نويسنده: عليرضا قائمي نيا
در باب سرشت وحى، سه برداشت و ديدگاه متفاوت در كاراست؛هر چند اين سه ديدگاه به طور همزمان مطرح نبوده اند: يك برداشت در قرون وسطا مطرح بوده و امروزهم طرفدارانى داردوآن ديدگاه گزاره اى است. متكلمان مسيحى قرون وسطا اين ديدگاه را نسبت به وحى داشتند بنابراين ديدگاه،وحى مجموعه اى از گزاره ها است كه به پيامبر القا شده است.برداشت دوم درالهيات ليبرال شكل گرفت. متكلمان ليبرال وحى را نوعى تجربه دانسته اند،لذا ديدگاه تجربه دينى از وحى نام گرفت.درقرن بيستم، برداشت ديگرى از وحى صورت گرفت كه مي توان آن را«ديدگاه افعال گفتاري»ازوحى ناميد.برطبق اين برداشت وحى به اين معنا است كه خدا افعالى گفتارى را انجام داده است.
بر طبق قديمي ترين ديدگاه كه درمورد سرشت وحى وجود دارد وحى گونه اى انتقال اطلاعات است« Propositional View». خداحقايقى را به پيامبرانتقال مي دهدومجموعه اين حقايق،اساس وحى را تشكيل مي دهند.اين برداشت از وحى«ديدگاه گزاره اي»نام گرفته است.
انتقال اطلاعاتى مذكوردراثر گونه اى ارتباط ميان پيامبر و خدا صورت مي گيرد.پيامبر،قدرت ويژه اى دارد كه در پرتو آن، اطلاعاتى را كه خدا به اوعرضه مي دارد، مي فهمد و سپس آنها را در اختيار ديگران قرار مي دهد. خدا به واسطه وحى ارتباطى با بشر برقراركرده وپيامى به او داده است. اين پيام يا حقايق از سنخ گزاره ها است؛ يعنى مجموعه هايى از آموزه ها كه به صورت گزاره هايى تقرير شده اند.
طبق ديدگاه ديگر،وحى گونه اى تجربه دينى است« The Religious Experience View»طرفداران اين ديدگاه با مواجهه پيامبر با خدا تاكيد مي ورزند و سرشت وحى را همين مواجهه مي دانند. در اين ديدگاه، وحى به اين معنا نيست كه خدا پيامى را بر پيامبر القا كرده است.بلكه بدين معناست كه پيامبر مواجهه اى با خدا داشته است و از اين مواجهه تفسير دارد.آنچه ما به عنوان«پيام وحي»مي شناسيم،درواقع تفسير پيامبر و ترجمان او از تجربه اش است. همچنين، ميان خدا و پيامبر،جملاتى ردوبدل نشده است. خود تجربه، فارغ اززبان است و پيامبر در قالب زبان، تفسير خودش را به ديگران انتقال مي دهد.
ديدگاه سومى كه درباب سرشت وحى مطرح شده اين است كه وحى مجموعه اى از افعال گفتارى خدا است.طرفداران ديدگاه از نظريه افعال گفتاري«Speech Acts Theory»فيلسوف مشهورزبان جى. ال. آستين متاثر بوده اند.
متن کتاب "وحي و هرمنوتيک"
/س