اسلام، توجه به نيازهاي معنوي و تأمين احتياجات رواني کودک را به طرز ظريفي پيش بيني نموده است. از اين روست که تکريم و رعايت احترام کودک به عنوان يک حق مسلم بر عهد? والدين و ديگران، مورد تأکيد قرار گرفته است. زيرا که دور? کودکي مهم ترين دور? زندگي انسان و دور? شکل پذيري و اثر پذيري او مي باشد.
روانشناسان معتقدند که در اين دوره مهم ترين عامل مؤثر در رشد و تکامل شخصيت کودک محيط، اولياء و اطرافيان او هستند.
همچنين روانشناسان، يکي از علتهاي ايجاد عقد? رواني را محترم نبودن فرد در برابر ديگران مي دانند. مراعات احترام کودک يکي از راههاي پيشگيري از پيدايش چنين آسيب رواني است. به علاوه، تکريم کودک و احترام به او، حس خودباوري و اعتماد به نفس را که در ارتباطات اجتماعي بسيار حائز اهميت است، در آنان تقويت مي کند.
بنابراين، تکريم و احترام به شخصيت کودک را مي توان به عنوان يک وسيله و روش تربيتي معرفي کرد. به همين جهت اسلام بر اين مهم تأکيد بسيار کرده است.
پيامبرصلي الله عليه و اله فرموده اند: «اکرموا اولادکم و احسنوا آدابهم يغفرلکم ؛ فرزندان خود را احترام کنيد و آدابشان را نيکو گردانيد تا مورد مغفرت و بخشش قرار گيرند».
البته به دليل افکار غلط جاهلي، دختران بيشتر مورد بي مهري قرار مي گرفتند، لذا احترام به دختران مورد تأکيد قرار گرفته است.
ابن عباس نقل مي کند که پيامبرصلي الله عليه و اله فرمودند: «من کانت له انثي فلم يؤذها و لم يهنها و لم يؤثر ولده عليها ادخله الله الجنة ؛ هر که دختري داشته باشد و به او آزار نرساند و به او بي احترامي نکند و پسرش را بر او مقدم ندارد، خداوند او را وارد بهشت مي کند».
و همچنين ابن مسعود از پيامبرصلي الله عليه و اله نقل مي کند که: «من کانت له ابنة فادبها و احسن ادبها و علمها فاحسن تعليمها فاوسع عليها من نعم الله التي اسبغ عليه کانت له منعة وسترا من النار ؛ هر که دختري داشت و به بهترين صورت او را تربيت و تعليم کرد و همچنين از نعمتهايي که خداوند بر او ارزاني داشته است بهره مندش ساخت در برابر آتش جهنم براي خود سپري فراهم ساخته است».
و نيز پيامبرصلي الله عليه و اله فرمودند: هر کس وارد بازار شود و هديه اي براي خانواده ي خود بخرد چون کسي است که صدقه اي براي گروهي نيازمند برده باشد و اگر خواست انچه را که به خانه برده بين آنان تقسيم کند از دختران شروع کند، زيرا هر که دختر خود را خوشحال کند همانند آن است که بنده اي از اولاد اسماعيل آزاد کرده باشد .و هر کس سبب شادماني فرزندي شود مثل آن است که از ترس خدا گريسته باشد و هر کس از خوف خدا اشک بريزد، خداوند او را به بهشتهاي پرنعمت خويش داخل مي گرداند.
البته اکرام و احترام کودکان مصاديق فراواني دارد که در اسلام بدانها تصريح شده است که به برخي از آنها اشاره مي کنيم.

سلام کردن به کودکان:

سلام دادن به کودکان، نشان? تواضع، مناعت طبع، نرمخويي و سبب ارج نهادن به شخصيت کودکان است.
پيامبرصلي الله عليه و اله در راه تکريم کودکان از حد جواب سلام و احوالپرسي قدم فراتر مي نهاد و با آن مقام ارجمند به آنها سلام مي کرد و پيوسته بر اين کار اصرار داشتند تا اين رفتار بعد از ايشان در ميان مسلمانان سنت گردد.
امام صادق عليه الاسلام به نقل ازرسول اکرم صلي الله عليه و اله فرمودند: «خمس لا ادعهن حتي الممات... و التسليم علي الصبيان سنة من بعدي ؛ پنج چيز است که تا لحظ? مرگ آنها را ترک نمي کنم... يکي از آنها سلام گفتن به کودکان است تا اين رفتار، پس از من، (در ميان مسلمانان) سنت گردد».

