10 فروردين 1388 / 3 ربيع الثاني 1430 / 30 مارس 2009

1) 10فروردين ماه سال1291هجري شمسي: قزاقان روسي مستقر درمشهد حرم حضرت امام رضا(ع) را به توپ بستند . روسها اين اقدام را پس از تشكيل ژاندامري خزانه به رياست مورگان شوستر امريكايي انجام دادند. زيرا دولت روسيه ژاندارمري خزانه را مخالف سياست و منافع خود در ايران مي دانست از اين رو هشداري جدّي با سه اصل به دولت ايران داد و براي اجراي ان چهل و هشت ساعت مقرر كرد . اخراج شوستر از ايران پرداخت مخارج لشكر كشيروسها به ايران و استخدام اتباع خارجي بانظرواجازه دولتهاي روس و انگليس شرطهاي دولت روسيه بود. گفتني است كه مجلس شوراي ملي به زنهاره يا اولتيماتوم دولت روسيه اعتنايي نكرد و شرطهاي آن را نپذيرفت. به همين علت قزاقان روسي مستقردرتبريزبه قزوين آمدند و قزاقاني كه درمشهد بودند حرم امام رضا(ع) را به توپ بستند و شماري ازمردم را شهيد يا مجروح كردند.

2) 10فروردين ماه سال1358هجري شمسي: درپي پيروزي انقلاب اسلامي درايران و انقراض رژيم پهلوي همه پرسي عظيم و سراسري براي تعيين حكومت دركشورآغازشد. اين همه پرسي به سبب استقبال بي سابقه مردم مسلمان ايران دوروزبه طول انجاميد و درپايان استقرارنظام مقدس جمهوري اسلامي با 98/2 درصد كل آرا اعلام شد.

3) درگذشت مورخ شهير "ميرزا محمد تقي كاشاني" معروف به "لسان المُلك" (1259 ش)
ميرزا محمد تقي كاشاني معروف به سپهر در حدود سال 1172 ش (1207 ق) در كاشان به دنيا آمد. وي پس از گذراندن تحصيلات مقدماتي در علوم قديمه و شعر، عروض و قافيه، در جواني به تهران رفت و به خدمت فتحعلي خان صباي كاشاني، ملك الشعراي فتحعلي شاه قاجار رسيد. محمد تقي تا زمان حيات صباي كاشاني در تهران ماندگار شد اما با مرگ او به زادگاهش بازگشت. با اين حال در زمان ناصرالدين شاه به تهران احضار شد و لقب لسان‏الملك گرفت. وي را يكي از بزرگترين دانشنمدان و مورخان ايران دانسته‏اند كه تاريخ عالم را از آغاز پيدايش بشر تا زمان خودش نگاشت. اين كتاب با نام ناسخ التواريخ، به فارسي فصيح، نزديك به سبك متقدمين تأليف شده كه تا يازده جلد را خود تأليف نمود و ادامه آن را پسرش، عباسقلي خان نوشته است. همچنين كتاب ديگر سپهر، آيينه جهان نما نام دارد كه مشتمل بر پنجاه هزار اسم از حكما، عرفا، فقها، پادشاهان، اطبا، خوشنويسان، شعرا و دانشمندان اديان مختلف مي‏باشد. محمدتقي خان لسان‏الملك سپهر سرانجام در دهم فروردين 1259ش برابر با هفدهم ربيع الثاني 1297 ق در 87 سالگي درگذشت و در نجف اشرف به خاك سپرده شد.

4) رحلت عام ديني و اديب بزرگوار، آيت‏اللَّه "محمدباقر قايني بيرجندي" (1313ش)
آيت‏اللَّه محمدباقر قايني بيرجندي در سال 1238 ش (1276 ق) در يكي از روستاهاي اطراف بيرجند در استان خراسان به دنيا آمد. وي تحصيلات اوليه خود را در زادگاهش آغاز كرد و سپس در مشهد از محضر استاداني همچون ميرزا رضا مدرس سبزواري، محمدتقي بجنوردي و سيدمرتضي يزدي قايني بهره برد. آيت‏اللَّه بيرجندي از آن پس راهي نجف اشرف گرديد و در حلقه درس استادان نامداري همچون ميرزا حبيب‏اللَّه رشتي، ميرزا حسين نوري، ميرزا حسين خليلي تهراني و ميرزاي بزرگ شيرازي قرار گرفت. وي پس از اخذ اجتهاد، راهي بيرجند گرديد و محل رجوع مردم شد. ايشان در بيرجند با علماي مذهب حنفي در مسأله امامت مباحثه مي‏كرد و اين جلسات سبب شهرت وي گرديد. از آيت‏اللَّه بيرجندي آثار متعددي بر جاي مانده كه نورالمعرفه، زُهَرُالرِّياض و ديوان اشعار و... از آن جمله‏اند. اين عالم رباني سرانجام در دهم فروردين 1313 ش برابر با چهاردهم ذي‏حجه 1352 ق در 75 سالگي درگذشت و در بيرجند به خاك سپرده شد.

