هر کس در زندگي بارها دست به انتخاب مي‌زند. چرا که انتخاب يکي از مهمترين فعاليت‌هاي انسان است. انسان با انتخاب‌هاي خود مسير زندگي‌اش را تعيين مي‌کند...
انسان آزاد آفريده شده است و به وي اين اختيار داده شده است که در بسياري از موارد آنچه را که مناسب مي‌داند برگزيند.لحظات انتخاب، لحظاتي حساس هستند. چرا که با تصميم گيري درباره روش يا پديده‌اي خاص، فرد سرنوشت خود را رقم مي‌زند. انتخاب در زندگي از اهميت بالايي برخوردار است. با انتخاب درست مي‌توان از منابع (مادي، مالي، انساني و اطلاعاتي) به شيوه‌اي مناسب بهره برداري کرده و از اتلاف اين منابع جلوگيري کرد. انتخابي که مبتني بر اطلاعات و بينش باشد مي‌تواند به تصميم گيرنده در جلوگيري از ضايع شدن منابع کمک کند. از طرف ديگر به خاطر آن فرد تصميم گيرنده، بايد نسبت به انتخاب خود پاسخگو باشد، بنابراين انتخاب صحيح مي‌تواند به امور پاسخگو بودن و مسئوليت پذيري کمک کند.
انتخاب درست و توسعه جامعه
برخي مي پندارند براي آنکه بتوان به توسعه کشور و ايجاد پيشرفتهايي در آن کمک کرد، بايد تحصيلات دانشگاهي داشت. بهتر است بگوييم افرادي که در دانشگاه تحصيل کرده‌اند تا اندازه‌اي به رشد و توسعه جامعه کمک مي‌کنند. افراد ديگر نيز مي‌توانند موجبات توسعه کشور را فراهم آورند. به طور مثال کارگران ساده، کشاورزان، دامداران،رانندگان و بسياري ديگر که به دانشگاه نرفته‌اند نيز در صورتي که کار خود را به درستي انجام دهند، سهم بسيار بزرگي در آباداني و پيشرفت جامعه دارند. مهمترين مساله‌اي که بايد مورد توجه قرار بگيرد آن است که افراد در زمينه‌هايي مشغول به کار شوند که مي‌توانند بيشترين بازده را داشته باشند، يک کشاورز خوب بهتر از يک پزشک بد است.
عده‌اي هم بر اين باورند که مي‌توان در کنار کسب مهارت هاي شغلي و حرفه‌اي، به يادگيري موضوعات مورد علاقه پرداخت. به عنوان مثال ممکن است فردي به حرفه تراشکاري اشتغال داشته باشد و در همان حال کتابهاي مربوط به مواد و ترکيبات آن را مطالعه کند يا حتي به مطالعه منابعي در زمينه روان شناسي بپردازد.
انتخاب رشته تحصيلي
در دوره متوسطه يک بار دانش آموزان انتخاب رشته تحصيلي را تجربه مي‌کنند. در واقع اين انتخاب يکي از سرنوشت سازترين انتخاب‌هاي دانش آموزان است. با اين کار آنان در راهي قدم مي‌گذارند که زمينه دانش و توانايي آنان را تعيين مي‌کند.
انتخاب رشته دانشگاهي
به گزارش خبرنگار صنفي آموزشي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، فرصت بعدي براي انتخاب رشته تحصيلي هنگامي است که دانش آموزان براي ورود به دانشگاه ثبت نام مي‌کنند. آنان پس از شرکت در آزمون سراسري و در صورتي که مجاز به انتخاب رشته شوند. رشته و دانشگاه محل تحصيل خود را برمي‌گزينند و بدين شکل بار ديگر سرنوشت خود را با يک انتخاب رقم مي‌زنند.
انتخاب رشته تحصيلي اهميت فراواني دارد زيرا انتخاب نادرست رشته تحصيلي سبب افت علمي کشور، تضييع منابع اقتصادي و انساني، بي تفاوتي و بي انگيزه شدن دانشجو نسبت به مسائل اجتماعي و ايجاد اختلالات رواني در زندگي فردي و اجتماعي دانشجو مي‌گردد.
عوامل موثر بر انتخاب رشته دانشگاهي
عوامل متعددي بر انتخاب رشته دانشگاهي تاثير مي‌گذارند. بعضي از اين عوامل به فرد و برخي ديگر به جامعه برمي‌گردند که برخي از مهمترين عوامل موثر در انتخاب رشته تحصيلي و دانشگاه محل تحصيل به شرح زير است.
