اشاره:

شايسته است زن را از ديدگاه پيامبر اکرم (صلي الله عليه وآله)مورد بحث و بررسي قرار دهيم و از دستورات آن حضرت پيروي و تبعيت نماييم. زيرا که در قرآن آمده است “لقد کان لکم في رسول الله اسوه حسنه” (سوره احزاب، آيه 21) و سپس بهترين زن عالم حضرت صديقه طاهره، زهراي اطهر (سلام الله عليها)دخت آن حضرت را با آن ملاکها مقايسه کنيم تا ميزان تاسي کوثر به احمد را بيابيم که خداوند به پاس آن به پيامبر فرمان “فصل لربک وانحر” (سوره کوثر، آيه 2) داد.بدين منظور تعدادي از احاديث منسوب به آن حضرت در خصوص زنان را بررسي مي نمائيم.

ويژگيهاي زنان خوب

1- محبوب بودن

1-1- حبب الي من ديناکم النساء و الطيب و جعلت قره عيني في الصلاه (نهج الفصاحه، ح 1343)
من از دنياي شما دو چيز را دوست دارم زن و بوي خوش و روشني چشم من در نماز است.
2-1- ساووا بين اولادکم في العطيه فلو کنت مفضلا احدا لفضلت النساء (نهج الفصاحه، 1728)
در کار بخشش ميان فرزندان خويش مساوات را رعايت کنيد. من اگر کسي را برتري دهم زنان را برتري مي دهم.
زن خوب از بهترين نعمتهاي دنيا است و اسلام براي زن ارزش فوق العاده اي قائل است. براي همين به پدرها سفارش شده هديه اي که به منزل مي آورند اول به دختر بدهند.
حضرت زهرا(ع) محبوبه پدر و همسرش بود، اين دختر عزيز گستره وسيعي از قلب مقدس پدر را از آن خود ساخته بود. پيامبر گرامي(ص) هرگاه قصد سفر داشت با آخرين کسي که وداع مي فرمود دخت سرفرازش فاطمه(س) بود وهنگام بازگشت از سفر نيز نخست به خانه فاطمه(ع) وارد مي شد.

2- عفت داشتن

1-2- العفاف زينه النساء (نهج الفصاحه، ح 2008)
عفت زينت زنان است.
2-2- خير نساءکم العفيفه الغلمه، عفيفه في فرجها غلمه علي زوجها.(نهج الفصاحه، ح 1534)
بهترين زنان شما زن عفيف راغب است که در ناموس خود عفت و به شوهر خود رغبت داشته باشد.
عفت به معني پاکدامني و پرهيزگاري است. عفيف بودن زن از بارزترين ويژگي هاي مثبت زنان است، زيرا عفت زن موجب قوام خانواده و جامعه مي شود و باعث عدم بروز نابساماني ها و ناهنجاري ها در اجتماع مي گردد. حضرت زهرا(س) چنان عفيف بودند که حاضر نبودند حتي شخص نابينايي بوي ايشان را هم استشمام کند و لذا وقتي پيامبر(ص) همراه مرد نابينايي به منزل ايشان وارد شد حضرت زهرا(س) پوشش کامل داشتند و يا در جواب سئوال پيامبر(ص) که بهترين و شايسته ترين چيز براي زنان چيست؟ حضرت زهرا(س) پاسخ فرمودند: بهترين چيز براي زن اين است که مردان بيگانه را نبيند و آنان نيز او را نبينند (مظفري، ص 123)، البته به نظر مي رسد منظور منع اختلاط شيطاني زن و مرد است و زن در اجتماع بايد کرامت و شخصيت خود را حفظ کرده و از برخوردهاي غير ضروري با نامحرمان جدا اجتناب نمايد.

3- شرم داشتن

... الحياء حسن ولکن في النساء احسن. (نهج الفصاحه، ح 2006)
شرم نيک است ولي براي زنان نيکوتر است.
شرم به معني حيا و آزرم است و وجود اين خصلت در زنان باعث حفظ حرمت ها مي شود و عدم پرده دريها و بي احترامي ها را هم سبب مي گردد.
اين ويژگي نيز به مانند تمام ويژگي هاي مثبت به طور کامل در حضرت زهرا(س) بروز وظهور داشت، به طور مثال وقتي پيامبر(ص) موضوع خواستگاري حضرت علي(ع) را با ايشان در ميان گذاشتند حضرت زهرا(س) با حيا و شرمي که داشت با وجود رضايت جوابي ندادند وسکوت کردند و پيامبر(ص) فرمودند: سکوتها اقرارها (قزويني، 197) سکوت به معني رضايت است.

