پيش زمينه

عفونت مجراي گوش خارجي در ورزشکاران از شايعترين بيماريهايي است که ورزشکاراني را که به ورزشهاي آبي مي پردازند درگير مي سازد. فاکتورهاي مختلفي در ايجاد اين عارضه دخيل هستند: استفاده از گوش بندها براي جلوگيري از ورود آب به گوش, هواي مرطوب و گرم استخرها و محيطهاي ورزشي و فقدان ماده پوشاننده مجراي گوش خارجي ( سرومن ) ناشي از شسته شدن مکرر آن.افرادي که زمينه آلرژي دارند مثل افراد مبتلا به اگزما, آسم و رينيت آلرژيک به نحو محسوسي مستعد ابتلا به عفونت مجراي گوش خارجي مي باشند. اين آسيب و عارضه ورزشي معمولاً در فصل تابستان زمانيکه پرداختن به ورزشهاي آبي زياد مي شود بيشتر رخ مي دهد.

تقسيم بندي انواع عفونتهاي گوش خارجي

1- عفونتهاي حاد و منتشر : شايعترين فرمي است که در شناگران مشاهده مي شود و معمولاً علت آن باکتريايي است و گاهي هم مي تواند علت قارچي داشته باشد. در اين نوع تمام طول مجراي گوش درگير و ملتهب است و شروع علائم روندي حاد دارد.
2- عفونت حاد موضعي : ناشي از عفونت فوليکولهاي موي مجراي گوش خارجي است و در آن بخشي از مجرا درگير است که در لمس حساس و دردناک است.
3- عفونت مزمن گوش خارجي : عفونتي منتشر که بيش از 6 هفته طول کشيده باشد.
4- عفونت نکروزان بدخيم گوش خارجي: معمولاً‌ اين نوع در افرادي که کاهش سطح ايمني دارند مثل افراد ديابتي و مبتلا به HIV و بندرت در اطفال رخ مي دهد و در آن عفونت عمقي مجراي گوش که حتي مي تواند ساختارهاي عمقي مثل استخوان را درگير کند مشاهده مي شود.

آسيب شناسي

مجراي گوش خارجي مجرايي جهت هدايت امواج صوتي به پرده صماخ و گوش مياني است. دو سوم داخلي اين مجرا استخواني و 3/1 خارجي آن غضروفي است. سطح داخلي مجرا توسط لايه اي از سلولهاي سنگفرشي پوشيده شده است. در سطح داخلي مجرا و توسط سلولهاي پوشاننده مجرا ماده اي چرب و چسبناک و زرد رنگ به نام سرومن ترشح مي گردد, اين ماده PH اسيدي داشته و سبب کشته شدن باکتريها مي شود. از سويي با چرب کردن داخل مجرا مانع از خشک شدن و پوسته زيري سلولهاي پوشاننده مجرا مي شود و لذا مانع عفونت مي گردد. بعلاوه که گرد و غبار را بخود مي گيرد و مانع از ورود آن به قسمتهاي عمقي مي شود. در ورزشهاي آبي ورود مکرر آب به مجراي گوش سبب حل شدن نسبي سرومن و بدنبال آن خشک شدن مخاط مجرا و از بين رفتن اثر محافظتي سرومن و استعداد به عفونت گوش مي شود.

فرکانس

• فرکانس بروز عفونت گوش حدود 10000/4 مورد در سال است که عمدتاً در فصل تابستان گزارش مي شود.
• نوع حاد منتشر عفونت گوش خارجي از همه شايعتر و نوع نکروزان از همه کمتر اتفاق مي افتد.
• مرگ و مير در همه انواع بجز نوع نکروزان ( حدود 20%) بسيار پائين است.
• هيچ ارجحيت نژادي در ابتلا به اين بيماري ديده نمي شود.
• هيچ ارجحيت جنسي در ابتلا به اين بيماري ديده نمي شود.
• در افراد بالاي 65 سال احتمال ابتلا کمي بالا مي رود.

شرح حال

• شکايت از درد گوش
• احساس پري در گوش
• خارش گوش
• ترشح از گوش ( بي رنگ تا چرکي )
• کاهش ميزان شنوايي
• تب ( غير معمول)
• علائم دو طرفه ( نادر )

معاينه

• درد در لمس دهانه ورودي گوش
• التهاب و قرمزي در معاينه گوش
• ترشح داخل مجرا در معاينه با دستگاه
• بزرگي غدد لنفاوي مجاور گوش و ناحيه گردن
• تب ( غير معمول )
• در موارد شديد عفونت مي تواند به استخوان ( ماستوئيد ) يا غده بزاقي بناگوشي و يا حتي به کف جمجمه گسترش يافته و اعصاب مغزي 7 و 9 و 10 و 11 را درگير سازد که بايد در صورت شک به اين مسئله معاينه لازم صورت گيرد.

علل عفونت

1- علل انسدادي : کانال گوش مارپيچي باشد يا تجمع سرومن.
2- فقدان سرومن : در نتيجه حل شدن در آب استخر
3- ضربه به گوش
4- تغيير PH مجراي گوش طي بيماري هاي گوناگون مثل ديابت و يا در افراد مسن ( < 652 سال)

فاکتورهاي خطر

• سابقه قبلي ابتلا
• شنا و ورزشهاي آبي مداوم
• استفاده از محافظ هاي داخلي گوش براي جلوگيري از ورود آب به گوش ( با خراش هاي سطحي سبب مستعد شدن به عفونت مي شوند)
• استفاده از سمعک
• ابتلا به بيماري هاي حساسيتي مثل آسم , اگزما.
• ابتلا به بيماري هايي مثل ديابت, AIDS و سوء تغذيه.

بررسي هاي تصويربرداري

• راديوگرافي مي تواند در مواردي که به عفونت مهاجم شک داريم و يا به درگيري استخوان ماستوئيد مشکوکيم کمک کننده باشد.
• CT اسکن مي تواند ضايعات و خراش هاي استخواني را در صورت درگيري آنها بهتر از راديوگرافي نشان دهد.

درمان

درمان اوليه شامل کاهش درد و خارج کردن مواد زائد داخل مجرا و استفاده از دارو جهت کنترل تورم است. درمان اصلي شامل تجويز آنتي بيوتيک براي ريشه کني عفونت و اصلاح فاکتورهاي خطر براي جلوگيري از عود است.

پيشگيري

• از گوش پاک کن استفاده ننمائيد و اجسام را وارد گوش خود نکنيد.
• در آب آلوده شنا نکنيد.
• بطور مکرر و مداوم گوش خود را با صابون نشوئيد چرا که هم سرومن را حل مي کند و هم سبب قليايي شدن PH داخل گوش شده فرد را مستعد عفونت مي کند.
• بعد از حمام يا شنا گوش خود را خوب خشک کنيد تا در آن آبي نماند.
• تا حد امکان از گوش بندها در استخر استفاده ننمائيد.

عوارض

• عفونت نکروزان ( 20% مرگ و مير)
• التهاب و عفونت استخوان ماستوئيد.
• التهاب غضروف گوش خارجي
• آسيب و عفونت استخوانهاي کف جمجمه
• عفونت مغز

پيش آگهي

بازگشت به شنا بعد از درمان عفونت ( حدود 5-4 روز بعد ) امکانپذير است
منبع: موسسه طب ورزش پارس مي باشد
/خ