پرسش :

در ابتداي يك زندگي مشترك دانستن چه مسائلي يا انجام دادن چه كارهايي زندگي را زيباتر مي كند؟

پاسخ :
سؤال بسيار زيبا و جالب شما بيانگر دغدغه شما براي ايجاد زندگي پويا و شيرين است. اگر همة ما انسانها از ابتدا شروع هر كاري، عوامل سعادت و پويايي آن را شناخته و به كار ببنديم هرگز در گذر زمان گرفتار ناملايمات و شكستها نخواهيم شد، و به نظر يكي از بزنگاههاي مهم تربيتي همين شناخت است.
در پاسخ به اين سؤال مي توان بحثها و گفتارهاي زيادي داشته باشيم كه هر كدام از ديگري زيباتر و جذاب تر. قرآن و احاديث، علم امروز، تجربه هاي شخصي، گفتار بزرگان و انديشمندان و ...، همه و همه، پرداخت هائي به اين بحث داشته اند و كوله بار اين موضوع را مملو از معلومات و اطلاعات رنگين و زيبا نموده اند كه متأسفانه امكان پرداختن، به آن به صورت تفصيلي در اين نوشتار وجود ندارد. به همين خاطر به چند مورد آن در قالب نكاتي كاربردي ـ هر چند مختصر ـ اشاره مي كنيم تا با دانستن و عمل كردن به آنها، چراغ راهي شود براي همة كساني كه قدم در اين مسير گذاشته و دوستدار تشكيل زندگي زيبا و زيباتري هستند.
1. نخستين گام موفقيت انسان در گسترة حيات و زندگي، بهره مندي از بينشي روشن و بصيرتي آسماني است. ديدگاهي كه، آفرينش را در آئينة نگاه آدمي، با صورتي زيبا و حقيقي به تصوير مي كشاند. آنان كه از اين مائدة الهي بي بهره اند، زندگي خويش را«ساحل تفريح و خوشگذراني» و يا«ميدان بازي و سرگرمي» مي دانند و دامنة تلاش خود را در روزهائي زود گذر، به دست فراموشي مي سپرند. فاطمة زهرا ـ سلام الله عليها ـ آن بزرگ بانوي اسلام ـ شبي كه در سن 9 سالگي به منزل شوهر خود علي ـ عليه السّلام ـ پا نهاد، با چشماني اشكبار و حالتي نگران رو به همسر خود كرد و فرمود:«دربارة حال و رفتار خود فكر كردم و به ياد پايان عمر خويش و منزلگاه ديگر به نام قبر افتادم، امروز از خانة پدر به خانة شوهر منتقل شدم و روزي ديگر از اينجا به خانة قبر و جايگاه ابدي خود خواهم رفت، در اين آغازين لحظه هاي زندگي تو را به خدا سوگند مي دهم كه بيا به نماز بايستيم تا با هم در اين شب خدا را عبادت كنيم....»[1] آري، داشتن چنين بينشي از زندگي بود كه اين زوج موفق، در طول تاريخ، الگوي همة مسلمانان قرار گرفتند.
2. با همسرتان با مهرباني و صداقت صحبت كنيد. مي گويند:«صداقت رمز بزرگ موفقيت در زندگي است حتي اگر وانمود به صداقت كنيد باز هم موفقيد.» گاهي صادقانه رفتار كردن ـ خصوصاً اگر احساسات منفي فراواني نسبت به همسرتان داشته باشيد ـ بسيار دشوار است. اما اگر به جاي زخم زبان زدن و نفرت، با همسرتان صادقانه برخورد كنيد، او را وادار خواهيد كرد به حرفهاي شما گوش بدهد، شما را درك كند و در برابر شما پاسخگو باشد. تغييرات رفتاري مي توانند موجب تغييرات فكري شوند. يادتان باشد اگر با همسرتان مهربانانه صحبت كنيد خشم و تدافع، بين شما كم مي شود و جوّ آرامتري فراهم مي آيد كه مي توانيد در آن جو آرام، مشكلات خود را به بحث بگذاريد و دل به حل آنها ببنديد.
3. نقش يك الگو را بازي كنيد و با همسرتان همان طور رفتار كنيد كه دوست داريد با شما رفتار شود، اگر مي خواهيد همسرتان محترمانه تر رفتار كند و صبورتر باشد و همكاري، عشق، حمايت و مهرباني بيشتري نشان دهد بايد در اكثر مواقع با او همين برخورد ها را داشته باشيد. با اين كار، احساس خوبي نسبت به خودتان در همسر خود ايجاد مي كنيد.
4. زوجين بايد در برخورد با رفتار ناشايست همسرشان صرفاً همان عمل را تقبيح نمايند نه كل وجود را. چون در اينصورت باعث تحريف شخصيت همسر و تضعيف عزت نفس او مي شود و مشكلاتي را در زندگي به بار مي آورد.
5. در مورد كارهاي خوب همسرتان اظهار نظر كنيد. مردان و زنان به يك اندازه نسبت به بازخوردهاي مثبت و تشويق، واكنش نشان مي دهند. اگر بطور مرتب رفتارهاي مسئولانه همسرتان را تشويق كنيد، او نيز رغبت بيشتري به برآورده كردن خواسته هايتان نشان مي دهد.