4- توانگري

تزوجوا النساء فانهن ياتين بالمال. (نهج الفصاحه، ح 1143)
زن بگيريد که زنان توانگري مي آورند.
ازدواج و گرفتن زن، خود باعث فزوني رزق مي شود و خداوند، خود رساندن رزق را ضمانت فرموده، آنجا که مي فرمايد: “وانکحوا الايامي منکم و الصالحين من عبادکم وامائکم اين يکونوا فقراء يغنهم الله من فضله و الله واسع عليم” (سوره نور، آيه 32) والبته بايد مردان بي زن و زنان بي شوهر و کنيزان و بندگان خود را به نکاح يکديگر درآوريد، اگر فقيرند خدا به لطف خود آنان را بي نياز خواهد فرمود که خداوند وسعت دهنده و داناست.

5- مهر سبک

1-5- ان من يمن المراه تيسير خطبتها و تيسير صداقها. (نهج الفصاحه، ح 929)
نشان ميمنت زن اين است که خواستگاريش آسان و مهرش سبک باشد.
2-5- اعظم النساء احسنهن وجوها و ارخصهن مهورا. (نهج الفصاحه، ح 359)
بهترين زن آن است که رويش خوبتر ومهرش کمتر است.
3-5- خيرهن اسيرهن صداقا. (نهج الفصاحه، ح 1536)
بهترين زنان آن است که مهرش آسانتر باشد.
داشتن مهر سبک از مشخصه هاي زن خوب و مبارک است و فرهنگ شدن اين امر باعث افزايش ازدواج و سهل شدن آن مي گردد و در نتيجه افزايش آمار ازدواج جوانان، آمار انحرافات اخلاقي و بزه کاريها هم به شدت کاهش پيدا مي کند و جامعه در جهت آرامش و ثبات پيش مي رود.
حضرت زهرا(س) در اين خصوص هم الگو و بهترين نمونه بودند و صداق ايشان مبلغ 500 درهم بود که آن هم از فروش سپر اميرمومنان(ع) تامين شد واين مهريه برترين و والاترين بانوي جهان هستي، سالار زنان گيتي ودخت فرزانه سالار پيام آوران خدا محسوب شد و ايشان از هرگونه بهاد ادن به ارزشهاي مادي چشم پوشيد تا اين درس آموزنده را به انسانهاي آزاده و وارسته بياموزد که چگونه بايد در زندگي به ارزش هاي معنوي وانساني بها دهند و اين تفکر که مهريه سنگين براي زن اعتبار و شخصيت مي آورد بايد با تاسي به حضرت زهرا(س) منسوخ گردد.

6- پارسايي

1-6- اربع من سعاده المرء آن تکون زوجته صالحه و ... (نهج الفصاحه، ح 257)
چهار چيز نشان خوشبختي مرد است (از آن جمله) زنش پارسا باشد.
2-6- الدنيا متاع و خير متاعها المرءه الصالحه. (نهج الفصاحه، ح 1601)
دنيا متاعي است و بهترين متاع آن زن پارساست.
3-6- من رزقه الله امراه صالحه فقد اعانه علي شطر دينه فليتق الله في الشطر الباقي. (نهج الفصاحه، ح 3016)
هرکه را خدا زني پارسا داده وي را بر نصف دين خويش ياري کرده و بايد درباره نصف ديگر آن از خدا بترسد.
4-6- قلب شاکر و لسان ذاکر و زوجه صالحه تعينک علي امر دنياک و دينک خير ما اکتنز الناس. (نهج الفصاحه، ح 2094)
دلي شکرگزار و زباني ذکر گوي و زني پارسا که ترا در کار دنيا و دينت اعانت کند بهترين چيزي است که مردم ذخيره کنند.
5-6 ثلاثه من السعاده... فمن السعاده: المراه الصالحه تراها فتعجبک و تغيب عنها فتامنها علي نفسها... (نهج الفصاحه، ح 1242)
سه چيز مايه خوشبختي است... از سعادت: زن پارسايي است که ديدارش ترا مسرور سازد و وقتي از او غايب شوي وي را بر عفت خويش و مال خود امين داني.
6-6- الا اخبرک بخير ما يکنز المرء؟... المراه الصالحه اذا نظر اليها سرته و اذا امرها اطاعته و اذا غاب عنها حفظته. (نهج الفصاحه، ح 456)
مي خواهي ترا از بهترين گنجينه مرد خبر دهم؟ ... زن پارسا که وقتي به او نگرد مسرور شود و همين که به او فرمان دهند اطاعت کند و هنگام غيبت، امانت او را محفوظ نگه دارد.
پارسايي به معناي زهد وتقوي ورزيدن و دوري گزيدن از گناه و رو آوردن به طاعت عبادت خداوند است. همان طور که در فرمايشات حضرت رسول(ص) هم آمده اين خصلت يکي از بهترين ويژگي زنان است و وجود زن پارسا نعمتي از نعم الهي است.
حضرت زهرا(س) دراين ميدان هم پيشتاز بودند و در زهد وپارسايي در بين زنان همتايي نداشتند.
انفاق حضرت زهرا(س) در شب عروسي و يا بخشيدن گردنبند مورد علاقه به سائل و يا سير کردن اسير و يتيم و فقير با وجود گرسنگي خود وخانواده اش که سوره هل اتي در شان ايشان و اهل بيتش(ع) نازل شد نمونه هاي بارزي از پارسايي ايشان است و سراسر زندگي پرافتخار او، از آغاز تا واپسين لحظات، عبادت خدا بود.

