قرآن از همسر خوب و نيکو به خير تعبير کرده است.خير به معناي چيزي است که گرايش و رغبت همگاني بدان وجود دارد، به اين معنا که همسر خوب کسي است که از نظر همگان مورد تاييد و توجه است و هر کسي آرزو دارد داراي چنين همسري باشدزيرا ملاک هاي انساني را چنان فراهم آورده که هر کسي به طور طبيعي آن را مي ستايد و مي پسندد.از نظر زيبايي، انساني طبيعي و در حد اعتدال کامل است و نقص وعيبي در ظاهر وي نيست.از نظر بينشي و نگرشي و اخلاق فردي و رفتار اجتماعي نيز در مسير تکاملي انسان قرار دارد و اصول و مباني فطري را در خود بروز و ظهور داده است.
نمونه هاي عيني آن را قرآن در آسيه (سلام الله عليها ) و مريم دختر عمران(سلام الله عليها ) در ميان زنان و حضرت ابراهيم(عليه السلام ) و ديگر پيامبران(عليهم السلام ) در ميان مردان مطرح مي کند.در اين ميان پيامبر اکرم(صلّي الله عليه و آله و سلّم) ) الگوي برتر در ميان مردان است و در حوزه همسري بهترين و کامل ترين ايشان به شمار مي آيد.در آيات و سوره هاي چندي به الگوي ديگري به عنوان خانواده برتر و نمونه اشاره شده است که از هر نظر در کمال بينشي و نگرشي و رفتاري هستند.
اين خانواده که در سوره هل اتي (الانسان) به عنوان خانواده کامل و راستين ومحبوب خدا مطرح شده است،همان خانواده علوي است که ترکيبي از انسان هاي معصوم و کامل است که در آيه تطهير به کمال و محبوبيت ايشان اشاره شده است.خانواده علوي از هر لحاظ الگوي کامل در حوزه انتخاب همسر و زندگي و پدر ومادري و فرزندي است.فرزندان همه به گونه اي تربيت شده اند که بهتر از ايشان نمي توان يافت.از اين رو افزون بر آن چه در اين نوشتار بدان پرداخته مي شود شايسته بلکه بايسته است تا با گردآوري و مطالعه زندگي و سيره ايشان در منابع و کتابهاي ديگر همه ابعاد زندگي خانواده نمونه به دست آيد و براساس اين الگوهاي رفتاري عمل شود.

زن و مرد، مکمل يکديگر

قرآن زندگي خانوادگي را بهترين و کامل ترين نوع زندگي برمي شمارد و آن را براساس فطرت و غريزه طبيعي انسان مي داند و هرگونه زندگي در بيرون از چارچوب زندگي خانوادگي را زندگي ناقص و معيوب قلمداد مي کند،زيرا در تحليل قرآني از همان آغاز آفرينش مرد، جفت و زوجي براي همسري وي از نفس و جانش آفريده شده که افزون بر نيازهاي روحي و رواني و جنسي، زمينه تکامل و کمال يک ديگر را فراهم مي آورند.
زن و مرد در تحليل قرآني موجود مستقل هستند و از روح و روان جداگانه برخوردار مي باشند،از اين رو هر کسي مي بايست پاسخ گوي رفتار و کردار و افکار خويش باشد و هرکسي بار خويش بر دوش مي کشد و در قيامت زن و مرد هر يک جداگانه داراي اراده و خواسته هاي مستقل خواهند بود و مجازات و پاداش مستقلي مي گيرند اما با اين وجود در زندگي دنيوي به گونه اي آفريده شده اند که بايد مکمل يک ديگر باشند.
به سخن ديگر زن و مرد در زندگي خلقي و دنيوي خويش موجوداتي وابسته به يک ديگر هستند و مرد به عنوان قوام و ستون زن و همسر خويش شناخته مي شود که بدان تکيه کرده به کمال خويش مي رسد. از اين رو در تحليل قرآن از زن در دنيا به عنوان جفت و همسر مرد ياد مي شود که بايد با تکيه بر مرد و قواميت او به کمال خويش دست يابد. اين گونه است که زن و مرد به عنوان همسران مي بايست در کنار هم باشند تا به کمال لايق و شايسته خويش برسند وگرنه دچار نقص و کمبود و عيب خواهند بود.

