علايم و نشانه هاي شايع

1-درد
2-تورم
3-سفتي
4-ضعف
5-ناپايداري
6-قفل شدن

پيش زمينه

عضله چهارسر ران از 4 عضله مجزا شکل مي گيرد که اشاره خواهد شد يکي از اين عضلات عضله مستقيم راني ( رکتوس فموريس ) مي باشد. شايعترين آسيب عضله چهار سر له شدگي و کوفتگي است که عمدتاً در عضله رکتوس فموريس ايجاد ميشود که در جلوي ران قرار داد. ساير آسيب هاي اين عضله عبارتند از : کشيدگي تاندون و يا جداشدگي و پارگي تاندون، پارگي جزئي يا کامل عضله در اثر کشش،‌ پارگي غلاف عضلاني ( فاسيا ) هم نوع ديگري از آسيب اين عضله مي باشد که در آن بخشي از عضله بصورت توده اي نرم در زير پوست برجسته خواهد شد.

فرکانس

• ميزان بروز له شدگي اين عضله در ورزشهاي روبرو به اين گونه است: کاراته 3/2% جودو 4/2% و فوتبال 6/1% و ساير ورزش ها کمتر از 1% در سال
• پارگي تاندون چه در افراد سالمند و چه در جوانها شايع است. در اجتماع ميانگين سني پارگي تاندون عضله چهار سر راني 65 سال است. اما در ورزشکاران ميانگين سني اين آسيب 30-15 سالگي است. پارگي تاندون عمدتاً در ورزشهاي پرشي( پرش از مانع ) و وزنه برداري رخ مي دهد

آناتومي کاربردي

در اطراف استخوان ران سه ناحيه عضلاني داريم: در جلو چهار سر راني در داخل عضلات جمع کننده به داخل ( ادوکتورها ) و در عقب عضلات هامسترينگ. عضله چهار سر راني بعنوان باز کننده مفصل زانو و خم کننده به جلوي مفصل ران عمل مي کنند. اين عضله خود متشکل از 4 عضله کوچکتر است که در مجموع 4 سرراني خوانده مي شوند و عبارتند از : واستوس لاترايس (vastus lateralis ) و استوس مدياليس ( vastus medialis ) و واستوس اينترمديال و عضله رکتوس فموريس ( مستقيم راني )
عضلات واستوس دربالا به استخوان ران اتصال دارند و در پائين به برجستگي استخوان درشت ني. عضله رکتوس فموريس در بالا به استخوان لگن اتصال دارند و در پائين به برجستگي استخوان درشت ني.
لذا عمل خم کننده به جلوي مفصل ران ناشي از عمل عضله مستقيم راني است

بيومکانيک ورزشي

در مطالعات ديده شده که حداکثر فعاليت عضله چهار سر در هنگام شروع باز شدن زانو در حرکاتي مثل ضربه زدن به توپ يا پرتاب پا در ورزشهاي رزمي است.
قدرتي که عضله چهارسر مي تواند اعمال کند مي تواند تا 7 برابر وزن بدن باشد. کشيدگي و پارگي عضله عمدتاً در ورزشکاراني رخ مي دهد که با شدت در وضعيتي که زانو باز مي شود به جسم يا فردي ضربه مي زنند مثلاً‌ در هنگام ضربه با پا به کيسه بوکس.
پارگي مي تواند جزئي يا کامل باشد،‌ يک ضربه ناگهاني قوي مي تواند سبب از هم گسيختگي کامل رباط عضله از محل اتصالش به اسنخوان شود.