6. كلامي كه ما در ارتباط با ديگران به زبان مي آوريم، بسيار بيشتر از آنچه تصور مي كنيم داراي پيام و معنا هستند، حجم و آهنگ صدا، نوع نگاه كردن، وضعيت ايستادن و حتي نفس كشيدن ها، همگي به شنونده كمك مي كند تا كلمات ما را تفسير كند و پيام آنرا دريابد. بنابراين اگر چه ممكن است ناخود آگاه مراقب اين موارد در هنگام ارسال پيام خود نباشيم، اما بايد توجه داشته باشيم كه به هر حال شيوة دريافت و استنباط يك سخن دقيقاً به شيوة ابراز آن برمي گردد. از اين روست كه بسيار اتفاق مي افتد كه يك پيام به آساني، مغاير با منظور ما دريافت مي شود. گفتار فقط«7 الي 24» درصد از كل پيام ما را تشكيل مي دهد.
7. از وضعيت روحي همسرتان درك درستي داشته باشيد و متناسب با آن رفتار كنيد. همسراني كه روحيه همسرانشان را مي شناسند و مي دانند در وضعيت هاي مختلف روحي او، چگونه با او برخورد نمايند بدون شك زندگي موفقي خواهند داشت. وقتي همسر كسي خندان است، صدايش زنگ شادي دارد، حركاتش توأم با اعتماد است، همسر تيز بين بايد درك كند كه همسرش روز خوبي را در پي داشته است و موقعيت خوبي است جهت بحث و گفتگو و ...، برعكس وقتي احساس مي كنيد همسر شما از روحية خوبي برخوردار نيست روحية او را خراب تر نكنيد، از مشقت هاي زندگي نناليد، درخواست نكنيد، فشار وارد نياوريد و .... تا بدين ترتيب روابط شما آسيب نبيند.
8. در رابطة با برآوردن توقعات، آنچه مهم است چگونگي خواستن است. ما با عبارات و جملات متفاوتي مي توانيم يك موضوع را مطرح كنيم. بهترين و مؤثرترين روش اين است كه نحوة بيان ما، از لحن آمرانه و دستور به دور باشد و جمله ها، بياني گرم و زباني صميمي داشته باشد. در اينصورت، معمولاً طرف مقابل متقاعد مي گردد كه در صورت فراهم بودن شرائط، خواسته هاي ما را تحقق ببخشد. زنان و مردان به طور يكسان و همگون فكر نمي كنند، عمل نمي كنند واكنش نشان نمي دهند. لذا بايد اين خصيصه جنسيتي را در انتظار داشتن از همسرتان مد نظر داشته باشيد و از آنها توقعات غير واقعي و غير هماهنگ با جنس آنها نداشته باشيد.
9. گاهي انسان در زندگي خود با اين گلايه همسرش مواجه مي شود كه:«تو هيچ گاه به حرف من گوش نمي دهي»، يا«اگر گوش كرده بودي متوجه خواسته من شده بودي» و ..... آيا تا به حال به اين گلايه ها توجهي كرده ايد؟ گوش دادن يكي از دشوارترين رفتارهايي است كه انسان بدان احتياج دارد. پژوهشگران اثبات كرده اند كه 45% از زمان عمدة ارتباطي انسان به «گوش دادن» مي گذرد و بقيه، صرف«سخن گفتن»، «خواندن» و «نوشتن» مي شود. با اين وجود هنوز بسياري از انسانها «گوش دادن» را يك مهارت نمي دانند بلكه آنرا مساوي با«شنيدن» مي پندارند. در حاليكه «گوش دادن» عملي ارادي است كه نياز به دقت و توجه دارد اما «شنيدن» عملي غير ارادي است كه به دقت نياز ندارد. بنابراين مي توان يكي از لوازم زندگي مشترك شيرين را«هنر گوش دادن» دانست و فراگيري آن را ضروري.
10. از كاه، كوه نسازيد و مسايل را بزرگ نكنيد، بدايندكه در زندگي افراد خوش بين كاه و كوه هر دو وجود دارد ولي در زندگي افراد بدبين فقط كوه وجود دارد، زيرا آنها از هر كاه، كوهي مي سازند و در برابر آن اظهار عجز مي كنند.
11. بحران ها و مشكلات زندگي، محكِ لياقت و شايستگي شما به شمار مي آيند. سعي كنيد با عبور از اين بحرانها، لياقت، جدّيت و توان خود را به اثبات رسانيد.
12. از يك بُعد نگري بپرهيزيم. يك بُعد نگري عبارت است از«تمركز شديد و افراطي بر يك روي سكه»
13. به همسرتان اجازه دهيد بعضي مواقع با خودش تنها باشد.[2]
14. و ....

پي نوشت :

[1] . همسران، زندگي، الگوي بالندگي، احمد لقماني، چ 6، قم انتشارات عطر سعادت 1380، ص 18.
[2] . اقتباش از سه كتاب: مردان زميني، زنان زميني، كنت ونينگ. ترجمة: مهرداد فيروز بخت، چ 1، تهران انتشارات شناخت، 1378، ص 20 تا 93.
و: چگونه با تفاهم زندگي كنيم. حسن(قاسم) ملكي، چ 3، زنجان: انتشارات نيكان كتاب، 1383، ص 84 تا 113.
و: همسران، زندگي،‌ الگوي بالندگي، احمد لقماني، چ6، قم: انتشارات عطر سعادت، 1380.

منبع: انديشه قم
/س