علاقه
يکي از مهمترين مسائلي که هنگام انتخاب رشته بايد مورد توجه قرار گيرد علاقه فرد است. ميل و علاقه در هر کار سبب مي شود شخص با انرژي بيشتري فعاليت کند. بسياري از دانشجويان به خاطر آنکه به رشته تحصيلي خود علاقه نداشته‌اند، ترک تحصيل کرده‌اند و تعدادي ديگر نيز نتوانسته‌اند در رشته خود موفق باشند.
داوطلبان دانشگاهها بهتر است قبل از هر چيز زمينه علايق خود را شناسايي کنند و هنگام انتخاب رشته به آن توجه داشته باشند.
شناخت
در صورتي علاقه به رشته مي‌تواند افراد را در انتخاب رشته صحيح ياري کند که از رشته‌هاي تحصيلي و مراکز آموزشي آگاهي داشته باشد. شناخت و آگاهي داشتن از رشته تحصيلي سبب ايجاد انگيزه در فرد مي‌شود. بعضي افراد نسبت به رشته‌ها و دانشگاه‌هايي ابراز علاقه مي‌کنند، ولي وقتي مشغول به تحصيل مي‌شوند، احساس مي‌کنند که در انتخاب خود دچار اشتباه شده‌اند. دليل اين امر نداشتن اطلاع و آگاهي مناسب از رشته‌هاي تحصيلي و مراکز آموزشي است.
توانايي علمي
در حال حاضر تعداد داوطلبان از ظرفيت دانشگاهها بيشتر است. بنابراين همه داوطلبان نمي‌توانند ادامه تحصيل دهند. آنان بايستي در آزمون شرکت کنند. بر حسب توانايي داوطلبان به آنها اجازه داده مي‌شود به رشته‌هاي تحصيلي خاصي وارد شوند. اگر همه افراد مي‌توانستند وارد دانشگاه شوند شرايط فرق مي‌کرد اما در حال حاضر افراد بايد براي ورود به دانشگاه مورد ارزشيابي قرار گيرند. درست است که علاقه فرد يکي از مهمترين ملاک‌هاي انتخاب رشته است اما توانايي فرد نيز تعيين کننده است. از آنجا که در مسابقه ورود به دانشگاه هميشه افرادي که توانايي بيشتري دارند انتخاب مي‌شوند،لازم است داوطلبان به نمرات خود توجه کرده و با واقع بيني هرچه بيشتر رشته و محل تحصيل خود را انتخاب کنند.
توان اقتصادي خانواده‌ها
گاهي اوقات لازم است کسي که در دانشگاه پذيرفته مي‌شود براي تحصيل به شهري مسافرت کند که از محل اقامتش دور است. از طرف ديگر تحصيل در رشته‌هاي مختلف هزينه‌هاي متفاوتي را در بر دارد. رشته‌هاي شبانه و دانشگاههاي غير انتفاعي نيازمند وضعيت اقتصادي مناسب خانواده‌ها است. بنابراين افرادي که قادر به تامين هزينه رشته‌ها و دانشگاهها هستند مي‌توانند آنها را انتخاب کنند.
امکانات مراکز آموزشي
تعداد زيادي از مراکز آموزشي امکانات مناسبي در اختيار دانشجويان خود قرار مي‌دهند. به طور مثال براي دانشجويان خوابگاه تدارک مي‌بينند و در برخي موارد کمک هزينه‌هاي تحصيلي يا بن کتاب در اختيار آنان قرار مي‌دهند. در عوض بعضي از مراکز آموزشي و دانشگاهها نمي‌توانند براي دانشجويان خود خوابگاه تهيه کرده و امکانات ديگر را برايشان فراهم آورند. توجه به اين مساله هنگام انتخاب محل تحصيل مهم است.
آينده شغلي
بي شک بسياري از داوطلبان براي آن که بتوانند شغل بهتري پيدا کنند يا اينکه احتمال اشتغال آنان افزايش يابد به دانشگاه وارد مي‌شوند. همه رشته‌هاي تحصيلي از وضعيت شغلي يکساني برخوردار نيستند. بنابراين بازار کار آنها اشباع شده است. از طرفي بعضي از رشته‌هاي تحصيلي زمينه شغلي مناسبي ندارند چرا که يا شناخته شده نيستند يا ضرورت آنها در حال حاضر احساس نشده است. واقع بيني و دوري از تعصب، داوطلبان را ياري مي‌کند رشته مناسبي انتخاب کنند.