خطاب نيکو به فرزندان:

يکي از مظاهر احترام به کودک چنان که پيشتر هم اشاره شد، انتخاب نام شايسته براي اوست. همچنين به احترام نام بردن از او و صدا زدن او با اوصاف و لقبهاي نيکو و شايسته، از ديگر موارد احترام و تکريم کودکان به شمار مي رود.
اوصاف و لقبهايي که حاکي از مهر و محبت و يادآور خير و فضيلت باشند. صداکردن محترمانه کودک با اين اوصاف و القاب، علاوه بر تشديد روابط مهرآميز، شخصيت کودک را به خوب بودن و به رشد و کمال رسيدن، سوق مي دهد و در او اعتدال رواني برقرار مي سازد و او را فردي مهرورز و داراي روحي کريم بار مي آورد.
در اين رابطه پيامبرصلي الله عليه و اله فرمودند: «اذا سميتّم الولد فاکرموه و اوسعوا له في المجلس و لا تقبحّوا له وجها ؛ وقتي نام فرزندتان را مي بريد، او را گرامي بداريد و جاي نشستن او را وسيع قرار دهيد و نسبت به او رو ترش مکنيد».
و نيز ايشان فرموده اند: «اذا سميتّم الولد محمدا فاکرموه و اوسعوا له في المجلس تقبحوا له وجها ،هرگاه نام فرزندتان را محمد گذاريد، او را اکرام و احترام نماييد، در مجلسي که وارد مي شود جا برايش بگشاييد و چهره به رويش ترش مکنيد».
برخورد محترمانه با کودکان در مجالس که در دو روايت فوق بدان اشاره شده است، خود يکي از مصاديق تکريم کودکان محسوب مي شود.

عيبجويي نکردن از کودکان:

هشام بن عروه از پدر خود نقل مي کند: روزي مردي در حضور پيامبرصلي الله عليه و اله به خاطر عملي که فرزندش انجام داده بود از او عيبجويي کرد. پيامبرصلي الله عليه و اله به وي فرمود: «انما ابنک سهم من کنانتک ؛ فرزندت تيري از تيرهاي تيردان تو است». يعني فرزندت پار? تن تو و ذخير? آيند? تو است و تو با توهين به شخصيت او هم به خود ضربه مي زني و هم اين که کسي را تضعيف مي کني و بي مقدار مي سازي که در آينده به تو ياري خواهد رساند و پشتيبان تو خواهد بود و هر عمل نيکي که انجام دهد، تو نيز از اجر و پاداش آن بهره مند خواهي شد.

انتظار بجا داشتن از فرزند:

پدر و مادر بايد همواره مراقب باشند که انتظاراتشان از فرزندان در حد طاقت و قوه و استعداد آنان باشد و هرگز اميال خود را بر آنان تحميل نکنند و همچنين آنچه را که کودک در قوه داشته و انجام داده است با محبت از او بپذيرند. چه، انتظار وراي حد و توان کودک او را به گناه و طغيان و دروغ مي کشاند.
پيامبر اکرم صلي الله عليه و اله مي فرمايند: «رحم الله من اعان ولده علي برّه، قال: قلت کيف يعينه علي برّه؟ قال يقبل ميسوره و يتجاوز عن معسوره و لا يرهقه و لا يخرق به... ؛ خداوند رحمت کند کسي را که فرزندش را بر نيکويي اش ياري کند. راوي گويد: پرسيدم چگونه فرزند خود را بر نيکويي اش ياري کند؟ حضرت در جواب فرمودند: آنچه را که در وسع و توان کودک باشد و آن را انجام دهد، بپذيرد و از آنچه که بر کودک سخت و دشوار است درگذرد و با تحميل کارهايي فوق طاقت، به او ستم روا ندارد و در رفتار با او درشتي و سختگيري نشان ندهد».

وفاي به عهد:

اسلام بر عملي کردن وعده هايي که پدران و مادران به فرزندان خود مي دهند تأکيد فراوان دارد؛ زيرا والدين با عمل نکردن به وعده ها، شخصيت فرزندان خويش را تحقير کرده و به آنان درس دروغگويي مي دهند و با گفتار بي عمل خود سخناني را هم که در آينده خواهند گفت، از پيش بي اعتبار مي سازند.
علي عليه الاسلام از پيامبرصلي الله عليه و اله نقل مي کنند که: «اذا وعد احدکم صبيه فلينجز ؛ هر يک از شما، اگر به فرزند خود وعده اي مي دهد، بايد بدان وفا کند».
و همچنين امام کاظم عليه الاسلام فرمودند: «اذا وعدتم الصغار فاوفوا لهم فانهم يرون انکم الذين يرزقونهم و ان الله ليس يغضب لشيء کغضبه للنساء والصبيان ؛ اگر به کودکانتان وعده داديد وفا کنيد زيرا آنان مي پندارند که روزيشان به دست شماست، به راستي خداوند بر هيچ چيز آن چنان خشم نمي گيرد که به خاطر زنان و کودکان».