7- مطيع بودن

1-7- خير النساء التي تسره اذا نظر و تطيعه اذا امرو لا تخالفه في نفسها و لا مالها بما يکره.( نهج الفصاحه، ح 1504)
بهترين زنان آن است که وقتي مرد به او نگرد مسرور شود و وقتي به او فرمان دهد اطاعت کند و با تن و مال خود بر خلاف رضاي شوهر کاري نکند.
2-7- حق الزوج علي المراه ان لا تهجر فراشه و ان تبر قسمه و ان تطيع امره و آن لا تخرج الا باذنه و ان لا تدخل اليه من يکره. (نهج الفصاحه، ح 1389)
حق شوهر بر زن آن است که از بستر وي دوري نگيرد و قسم او را انجام دهد و فرمانش را اطاعت کند و بي اجازه او بيرون نرود و کسي را که دوست ندارد به خانه او نياورد.
اطاعت از شوهر و فرمانبرداري از او از جمله ويژگي هاي نيکو براي زنان است چرا که خداوند اطاعت از شوهر را در بسياري از موارد بر زن فرض نموده و لذا در اين جهت هم حضرت زهرا(س) نمونه کامل و اتم بود تا جايي که حضرت امير(ع) مي فرمودند که (فاطمه(س)) در هيچ کاري مرا نافرماني نکرد. از آن جمله در واقعه بيماري ايشان و درخواست عيادت اغيار از ايشان که حضرت زهرا(س) ابتدا رد کردند ولي وقتي آنها اميرمومنان(ع) رفتند ايشان را واسطه قرار دادند واز ايشان قول گرفتند، وقتي اين مسئله را علي(ع) به فاطمه(س) گفتند حضرت زهرا(س) در راستاي اطاعت از همسر فرمودند: خانه خانه توست و من همسر تو هر آنچه مي خواهي انجام بده، ولي وقت ملاقات، روي از آنان برگرداندند(البته به اين دليل که آنها مي خواستند از اين ملاقات بهره برداري سياسي کرده و اوضاع را به نفع خود عوض کنند.)

8- امين بودن

اربع من اعطيهن فقد اعطي خير الدنيا و الاخره... و زوجه لا تبغيه خونا في نفسها و لا ماله. (نهج الفصاحه، ج 259)
چهارچيز است که هر کس از آن بهره دارد، از نيکي دوجهان بهره ور است،... (از آن جمله) زني که به ناموس و مال وي خيانت نکند. امانتداري از جمله خصلت هاي شايسته يک زن است، زن امين موجبات آسودگي خاطر مرد را فراهم مي نمايد و او با دلگرمي و اطمينان خاطر به کسب وکار و فعاليت مي پردازد واين خود باعث استحکام خانواده و در نتيجه جامعه با ثبات مي گردد. حضرت زهرا(س) در اين زمينه هم ممتاز و برجسته بودند و مي توان ايشان را الگوي کاملي نه تنها براي زنان بلکه براي مردان هم به حساب آورد.
نمونه بارز آن دفاع ايشان از ولايت بود چرا که پيامبر(س) در روزهاي پاياني عمر شريف خود به مردم فرمود: من دو امانت در ميان شما مي گذارم؛ کتاب خدا وعترتم. اگر به اين دو متمسک شويد گمراه نخواهيد شد...
حضرت زهرا(س) براي حفظ و دفاع از اين امانت يعني ولايت، کوشش و رنج بسياري کشيدند و لطمات و صدمات فراواني متحمل شدند وجان عزيزشان را هم بر سر حفظ ودفاع از ولايت گذاشتند.
در مصاديق جزئي تر هم اظهر من الشمس است که ايشان امين ونگهدار بودند.

