ساليان سال، مطالعه کتابهاي داستاني و غير درسي بزرگترين تفريح افراد در سنين مختلف بوده است. اهميت کتابخواني نزد خانواده ها چنان بالا بوده که مجالسي به عنوان جلسات کتابخواني برقرار ميشده است و زيبا خواندن، يکي از هنرهاي دوران گذشته محسوب ميشده است.
با ورود رسانه هاي تصويري شايد ارزش مطالعه نزد اکثر مردم تغيير نيافت، اما به دليل در دسترس بودن رسانه هاي تصويري و به قولي حاضر و آماده بودن يک وسيله تفريحي دايمي، گرايش به مطالعه کمتر و کمتر شد.
متاسفانه طي چند سال اخير مطالعه آزاد، غير درسي و غير کاري به شدت دست کم گرفته ميشود و به دليل فقدان تخيل و خلاقيتي که مطالعه کتابهاي داستاني در انسانها ايجاد ميکرد، جوامع مختلف بسته به ميزان صنعتي شدن خود و با فاصله گرفتن از اين "يار خاموش" ، به جوامعي سرد، افسرده، فاقد شوخ طبعي و داراي اعضاي يک شکل و همساني هستند که به دليل استفاده از يک منبع اطلاعاتي به نام تلويزيون، هيچ ابتکار عملي در يافتن سليقه و کشف درونيات خود ندارند.انسان آگاه، منبع مطالعه خود را "انتخاب" ميکند و اجازه نمي دهد مسئولين شبکه هاي تلويزيوني براي او تصميم بگيرند.
گفتگو در اين باره ميتواند بسيار طولاني شود و ما در اينجا به مطلبي بسيار مهمتر ميپردازيم : چگونه کودکان خود را به مطالعه تشويق کنيم؟
راهکارهايي که در اينجا پيشنهاد شده است ممکن است بسيار ساده و ابتدايي باشند و تعدادي از آنها نيز ايده هايي نوتر محسوب ميشوند. مهم اين است که کدام روش پاسخ مناسبي به دنبال داشته باشد و فراموش نکنيد، بزرگترين تشويق همواره از طرف ما، بزرگترها و والدين به وجود مي آيد. کودکاني که والدين آنها به مطالعه ميپردازند، به مطالعه اهميت ميدهند و هميشه مواد خواندني در دسترس دارند و احتمال کتابخوان شدن آنها بسيار زياد است.
• کتاب را در دسترس قرار دهيد
اغلب کودکان کتابخوان از خانواده هايي هستند که کتاب و خواندنيهاي ديگر در آن وجود دارد. کتابهاي کودک خود را در جايي قرار ندهيد که از ديد او دور باشد و نتواند خودش به آن دسترسي داشته باشد. به خاطر داشته باشيد که اطفال، کودکان نوپا و بچه هاي پيش دبستاني کوچکند. کتابها را در نزديک زمين و در دسترس آنها قرار دهيد.
• خودتان کتاب بخوانيد
يکي از بهترين روشها براي انتقال عادت مطالعه اين است که خودتان هم کتاب بخوانيد. اگر کودک شما ببيند که کتاب ميخوانيد و از اين کار لذت ميبريد، احتمال اينکه او هم چنين عادتي را دنبال کند بسيار زياد است.
• هديه دادن کتاب را فراموش نکنيد
در جشنهاي تولد، اعياد و هر زمان ديگر کتاب هديه بدهيد. کتابهاي ارزشمند و ارزان قيمت فراوان هستند و گاهي به دست آوردن کتاب از طريق هديه، آنرا بسيار ارزشمندتر ميکند. کودکان با هديه گرفتن کتاب از کساني که دوستشان دارند، ارزش بيشتري براي آن قايل ميشوند.
• مطالعه را به کاري تفريحي مبدل کنيد
کار مفرح هميشه محبوبتر است. نقش قهرمانان داستان را بازي کنيد، از صداهاي مختلف در خواندن آن استفاده کنيد و از همه مهمتر اينکار را با اشتياق انجام دهيد. ايجاد افکتهاي صوتي مانند در زدن (مثلا در داستان سه بچه خوک)، تقليد صداي ساعت در سيندرلا و مانند اينها، کتابخواني را به يک تجربه بسيار جذاب مبدل ميکند.فراموش نکنيد که چگونه عمل کردن بسيار مهم است. يک خواننده خسته کننده، داستان را خسته کننده جلوه ميدهد حال آنکه ممکن است داستان بسيار پر هيجان و جالب باشد. نتيجه ديگر شور و شوق در خواندن اين است که خودتان هم بسيار لذت خواهيد برد.
• کتاب خواندن را به کاري مداوم تبديل کنيد
هر روز براي کودکان خود کتاب بخوانيد و حتي اين کار را چند مرتبه در روز انجام دهيد. کودکان بزرگتر و با سواد را هم به کتاب خواندن روزانه تشويق کنيد و درباره کتابهايي که خوانده ايد به گفتگو بپردازيد.
• تلويزيون را خاموش کنيد و مدتي را بدون سر و صداي آن بگذرانيد
خاموش بودن تلويزيون کودکان را مجبور ميکند تا "کار ديگري" انجام دهند. تماشاي بيش از حد تلويزيون تاثير ناگواري بر پرورش کودکان کم سن تر دارد، به خصوص زماني که قصد داريد کتاب خواندن را به آنها بياموزيد.
• بچه ها را به کتابخانه و کتاب فروشي ببريد
اين کار را به طور هفتگي يا ماهيانه انجام دهيد تا بتوانند کتابهاي مورد علاقه خود را انتخاب کنند. کودکان در کتابخانه احساس خوبي دارند و از اينکه ميتوانند کتابهاي مورد نظرشان را امانت بگيرند و هر از گاهي کتاب محبوب خود را خريداري نمايند لذت ميبرند.
• کتابهاي مصور و مجلات را دست کم نگيريد
آنها منابع بسيار خوبي براي تشويق کودک به مطالعه هستند و براي آموزش خواندن به کودک بسيار مفيدند. کتابهايي که به صورت نوار قصه يا CD عرضه ميشوند نيز براي تقويت علاقه کودکان به شنيدن و متعاقبا خواندن قصه بسيار موثرند.
• کتابهاي مفصل و چند قسمتي را فراموش نکنيد
يک کتاب خوب مفصل ميتواند خواننده را براي مطالعه بيشتر جلب کند زيرا داستان در مدت طولاني ادامه دارد و کودک براي دانستن سرنوشت قهرمان داستان پيگير مطالعه آن خواهد شد.
• از علايق ديگر کودک بهره جويي کنيد
اگر کودک شما به قهرمانان خاصي در فيلم و کارتون علاقه دارد، از اين علاقه استفاده کنيد و کتابهايي درباره اين قهرمانا برايش تهيه کنيد. پس از اينکه علاقه او به کتاب خواندن افزايش يافت، ميتوانيد کتابهاي ديگري را هم شروع کنيد.

منبع: www.khomeinedu.ir