5) رحلت آيت‏اللَّه "سيدحسين طباطبايي بروجردي" زعيم حوزه علميه قم (1340 ش)
حضرت آيت‏اللَّه العظمي سيدحسين طباطبايي بروجردي در حدود سال 1254 ش (1292 ق) در بروجرد به دنيا آمد و پس از فراگيري مقدمات در زادگاه خود راهي نجف اشرف گرديد. ايشان در نجف از استادان نامدار زمان از قبيل آخوند خراساني، شيخ‏الشريعه اصفهاني و سيدمحمدكاظم يزدي استفاده برد و به مدارج والاي علمي و فقهي دست يافت. آيت‏اللَّه بروجردي پس از اخذ اجازات متعدد اجتهاد، در بروجرد سكني گزيد و به امور علمي و مذهبي پرداخت. اما پس از مدتي، به اصرار فضلاي حوزه علميه قم، در سال 1324 ش راهي آن حوزه مبارك گرديد و زعامت آن را به عهده گرفت. حضور ايشان بر مسند زعامت حوزه علميه مانع اجراي نقشه‏هاي خائنانه رژيم پهلوي بود و شاه تا زمان حيات معظم له از اجراي برنامه‏هاي ضد ديني خود به صورت آشكار اجتناب مي‏كرد. آيت‏اللَّه بروجردي سال‏هاي متمادي بر مسند تدريس تكيه زد و شاگردان فراواني را تربيت كرد كه حضرات آيات: شهيد مرتضي مطهري، سيد محمد حسيني بهشتي، جعفر سبحاني، علي‏پناه اشتهاردي، حسين نوري همداني، ناصر مكارم شيرازي، مجتبي محمدي عراقي، سيد مصطفي صفايي خوانساري و ده‏ها عالم فاضل از آن جمله‏اند. همچنين آثار متعددي از اين فقيه فرزانه به يادگار مانده‏اند كه برخي از آنها بدين قرارند: جامع احاديث شيعه، طبقات رجال و حاشيه بركفايه. سرانجام اين عالم رباني و مرجع عظيم در دهم فروردين سال 1340 ش برابر با 13 شوال 1380 ق در 86 سالگي درگذشت و پس از تشييعي باشكوه، در كنار مسجد اعظم قم كه از آثار ماندگار ايشان است به خاك سپرده شد.

6) اعتراف "جيمي كارتر" رييس جمهور وقت آمريكا درباره اشتباه در مورد ايران (1359 ش)
در حالي كه از چندين ماه قبل، لانه جاسوسي آمريكا توسط دانشجويان مسلمان پيرو خط امام در تهران به تصرف درآمده و تهديدات دولت آمريكا بر ملت و دولت ايران تأثيري نگذاشته بود، جيمي كارتر، رييس جمهور وقت آمريكا با ارسال پيامي به جمهوري اسلامي ايران، به شكست سياست‏هاي دولتش اشاره كرد. اعتراف آشكار و صريح كارتر به حقانيت موضع‏گيري انقلاب اسلامي ايران و اشغال لانه جاسوسي آمريكا، مفهومي جز به بن‏بست رسيدن ديپلماسي در آمريكا نيست. او اعتراف كرد كه در رأس يك نظام سياسي قرار داشته و دست به كارهايي زده كه بايد محكوم شوند. اين اعترافات درحالي صورت گرفت كه شيطان بزرگ در روزهاي بعد با حمله نظامي به ايران، قصد آزادسازي گروگان‏ها را داشت. اما با عنايات الهي، در دام جهنم طبس گرفتار آمدند و شكست سنگين ديگري براي آنان رقم خورد.

