسر بايد تحقيق کرد .از اين جهت هشتمين فروغ امامت حضرت امام رضا (عليه السلام) فرموده اند : النکاح رق فاذا انکح احدکم و ايده فقد ازقها قلينظره احدکم لمن يرق کريمته.
بر اساس اين روايت نوراني ، کسي که دختر خويش را شوهر مي دهد در واقع او را از حوزه اختيار خويش بيرون مي آورد و اين حرکت يک نوع رقيت است بنابراين بايد بررسي کرد که آدمي دختر خود را به چه کسي و در اختيار چه مردي قرار مي دهد ؟
بنابر اين دختر و پسر قبل از ازدواج بايد از روحيه ، عادات ، اخلاق و سلامت جسماني و رواني يکديگر باخبر باشند ، حضرت رسول اکرم (صلي الله عليه و آله و سلم) تأکيد نموده اند با افراد داراي حسب و نسب وصلت کنيد زيرا تمامي خصال و صفات والده به فرزندان انتقال مي يابد ، اسلام به همين دليل مي گويد با افراد احمق ازدواج نکنيد .

همتايي در خصال و صفات

هم کفو بودن زوجين از شرايط بسيار مهم ازدواج در فرهنگ اسلامي است و در مسئله ازدواج بايد تا حدودي بين پسر و دختر از نظر خصال ظاهري و باطني شباهت هايي وجود داشته باشد که مهمترين آنها بايد در چهره دينداري و پاکدامني جلوه کند .
زيرا قرآن مي فرمايد : و الطيبات للطيبين و در اين کلام آسماني و کتاب خاتم الانبياء آمده است : فانکحوا ما طاب لکم من النساء ( پس با زنان پاک ازدواج کنيد )
پس بايد خانواده ها مراقب باشند دختر با ايمان خود را به جواني که اهل حق و حقيقت نيست و خود در باتلاق ظلالت دست و پا مي زند ندهند و براي جوان پاک و مؤمن خود دختري را که به ارزش ها پشت پا زده انتخاب نکنند .
رسول اکرم (صلي الله عليه و آله و سلم) فرموده اند : کسي را که اخلاق و دينش مورد رضايت و پسند شما بود ، به او دختر دهيد و اگر از عملي شدن اين وصلت جلوگيري نماييد موجب فتنه و فساد در روي زمين شده ايد .
در ازدواج نبايد رتبه هاي فنا پذير دنياي ، مصيبت هاي قومي و قبيله اي ، فقر و غنا ، شهر و روستا و مانند آن ملاک قرار گيرد . حضرت امام رضا (عليه السلام) مسلمانان را از وصلت با شرابخوران منع کرده اند .
اجتناب کن از اينکه دختر خود را به فرد شرابخواري بدهي که اگر او را به چنين تبهکاري شوهر دهي گويا آن که چنين فرد پاکدامني را به زنا داده اي ؟
آري آن که پاي بند واجبات الهي نمي باشد از ارتکاب گناهان ، فسق و فجور پروا ندارد و از حسنات اخلاقي بي بهره است و آلوده به سيئات مي باشد و فاقد اهليت ديني و ارزشي است نبايد به عنوان همسر آينده برگزيده شود زيرا به فرمايش امام صادق (عليه السلام) آثار حرام و گناه در نسل آن دو ، آشکار مي گردد .

مراسم عروسي

مراسم عقد و عروسي بايد توأم باوقار ، حفظ کرامت و شخصيت و به دور از محرمات و گناهان و عوامل تحريک شهوات باشد تا موجبي براي جلب رحمت حق و عاملي براي تحقق برکات الهي گردد ، البته در اين زمان بايد شاد بود اما بايد اين سرور و شادماني مشروع و مطابق با موازين ديني ظاهر گردد .
در فرهنگ اسلامي تأکيد بر اين است که مراسم عروسي شب هنگام برگزار شود چنانچه عروسي حضرت زهرا (س) در شب برگزار گرديد .
رسول خدا (صلي الله عليه و آله و سلم) فرمان داد دختران عبدالمطلب و زنان مهاجر و انصار شب عروسي حضرت زهرا (س) دنبال آن دختر بزرگوار حرکت کنند ، شادي نمايند ، شعر بخوانند ، الله اکبر و الحمد الله گويند و از چيزي که خداوند رضاين ندارد ، پرهيز کنند . حضرت امام رضا (عليه السلام) با تأسي بر سيره و سنت جدش رسول اکرم (صلي الله عليه و آله و سلم) و جده اش حضرت فاطمه زهرا (س) فرموده اند :
من السنه التزويج بالليل لأن الله جعل الليل سکنا و النساء انماهن سکن .
عروسي در شب هنگام از روش رسول اکرم (صلي الله عليه و آله و سلم) است زيرا خداوند شب را مايه آرامش قرار داده و زن هم آرامش خاطر است . اين حديث يک نکته مهم را که جنبه روان شناختي دارد مطرح مي کند ، زيرا معمولا شب ها آدمي از فشار هاي روحي کمتري برخوردار است و روح و روان افراد آرام تر بوده و بهتر مي توانند شادماني کنند .
اصولا افراد خسته و افسرده و دچار مرارت نمي توانند روحي شاد و توام با سرور داشته باشند . غذا دادن به ميهمانان و پذيرايي از خانواده هايي که دعوت دو طرف ( عروس و داماد ) را پذيرفته اند نيز در اسلام بسيار استحباب دارد .
رسول اکرم (صلي الله عليه و آله و سلم) يکي از موارد وليمه دادن را هنگام مراسم عروسي و ازدواج دانسته اند . البته به فرمايش آن حضرت نبايد ميهمان و دعوت شدگان به عروسي شتاب کنند زيرا ياد آور دنيا و زندگي ظاهري است .
حضرت اما رضا (عليه السلام) در اين باره فرموده اند : من السنه اطعام الطعام عند الترويج يعني : از سنت پيامبر اکرم (صلي الله عليه و آله و سلم) طعام دادن هنگام ازدواج است