9- مجاهده زن

1-9-... جهاد المراه حسن التبعل. (نهج الفصاحه، ح 1403)
جهاد زن، خوب شوهرداري کردن است.
2-9- مهنه احداکن في بيتها تدرک جهاد المجاهدين انشاءالله. (نهج الفصاحه، ح 2892)
(اي زنان) هر يک از شما با اشتغال در خانه خويش اگر خدا خواهد ثواب مجاهدان خواهد يافت.
3-9- ايما امراه ماتت و زوجها عنها راض دخلت الجنه. (نهج الفصاحه، ح 1022)
هر زني که فوت کند و شوهرش از او راضي باشد به بهشت مي رود.
جهاد وظيفه عمومي همه مسلمين است. منتها مصاديق آن متفاوت است. جهاد مرد مقابله نظامي، اقتصادي و ... است و جهاد زن هم شوهرداري به نحو احسن مي باشد. خوب شوهرداري کردن يعني محيط خانه را محيط محبت و صميمت کند، کاري کند که مرد خانه وقتي پس از برخورد کردن با مشکلات و سختي ها با تني رنجور وخسته و روحي پر ملال به خانه مي آيد باديدن قيافه و شنيدن سخنان زن و مشاهده وضع داخل خانه خستگي هايش بر طرف شود و ملال واندوهش به يکسو رود، خوب همسرداري کردن زن به اين است که زن از نظر اداره امور داخلي خانه و حفظ آبروي مرد خيال او را آسوده کند. اينجاست که براي چنين زني ثواب مجاهد در راه خدا خواهند داد.
در مورد حضرت زهرا(س) پيامبر اکرم(ص) يکروز پس از ازدواج ايشان به خانه آنها تشريف بردند و به آنان فرمودند... من کارهاي خانه را ميان شما تقسيم مي کنم. کارهاي داخل خانه را زهرا(س) و کارهاي خارج خانه را علي(ع) انجام دهد. حضرت زهرا(س) فرمود: غير از خدا هيچ کس نمي داند که من از اين امر (تقسيم وظايف) چقدر خوشحال شدم. زيرا احتياجي نبود که ايشان خارج از خانه با نامحرمان سروکار داشته باشند. گاهي اوقات هم که اميرمومنان(ع) به جهاد مي رفت تمام کارها به دوش فاطمه(س) بود. دخت عزيز پيامبر(ص) آنقدر زحمت مي کشيد که شريک زندگيش علي(ع) فرمود: فاطمه همسر من در ميان خانواده رسول خدا(ص) از محبوب ترين افراد بود، او به قدري (در خانه شوهر) مشک آب به دوش کشيد که اثر بند مشک در بازويش باقي ماند و چندان دستاس کرد که دستهايش پينه زد و آنقدر زير ديگ، آتش روشن کرد که حرارت آتش رنگ لباسهايش را از بين برد. (مظفري-113)
زندگي علي(ع) و زهرا(س) براي همه زنان و مردان به ويژه افرادي که گرفتار شخصيت کاذب شده اند و کار کردن را دون شان خود مي دانند درسي بسيار عالي است.

10- کم موونه بودن

اعظم النساء برکه اقلهن مونه. (نهج الفصاحه، ح 358)
از همه زنان پربرکت تر آن است که خرجش کمتر باشد.
قناعت و کم خرج بودن از خصيصه هاي مثبت يک زن مي باشد و بالعکس تقاضاي زياد و توقع بالا موجب آزار و رنج همسر و در صورت عدم توانايي بعضا انحرافاتي را موجب مي شود.
در اين زمينه هم حضرت زهرا(س) براستي الگوي مناسب و ايده آلي بودند و بنا به سفارش پيامبر(ص) هيچ گاه در خانه از شوهر خود تقاضايي نکردند و همواره در سختي ها و ملايمات صبر و بردباري پيشه کردند و هرگز گله و شکايتي نکردند، چه روزها و شبهايي که سپري شد و غذايي براي خوردن در خانه علي(ع) يافت نمي شد اما در اين شرايط هم از همسر خود چيزي مطالبه نمي نمود تا مبادا باعث به زحمت افتادن همسرش شود.
منبع: روزنامه رسالت
/خ