نويسنده: ناصر مكارم شيرازى و جمعي از نويسندگان
در جلد اوّل اين كتاب(اخلاق در قرآن)اصول كلّى مسائل اخلاقى وطرق مختلف تهذيب نفس،مكتبها،انگيزه ها ونتيجه ها،به طور مشروح مورد بررسى قرار گرفت و رهنمودهاى مهمّ قرآن مجيد در زمينه اين مسائل در شكل تفسير موضوعى بيان شد.
اكنون نوبت آن رسيده است كه با استفاده ازآن اصول كلّى به سراغ تك تك «فضايل»و«رذايل»اخلاقى برويم وهريك رادر پرتو رهنمودهاى وحى وآيات مورد بررسى قراردهيم.
عوامل شكل گيرى آن فضايل ورذايل،آثارونشانه ها،نتايج وعواقب خوب وبدهريك،وبالاخره طرق مبارزه بارذايل اخلاقى و كسب فضايل رامورد بررسى قراردهيم.
هنگام وروددراين بحث، درفكرفرو رفتيم كه با استفاده ازكدام نظم وترتيب دراين بحث پرتلاطم وارد شويم!
آيا بايد روش فلاسفه يونان درتقسيم اخلاق به چهار بخش(حكمت، عدالت، شهوت و غضب)قناعت كنيم؟ درحالى كه نه هماهنگ با آيات قرآن است كه مادراين بحثها در سايه آن حركت مى كنيم و نه فى حدّ ذاته خالى ازنقيصه يا نقيصه هاست كه درجلد اوّل به آن اشاره شد.
آيا فضايل و رذايل را طبق حروف الفبا ترتيب دهيم و بحثها را به اين صورت پيش ببريم، در حالى كه روش الفبايى دراين گونه مسايل غالباً از روش منطقى جدا مى شود و بحثها ناهماهنگ مى گردد.
آيا به سراغ ساير مكتبهاى شرق و غرب در مسايل اخلاقى برويم و نظم بحث را از آنها بگيريم؟! در حالى كه هر كدام براى خود مشكل يا مشكلاتى دارند و اضافه بر اين، ممكن نيست هماهنگ با تفسير موضوعى قرآن در زمينه اخلاق گردد.
ناگهان به لطف پروردگار و با يك الهام درونى روش تازه اى به نظر رسيد كه برخاسته از خود قرآن و با الهام گرفتن ازآن مى باشد و آن اينكه: مى دانيم قرآن مجيد قسمت مهمّ مباحث اخلاقى و عملى را در لابه لاى شرح تاريخ گذشتگان و اقوام پيشين آورده و به خوبى مجسّم ساخته است كه هر كدام ازاين رذايل وفضايل چه بازتاب هاى وسيع و گسترده اى در جوامع انسانى داردوعاقبت كار آنها به كجا مى رسد و انصافاً قرآن ازاين نظر داد سخن داده كه مسايل اخلاقى را در بوته آزمايش هاى عينى وخارجى قرارداده است تا نتيجه گيرى از آن براى هرخواننده و شنونده اى بسيار سريع و عميق باشد!
به همين دليل فكر كرديم بهتراست معيار نظم مباحث را با توجّه به شرايط ويژه اى كه بربحث هاى ماحاكم است،همان تواريخ قرآن مجيد و معيارهاى حاكم برآن بدانيم.
متن کتاب " اخلاق در قرآن جلد دوم " /خ