7) 1291 : درگذشت ميرزا ابوالقاسم محمد نصير متخلص به طرب (12 ربيع‌الآخر 1330 هجري قمري)، شاعر و خوشنويس

8) 1355 : گشايش كنگره جهاني حافظ در رم (ايتاليا)

9) 1375 : درگذشت عبدالله ملت پرست ، نوازنده تار، آهنگساز و نويسنده

10) 3 ربيع الثاني سال 421 هجري قمري : s« محمود غزنوي » ملقب به« يمين الدوله» سومين حاكم سلسله غزنوي از دنيا رفت . او در سال 387 هجري پس از شكست برادرش اسماعيل حكومت را بدست گرفت و 2سال بعد با غلبه بر عبدُالملك بن نوح ساماني بر تمامي خراسان استيلا يافت . سلطان محمود غزنوي به تدريج سرزمينهاي مجاور را ضميمه قلمرو خود ساخت . او دوازده بار به سرزمين هندوستان لشكركشي كرد اما سرانجام قبل از رفتن به ري به واسطه لشكركشي هاي متعدد طي 33 سال حكومتش؛ و ابتلا به بيماري سل از پاي درآمد و در 51 سالگي از دنيا رفت .

11) ربيع الثاني سال 1292 هجري قمري : حاج ميرزا ابوالقاسم كلانتري يكي از علماي مشهور شيعه در قرن سيزدهم هجري در تهران بدرود حيات گفت . او فقيهي اصولي و عالمي برجسته در علوم نقلي و عقلي بود . وي درآغاز تحصيل مدتها از محضر درس آيت الله نوري استفاده كرد و سپس در عتبات عاليات از علماي حوزه عراق همچون شيخ مرتضي انصاري بهره مند گرديد؛ و به مقام اجتهاد نائل آمد . آيت الله كلانتري از مشاهير علماي تهران بشمار مي رفت به همين دليل از نفوذي خاص در ميان مردم برخوردار بود . او در اعتلاي مذهب و نشر احكام الهي كوشش بسيار مي كرد . از آثار مهم اين عالم فرزانه مي توان به مطارحُ الانظار در شرح مسائل حلال و حرام اشاره كرد . وي در صحن مطهر حضرت عبدالعظيم به خاك سپرده شده است .

12) عبور نيروهاي روسيه از جلفا جهت سركوبي انقلابيون مشروطه‏خواه تبريز(1327 ق)

13) تولد "كراوفورد لانگ" پزشك برجسته امريكايي (1815م)

14) تولد "ونسان فان‏گوگ" نقاش شهير هلندي (1853م)
وِنسان فان‏گوگ يكي از پرآوازه‏ترين نقاشان هنر مدرنِ قرن نوزدهم، در 30 مارس 1853م در لاهه هلند به دنيا آمد. وي در ابتداي جواني به كارهاي گوناگوني روي آورد ولي در سي سالگي عشق غريبي به نقاشي پيدا كرد. از اين رو به فراگيري نقاشي روي آورد و در اين هنر به تحصيل پرداخت. فان‏گوگ به واسطه وسواس زيادي كه در نقاشي داشت، اخلاقش تند و يك نوع خشم و عصبانيت هميشگي در او بود. از اين رو، در اثر همين بحران عصبي گوشش كر شد و حال غيرعادي يافت. با اين وجود درحال تب و هذيان هم زغال به دست مي‏گرفت و روي كاغذ طراحي مي‏كرد. فان‏گوگ در ابتدا از رنگ‏هاي تيره استفاده مي‏كرد و از سال 1886م به رنگ‏هاي زنده و روشن توجه نمود. وي در اين ايام، نشاط و فعاليت بي‏سابقه‏اي يافت و تابلوهاي بسياري كشيد. با وجود جنون ادواري كه عارض او مي‏شد، تابلوهاي بسياري از فان‏گوگ به يادگار مانده است. اين نقاش بلند آوازه هلندي، طي پنج سال آخر عمرش بيش از 800 تابلوي رنگ روغن پديد آورد. سيب‏زميني‏خواران و گل آفتاب گردان از زيباترين آثار فان‏گوگ به شمار مي‏روند. وِنسان فان‏گوگ سرانجام در 28 ژوئيه سال 1890م در 37 سالگي خودكشي كرد.