هدف داوطلب
مي‌توان هدف‌هاي مختلفي را براي تحصيل در دانشگاه تصور کرد. برخي بر اين باورند که بايد حتي الامکان تا آخرين مقطع تحصيلي ادامه بدهند و به اصطلاح تا آخر خط بروند. در اين صورت بايد به طبيعت رشته تحصيلي مورد نظر نيز توجه داشت چرا که امکان ادامه تحصيل در بعضي از رشته‌ها وجود ندارد يا اينکه فقط در کشورهاي ديگر مي‌توان در آن رشته تحصيلات خود مقاطع بالاتر را ادامه داد.
برخي ورود به دانشگاه را راه حلي موقت مي‌دانند . به عبارت ديگر براي گريز از برخي مسائل و رويدادهاي آتي اين کار را انجام مي‌دهند. به طور مثال امروزه بسياري از داوطلبان دانشگاهها براي آن که دوران سربازي خود را به تعويق بياندازند يا با گرفتن مدارک بالا و دريافت بورس از موسسات از انجام وظيفه عمومي معاف شوند تلاش خود را براي ورود به دانشگاه متمرکز مي‌کنند. بديهي است اين افراد به دنبال علاقه خود نيستند و هنگام انتخاب رشته هم، رشته‌ها و دانشگاه‌هايي را بر مي‌گزينند که احتمال قبول شدن خود را در آنها زياد مي‌بينند. اين امر پيامدهاي منفي به همراه دارد. از جمله مي‌توان به افت کيفيت آموزش عالي اشاره کرد. اين عده نه تنها هنگام ورود به دانشگاه موفقيت تحصيلي چنداني نخواهند داشت بلکه روي دانشجويان ديگر نيز اثرات منفي به جاي مي‌گذارند. با اين کار حق کسي که داراي علاقه و انگيزه ادامه به تحصيل در يک رشته است ضايع مي‌شود.
سهميه پذيرش
گزينش دانشجو در بيشتر رشته‌ها به صورت بومي در استان يا ناحيه يا قطب مي‌باشد. مثلا 70 درصد ظرفيت رشته‌هاي پزشکي دانشگاههاي هر ناحيه مختص داوطلبان ساکن آن ناحيه اعم از داوطلبان سهميه مناطق يا نهادها بوده و 30 درصد بقيه به صورت آزاد است. بنابراين پيشنهاد مي‌شود که داوطلبان حتي الامکان از انتخاب محل‌هايي که در خارج از مناطق بومي داوطلب است خودداري نمايند. شانس قبولي داوطلبي کهرشته‌هاي تحصيلي و دانشگاههاي شهر يا استان خود را انتخاب مي‌کند بيشتر از داوطلبي است که در شرايط تقريبا مشابه دست به انتخاب رشته‌ها و دانشگاههاي مربوط به شهرها يا استانهاي ديگر مي‌زند.
آزادي عمل
پيش نياز هر انتخاب، داشتن آزادي عمل است. اگر دست کسي را با طناب ببندند نخواهند توانست از ميان دو شي يکي را انتخاب کند و بردارد. بايد به داوطلبان اجازه داده شود تا در رشته تحصيلي و محل تحصيل مورد نيز خود اطلاعاتي را کسب کرده و با توجه به اين اطلاعات دست به انتخاب بزنند.
مشاهده شده است که در پاره‌اي موارد والدين، فرزندان خود را مجبور مي‌کنند تا رشته تحصيلي خاصي را انتخاب کنند. اين والدين شايد به دنبال آرزوهاي خودشان هستند. آرزوهايي که به آنها نرسيده‌اند و فکر مي‌کنند فرزندان آنها مسئوليت دارند تا آرزوي والدين را برآورده کنند.
منظور از اين گفته که والدين نبايد فرزندان خود را وادار به انتخاب رشته خاصي کنند، به هيچ وجه به معني مشارکت نداشتن آنان در سرنوشت فرزندشان نيست. داوطلبان ورود به دانشگاه بايد از افراد مختلف از جمله پدر و مادر کمک بگيرند و از تجربيات آنان در انتخاب رشته استفاده کنند.
علاقه فرد به رشته، مهمترين عامل انتخاب رشته است. نبايد به هنگام انتخاب رشته تفکر داوطلب اين باشد که به هر قيمت در دانشگاه قبول شود.
منبع: www.shamimm.ir/س