همسر خوب، خير برتر

بر اين اساس قرآن همسر خوب و نيکو و زندگي خانوادگي را خير مي شمارد. (نساء آيه 19)و در آيه 221 سوره بقره همسران مؤمن را به عنوان خير برتر از هر همسر ديگر مي شمارد؛ زيرا زن مؤمن به جهت ايمان و رفتارهاي برخاسته از آن مي تواند مرد را به کمال خويش برساند ولي زن مشرک به جهت شرک و باورهاي نادرست که در کردارها و رفتارهاي او نيز نمود خواهد يافت دست کم سد راه تکامل همسر خويش خواهد بود اگر گفته نشود که عامل گمراهي و يا تغيير رفتاري همسر مؤمن خود نيز خواهد شد.
در حقيقت همسر مؤمن، خير است و موجبات تکامل و آرامش و آسايش شخص را فراهم مي کند.
بنابراين انسان اگر بخواهد به کمال برسد و از مواهب دنيا براي دست يابي به تکامل و کمال و حتي آسايش و آرامش دنيوي بهره برد مي بايست همسري را انتخاب کند که زمينه رشد و تکامل و آسايش او را فراهم آورد و آرامش را در خانه اش جاي دهد. چنين همسري را مي توان در ميان زنان و مردان مؤمن يافت.
در آيات قرآني به مسئله انتخاب زن مؤمن اشاره مي شود؛ زيرا به طور طبيعي در ميان عربها و حتي بسياري از اقوام جهان، انتخاب همسر از سوي مردان بوده و هست و زنان بيش تر پس از خواستگاري به پذيرش آن روي مي آورند. از اين رو هرگونه پذيرش، مربوط به زنان و دختران است ولي خواستگاري و انتخاب نخست، به عهده پسران و مردان مي باشد؛ بر اين اساس در آيات قرآن به مسئله انتخاب زن خوب و مؤمن اشاره شده است ولي مي توان از اين به دست آورد که انتخاب در هر حال دو سويه است و زنان و مردان مؤمن مي بايست همسري مؤمن برگزيند.

زيبائي همسر، شرط مهم اما نه ضروري

قرآن به اين مسئله طبيعي نيز اشاره مي کند که انسان ها موجوداتي هستند که زيبايي را مي پسندند و بدان گرايش دارند. زيبايي خواهي و زيبارويي جويي از امور طبيعي و غريزي بشر است. قرآن با شناخت مساله علاقه ها و گرايش هاي بشر به اين نکته اشاره مي کند که زيبايي هر چند ملاک و معياري مهم در انتخاب همسر است ولي نبايد زندگي خود را تحت الشعاع آن قرار داد. البته به نظر مي رسد که اصل زيبايي در آيات انکار نشده و از مردان و زنان خواسته شده که همسري انتخاب کنند که از نظر ايشان زيبا باشد. در حقيقت اصل زيبايي هرگز مورد انکار قرآن و آيات آن قرار نگرفته و نوعي خلط و اشتباه در اين جا پيش آمده است؛ زيرا آن چه از آيات فهميده مي شود اين است که انسان هر گاه ميان زيبارو و زيبارويان شگفت انگيز قرار گرفت مي بايست در اين جا ملاک و معيار را ايمان قرار دهد. اصل آن است که شخص همسري زيبارو از نظر خويش برگزيند ولي هرگاه همسري را يافت که زيبايي شگفت انگيزي دارد ولي کافر و مشرک و يا انساني غيرمتعادل اخلاقي و فکري است بايد زيبارو را برگزيند و زيبارويان شگفت انگيز را به کناري نهد. (بقره آيه 221)
پس مي توان گفت که در تحليل قرآن هرگز از شخص خواسته نشده که همسري زشت از نظر خود را به همسري برگزيند هر چند که مؤمن باشد؛ بلکه از وي خواسته شده که هرگاه ميان دو شخص زيباي مومن و زيباروي شگفت انگيز غيرمومن قرار گرفت، زيباروي مومن را برگزيند. به سخن ديگر از آن جايي که مردان و زنان زيباروي شگفت انگيز به ويژه زنان شگفت انگيز، دل و ايمان مردان را مي ربايند و ممکن است شخص، کنترل و مهار خويش را از دست دهد، لذا از مردان خواسته شده که خود را کنترل کنند و چشم از اين زيبارويان شگفت انگيز فرو بندند و به همان زنان مومن زيباروي بسنده نمايند.
به هر حال انسان به طور طبيعي گرايش به زيبايي دارد و هر کسي براي ازدواج بايد همسري برگزيند که از نظر وي زيبا باشد هر چند که از نظر خيلي ها زيبا جلوه نکند با اينکه در تعريف علمي زيبايي به مساله سازواري و همانندي ميان اجزا اشاره مي شود ولي هر کسي دقيقاً همان چيز را زيبا نمي داند که ديگري مي داند. به سخن ديگر زيبايي امري نسبي است و انسان مي بايست دست کم زيبايي را ازنظر خود حل کند و شخصي را انتخاب کند که اين معيار را داشته باشد. حال اگر زيبارويان شگفت انگيزي را نيز با ديگر معيارها چون ايمان يافت چه بهتر که با آنان ازدواج کند.