15) انعقاد معاهده "پاريس" پس از پايان "جنگ كريمه" (1856م)
پس از روي كار آمدن لويى ناپلئون، معروف به ناپلئون سوم، وي قصد داشت تا بار ديگر فتوحات فرانسه را افزايش دهد. از اين رو، در اولين جنگ خارجي خود با روسيه كه از سال 1853 تا 1856م به طول انجاميد و صحنه اصلي آن، درياي سياه و شبه‏جزيره كريمه بود، با كمك و همكاري انگليس و ترك‏هاي عثماني پيروز شد. اين جنگ، بر اثر اختلافات روسيه و ترك‏هاي عثماني آغاز شد و فرانسه و انگليس نيز كه نگران توسعه‏طلبي روس‏ها بودند، به حمايت از عثماني وارد جنگ گرديدند. هم‏چنين اين جنگ براي كوتاه كردن دست روسيه از شرق اروپا به ويژه شبه جزيره بالكان آغاز شد و مقدمات آن، دو سال قبل از شروع جنگ با امضاي معاهده قسطنطنيه ميان عثماني، فرانسه و انگليس فراهم شده بود. بعد از شكست و عقب نشيني روسيه در اين جنگ، يك كنفرانس بين المللي در ماه‏هاي فوريه و مارس 1856م براي حل اختلافات مربوط به شرق اروپا و منطقه بالكان و درياي سياه در پاريس تشكيل شد كه به كنگره پاريس معروف گرديد. كنگره پاريس در 30 مارس همين سال با اخذ امتيازات مهمي از روسيه، از جمله تسليم قسمتي از قلمرو روسيه در مصبّ رودخانه دانوب به درياي سياه به مدعيان استقلال اين مناطق كه بعداً كشور روماني را به وجود آوردند، و نيز اعطاي حق كشتي‏راني بين‏المللي در رود دانوب و بالاخره منع ورود كشتي‏ها و تجهيزات جنگي به اين رود و درياي سياه، به پايان رسيد.

16) فروش سرزمين آلاسكا به امريكا توسط روسيه (1867م)
روسيه در 30 مارس 1867م، سرزمين غني آلاسكا واقع در شمال غربي كانادا و در سواحل اقيانوس‏هاي آرام و منجمد شمالي را به خاطر نيازهاي مالي و در مقابل هفت ميليون و دويست هزار دلار به دولت امريكا فروخت. سرزمين آلاسكا با مساحت بيش از يك و نيم ميليون كيلومتر مربع، اكنون چهل و نهمين ايالت امريكا محسوب مي‏شود و به سبب وجود ذخاير و معادن آن، به ويژه نفت و معادن طلا و درآمد حاصل از ماهي‏گيري، ارزش اقتصادي چشم‏گيري دارد.

17) تولد "بِرِنْهارت اشميت" مبتكر استونيايي (1879م)
بِرِنْهارْت فولْدْمار اشْميت، مبتكر استونيايى در 30 مارس 1879م در كشور استوني متولد شد و تحصيلات خود را در سوئد ادامه داد. وي در جواني بر اثر حادثه‏اي دست راست خود را از قسمت بازو از دست داد، اما بلافاصله با تلاش فراوان، دست چپ را جاي‏گزين نمود. اشميت سپس به تحقيقات و مطالعات خود در نجوم ادامه داد تا اين كه در سال 1905م، اولين دوربين نجومي بازتابي را براي رصدخانه فيزيك پوتسدام آلمان ساخت. او در ادامه، دامنه كارهاي خود را گسترش داد و بسياري از وسايل ساخته شده‏اش، مورد تقدير دانشمندان قرار گرفت. اشميت در سال 1909م دوربين بازتابي افقي را ساخت و پس از چندي، با كمك وسايلي كه ساخته بود، عكس‏هاي جالبي از مشتري، زحل و ماه تهيه كرد. او با اين كه از لحاظ ظاهري ناقص بود اما هيچ گاه در مسير تحقيقات و ابداعاتش از پاي نايستاد. بِرِنْهارْتْ اشميت سرانجام در اول دسامبر 1935م در 56 سالگي درگذشت.