شرح حال آسيب ديدگي

در له شدگي ها
• شرح ضربه مستقيم به جلوي ران خوردن يا جلوي ران به شي وجود دارد.
• درد جلوي ران _ بلند شدن از زمين همراه با درد جلوي ران است.
• عدم توانايي در باز کردن زانو و جلو آوردن ران.
در کشيدگي تاندوني
• معمولا در پرنده ها ( پرش با نيزه يا پرش با مانع ) ديده مي شود.
• درد و اختلال عملکرد به صورت ناگهاني بعد از تمرين يا 3-1 روز بعد.
در کشيدگي عضله
• معمولاً در دونده هاي دو سرعت ( استارت زدن ) ديده ميشود.
• معمولاً درد در انتهاي تحتاني ران و کمي بالاتر از کشکک شديدتر است.

معاينه باليني

در له شدگي
• قسمت داخل و پشت ران درد ندارد و درد در جلوي ران با لمس داريم.
• جلوي ران متورم و حساس است.
•ميزان خم شدن ران محدود است: علائم :ملايم: ?90 – متوسط :بين ? 90 تا ? 45 و شديد: کمتر از ? 45 .
• افزايش محيط دور ران ( بخاطر تورم )
• فرد مي تواند پايي را که در زانو صاف است جلو بياورد ( رژه نظامي)
در کشيدگي عضلاني
• فرد در برابر مقاومت دست مادر حاليکه زانو را باز مي کند در انتهاي تحتاني ران درد دارد.
• در لمس قسمت تحتاني ران درد دارد.
در پارگي تاندون
• عدم توانايي در جلو آوردن پا ( عدم توانايي رژه نظامي رفتن)
• عدم وجود عضله در قسمت تحتاني ران و يک توده بر جسته زير پوستي در قسمت فوقاني ران ( عضله جمع شده)
در پارگي غلاف عضله ( فاسيا)
• يک توده متحرک و نرم زير پوست
• امکان دارد در لمس حساس باشد.
• در هنگام انقباض عضله برجسته تر ميشود

تصويربرداري

• در بيماران با پارگي خفيف ( علائم آنرا دارند ) يا له شدگي هاي خفيف لزومي ندارد.
• در بيماراني که تشخيص قطعي نداريم يا درد شديد دارند يا افراد مظنون به پارگي کامل عضله و نيز آنها که له شدگي شديد دارند نياز به راديوگرافي وجود دارد.
• در افراد با له شدگي راديوگرافي شواهدي از کلسيفيکاسيون محل چند هفته بعد نشان مي دهد.
• احتمال شکستگي کشکک همراه با پارگي تاندون وجود دارد. عکس راديوگرافي در اين موارد سايه تاندون جدا شده ، قطعات کشکک و تجمع مايع در زانو را نشان مي دهد.
• در مواردي که پارگي تاندون را با معاينه تشخيص داده ايم عکس قدامي-خلفي وبا نماي جانبي از زانو لازم است.
• سونوگرافي در موارد پارگي هاي شديد به اندازه MRI مفيد است و ارزانتر نيز ميباشد.
• MRI حساسترين روش براي بررسي ضايعات چهارسر راني مي باشد. به کمک MRI مي توان پارگي هاي کامل و جزئي ، خونريزي هاي بافت نرم ، آسيبهاي تاندونها، تومورهاي عضلاني و آسيبهاي غلاف عضلاني را بخوبي شناسايي نمود.

درمان طبي

شامل استراحت ،‌ عدم تحرک و فشار موضعي محل با بانداژ است. در موارد پارگي تاندون، جداشدگي تاندون از استخوان،‌ پارگي عضله و خونريزي داخل عضله نياز به جراحي وجود دارد.
در مورد له شدگي ها زانو را در زاويه ?120 غير متحرک و با بانداژ محکم مي بنديم. و تا 24 ساعت 3-2 بار و هر بار بمدت 20 دقيقه يخ درماني مي کنيم. بعد از 24 ساعت پا را از وضعيت ?120 خارج کرده و تحريک الکتريکي و ماساژ مي دهيم. درد چند روزي طول مي کشد به آرامي به وضعيت تحمل وزن در مي آئيم. و از تکرار رفتارهاي قبلي منجر به آسيب پرهيز مي کنيم.
منبع: موسسه طب ورزش پارس
/س