معيارهاي يک همسر نيکو و شايسته از نظر قرآن

قرآن براي همسري که بتوان وي را خير و نيکو دانست معيارهايي را بيان مي کند. يکي از مهم ترين اين معيارها غير از حسن و زيبارويي (بقره آيه 221 و احزاب آيه 52) ايمان به خدا (بقره آيه 221 و تحريم آيه 5) است؛ زيرا انسان بي ايمان، باوري به رفتارهاي اخلاقي و دور از شئونات زناشويي نخواهد داشت و چون به قيامت و حساب و کتاب عقيده ندارد ممکن است به شوهر خيانت کند و با ديگري جمع شود. و لذا هم در زندگي خصوصي و هم در زندگي اجتماعي و تربيت فرزندان بر پايه اصول ايماني خيانت مي کند و زندگي خانوادگي را به تباهي مي کشاند. معيار ديگري که قرآن در همسران به عنوان خير مطرح مي کند اطاعت از فرمان هاي خداوند است . (تحريم آيه 5)
همسري که مطيع فرمان هاي الهي است در حقيقت کاري برخلاف اصول اخلاقي و هنجاري انجام نمي دهد و در مسير تکاملي حرکت مي کند. تسليم در برابر خدا و نيز شوهر (تحريم آيه 5) از ملاک هاي همسر نيکو و خير است.
زني که در برابر شوهر تسليم است مي تواند زندگي خوبي را فراهم آورد؛ زيرا در هر مجموعه اي يکي مي بايست رهبر و ديگري فرمانبر باشد وگرنه همواره تضاد رفتاري پيش خواهد آمد و هر کسي راهي را مي رود که مخالف ديگري است و در نتيجه آرامش از خانه و زندگي سلب مي شود. دوشيزه بودن از ملاک هاي همسر برتر و نيکو است. (تحريم آيه 5) از اين رو در بهشت به مردان بشارت داده مي شود که با زنان و حوريان سيه چشمي ازدواج مي کنند که هرگز از سوي جن و انسي مورد تصرف قرار نگرفته اند و همواره دوشيزه هستند.
دوشيزه بودن دختر موجب مي شود تا شخص ارتباط سالمي با همسر برقرار کند و تنها محبت و عشق او در دلش جاي گيرد. ارتباط با ديگري موجب مي شود که سلامت زندگي به خطر بيافتد. اصولا مردان به دوشيزگان متمايل هستند و مايلند همه وجود زن در اختيار آنان باشد. البته همانند مساله زيبارويان و زيبارويان شگفت انگيز در اين جا اگر مردي با دو مورد مواجه شود که يکي دوشيزه هرزه گو و ديگري بيوه زن رازنگه دار باشد بايد بيوه را مقدم دارد (تحريم آيه 3 و 5) از اين جا دانسته مي شود که زن خير و نيکو زني است که رازدار مي باشد.
از اين رو برتري ازدواج با زنان بيوه بر ازدواج با زنان فاش کننده رازهاي همسران، در آيات قرآن بيان شده است.(همان)
توبه از گناهان (تحريم آيه 5)، دعوت به بهشت و دور شدن از دوزخ (بقره آيه 221)، دعوت به آمرزش خواهي و استغفار (همان)، روزه داري (تحريم آيه 5)، عبادت خدا (همان)و هجرت همراه همسر براي حفظ ايمان (تحريم آيه 5) از ديگر ملاک هاي همسر خير و برتر در آيات قرآني است.
منبع: www.shamimm.ir
/خ