پرداخت مهريه

خانواده عروس و داماد بنابر عرف جامعه و سنت هاي محلي و با توجه به اصول شرعي بايد در حدي که افراط و تفريط نباشد در مسئله مهر و صداق توافق کنند و در اين مورد سخت گيري نشان ندهند .
به رحمت ، لطف و عنايت خدا تکيه نمايند و از آنچه موجب دردسر و سختي طرفين مي شود بپرهيزند وقتي ميزان مهريه به رضايت طرفين يعني عروس و داماد مشخص و معين گشت و صيغه عقد جاري گرديد ، پرداخت نصف آن توسط شوهر واجب است .
نصف ديگر پس از عروسي بايد پرداخت شود و بر ذمه مرد مي باشد ، امساک از رسانيدن صداق به صاحب آن حرام و گناه است ، حضرت رسول اکرم ( ص ) توصيه مؤکد فرموده اند مهريه زن بايد به او رد شود و کسي که از پرداخت آن امتناع نمايد به اندازه حق زن در روز قيامت از حسنات او بر مي دارند و در پرونده همسرش قرار مي دهند و چون کار نيک و ثوابي به اندازه ترميم حق زن باقي نماند به گناه پيمان شکني او را به سوي آتش مي برند زيرا عهد و پيمان مسؤوليت دارد .
حضرت امام رضا ( عليه السلام) فرموده اند ان الله تعالي غافرا کل ذنب الا من جحد مهرا او اغتصب أجيرا أجره او باع رجلا حرا : حضرت رضا ( عليه السلام) از پدران بزرگوارش از رسول خدا ( ص ) روايت کرده اند :
خداوند متعال هر گناهي را مورد مغفرت و آمرزش قرار مي دهد مگر گناه انکار مهر زن يا عقب انداختن دستمزد يا فروش انسان آزاد . البته از جانب ائمه هدي خطاب به زنان با کرامت توصيه شده است .
اگر زمينه مناسبي در برنامه بخشيدن مهر به شوهر مشاهده کنند از اين خصلت عالي که بيانگر جود و کرم و نشانه سخاوت و بزرگواري است چشم پوشي نکنند ، در روايتي از رسول خدا ( ص ) نقل شده است اگر زني در زمان عقد ازدواج و قبل از زناشويي مهرش را به شوهرش ببخشد ، به اندازه هر ديناري ثواب آزاد کردن يک بنده در نامه عملش ثبت مي گردد ، گفته شد يا رسول الله اگر بعد از انجام عروسي اين بخشش انجام گيرد چگونه است فرمودند : هبه مهر پس از عروسي نتيجه محبت و انس است .
امنيت رواني و اطمينان قلبي : وقتي آرايش و پيرايش براي يکديگر صورت گيرد علاوه بر ايجاد روابط نيکوي اخلاقي ، رواني و ازدياد عواطف قلبي موجب اطمينان زوجين نسبت به هم مي شود و اين که هر دو به اين باور مي رسند که تمامي علاقه و ارادت خويش را در راه رضايت يکديگر به کار مي گيرند ، اينجاست که زن به مردي غير از شوهر خويش نظر خواهد داشت و نه مرد نسبت با همسر يا زن ديگري مي انديشد و امنيتي که از اين رفتار متقابل ايجاد مي شود همه ابعاد زندگي زن و مرد را در بر مي گيرد و هر گونه بد بيني و عدم اطمينان در روابط خانوادگي محو مي گردد و پايه هاي نظام خانواده بر اساس حسن روابط و اعتماد و سلامت استوار خواهد شد و اين همان است که قرآن کريم مي فرمايد :هن لياس لکم و انتم لباس لهن ، يعني در واقع هر کدام حافظ امنيت ديگري و مايه زينت و افتخار همسر مي گردد .
شيخ حمد بن يعقوب کليني در کتاب فروع کافي جلد دوم اين حديث را از حضرت امام رضا ( عليه السلام) نقل مي کند « عن » بن الحسن علي بن موسي الرضا قال : ما افاد عبد فايده خيرا من زوجه صالحه اذا راها سرته و اذا غاب عنها حفظته في نفسها و ماله :
از حضرت امام رضا ( عليه السلام) روايت شده است که ايشان فرموده اند : هيچ فايده اي به کسي نمي رسد بهتر از اين که براي او بانويي باشد که نگاه کردن به او و مصاحبت با او موجب سرور و شادماني همسر باشد و در غياب شوهر امانت دار و حافظ حريم خويش و خانواده و اموال شوهر باشد
منبع: www. maroofyaran.net