18) درگذشت "آرتور كريستيَن سَن" مستشرق و ايران شناس مشهور دانماركي (1945م)
آرتور كريستين سن، مستشرق دانماركي در 31 دسامبر 1875م در كپنهاك پايتخت دانمارك به دنيا آمد و پس از اتمام تحصيلات مقدماتي، به فراگيري زبان فرانسه و لاتين و تاريخ پرداخت. وي در اين هنگام كتاب هزار و يك شب را مطالعه نمود و با تأثيرپذيري فراوان از اين كتاب، به تاريخ ايران علاقه‏مند شد. از اين رو به آموختن زبان فارسي، عربي، سانسكريت و تركي پرداخت و به مطالعه در آثار شرق همت گماشت. اين دانشمند دانماركي پس از پايان تحصيلات دانشگاهي، براي جمع آوري منابعي براي پايان نامه دكتراي خود به نام نقد و تحقيقي ادبي و تاريخي درباره خيام نيشابوري، به كتابخانه‏هاي لندن، پاريس و اسپانيا و نقاط ديگر سفر كرد و براي نخستين بار با ابنيه و آثار تمدن شرق و اسلام در كشور اسپانيا روبرو شد. وي در سال 1914م براي اولين بار به ايران مسافرت نمود و شرح اين سفر را در كتابي به نام "ماوراء درياي خزر" منتشر كرد. اين سفر، زمينه‏اي شد كه كريستين سن، سفرهاي ديگري به ايران داشته باشد. حاصل علمي اين سفرها، كتب و آثار متعددي است كه در تحقيق درباره لهجه‏ها و آداب و رسوم توده مردم و افسانه‏ها نوشته شده است. كريستين سن در لهجه‏هاي ايراني و گويش‏هاي مختلف آن، دست به مطالعه و تحقيق وسيعي زد و متون و گرامر تمام اين لهجه‏ها را در كتب و مقالات متعدد خود به چاپ رساند. وي در اين مطالعات لهجه‏شناسي، فقط از نظر زبان‏شناسي به آن‏ها نگاه نمي‏كرد بلكه ضمن تحقيق، مسائل و تحولات تاريخي و قومي را نيز در نظر مي‏گرفت. هدف وي اين بود كه صورت كنوني لهجه‏ها را با بررسي دقيق به تصوير كشد و درك روشني از وضع تحول زبان‏هاي مادي، پارتي، فارسي باستان، فارسي ميانه و زبان ساسانيان به دست آوَرَد. از آرتور كريستين سن در طي سال‏ها مطالعه و تحقيق درباره ايران، مشرق زمين و موضوعات ديگر، بيش از 320 كتاب، رساله و مقاله برجاي مانده كه حكايات ايراني به زبان عاميانه، زندگي قباد اول پادشاه ساساني و حماسه شاهان در داستان‏هاي ايران باستان از آن جمله‏اند. آرتور كريستين سن كه دانشمندي فيلسوف مآب و اهل انديشه و با پشتكار دقيق و نيز استاد علم لغت ايراني در دانشگاه كپنهاك بود، سرانجام در 30 مارس 1945م در 70 سالگي درگذشت.

19) روز زمين در فلسطين اشغالي (1976م)
در اولين قطعنامه كنفرانس دفاع از زمين كه در اكتبر 1975م در منطقه جليل، صادر شده بود، شركت كنندگان از مصادره سرزمين‏هاي مردم عرب فلسطيني توسط رژيم صهيونيستي، اظهار تأسف و آن را شديداً محكوم كردند. اين كنفرانس تأكيد كرد كه سياست رژيم اشغال‏گر قدس با حقوق اعراب مسلمان در سرزمين‏هاي مادري آنها در تناقض است و رژيم صهيونيستي، آشكارا منشور حقوق بشر، اصول دموكراسي و مساوات را زير پا گذاشته است. كنفرانس دفاع از زمين، هم‏چنين، كميته‏اي تشكيل داد كه وظيفه آن بسيج و ساماندهي نيروهاي مردمي براي اجراي قطعنامه‏هاي كنفرانس بود. اين كميته درششم مارس 1976م باحضور 20 نفر از سران شوراهاي شهرداري‏هاي فلسطيني تشكيل جلسه داد و آنها پس از مشورت با نيروهاي مردمي، سي‏ام مارس را به عنوان روز زمين تعيين كردند. همه ساله دراين روز، مردم فلسطين و بسياري از كشورهاي اسلامي، با برگزاري مراسمي، سياست‏هاي توسعه‏طلبانه و غاصبانه رژيم صهيونيستي را محكوم مي‏كنند.

/س