29 ارديبهشت 1388 / 24 جمادي الاولي 1430 / 19 مي 2009

1) 29ارديبهشت ماه سال1359هجري شمسي: حضرت امام خميني(ره) رهبرفقيد انقلاب اسلامي ايران عازم دهكده جماران شدند. ايشان درميان استقبال پرشكوه مردم به جماران واقع درمنطقه شميران تهران رفتند. حضرت امام خميني مدت9سال درجماران اقامت داشتند و تاهنگام رحلتشان درخانه اي بسيارساده بسربردند.

2) كشته شدن "يپرم خان اَرمني" از قاتلان شيخ "فضل‏اللَّه نوري" (1291 ش): يپرم خان ارمني، كه فردي قسي‏القلب و بي‏رحم بود در حدود سال 1244 ش (1865 م) در توابع گنجه در ارمنستان به دنيا آمد. در 22 سالگي قصد عزيمت به عثماني را داشت اما دستگير و به سيبري تبعيد شد. سه سال بعد، از سيبري فرار كرد و به ارمنستان بازگشت. در 1280 ش به تبريز و سپس گيلان رفت و به همراه سپاهيان محمد ولي خان تنكابني، سپهدار اعظم، براي فتح تهران حركت كرد. يپرم خان پس از فتح تهران به رياست شهرباني رسيد و در اين منصب و به نام آزادي‏خواهي، جنايت‏هاي متعددي را مرتكب گرديد. يپرم از جمله عوامل مؤثر در محاكمه و شهادت آيت‏اللَّه شيخ فضل اللَّه نوري بود و در اين راه تلاش زيادي نمود. او همچنين مخالفان خود را به زندان انداخته و يا اعدام مي‏كرد. سرانجام يپرم خان ارمني در جريان نبرد با سالارالدوله، از شاهزادگان قاجار، كه در غرب كشور ادعاي سلطنت كرده بود، كشته شد و زندگي ننگين او در 47 سالگي خاتمه يافت.

3) افتتاح سد بزرگ سفيدرود در گيلان (1341 ش)

4) آزادي منطقه كوشك از دشمن بعثي توسط قواي اسلام (1361 ش)

5) دستگيري گسترده اعضاي خانواده "آيت‏اللَّه حكيم" توسط رژيم بعث عراق (1362 ش): در راستاي سركوب هرگونه مقاومت عليه نظام ديكتاتوري بغداد، رژيم بعث عراق، 90 تن از اعضاي خاندان آيت‏اللَّه سيدمحسن حكيم را دستگير و چند روز بعد 6 تن از آنها را اعدام كرد. مدتي پس از آن نيز، 10 تن ديگر از اعضاي اين خانواده، اعدام شدند. آيت‏اللَّه العظمي حكيم از مراجع بزرگ تقليد در عراق بود كه در سال 1348 ش وفات يافت. فرزندان و بسياري ديگر از اعضاي خانواده وي اهل علم و دانش هستند. به همين دليل، رژيم عراق كه از نفوذ خاندان حكيم در ميان مردم اين كشور بيمناك بود، در راه مبارزه با دين، روحانيت و حوزه‏هاي علمي ديني، تعداد زيادي از اعضاي اين خانواده را از بين برد يا زنداني كرد.

6) درگذشت علامه بزرگ "محمد تقي شوشتري" عالم بزرگ اسلام (1374 ش): علامه شيخ محمدتقي شوشتري (تستري) فرزند شيخ محمدكاظم در سال 1281 ش (1320 ق) در خانواده‏اي كه سه قرن پرچمدار علم و فقه شيعه بوده‏اند در شهر نجف اشرف ديده به جهان گشود. وي در 7 سالگي به شوشتر رفت و پس از پشت سر گذاشتن مقدمات، در حوزه درس سيدعلي اصغر حكيم، سيدمهدي آل طيب و سيدمحمدتقي شيخ‏الاسلام به مقام والاي اجتهاد رسيد. علامه شوشتري پس از مدتي تاب تحمل حكومت جور رضاخان پهلوي را نياورده و در سال 1314 شمسي به عتبات عاليات مشرف شد و تا سقوط رضاخان پهلوي در آنجا به تأليف و تدريس مشغول بود. زندگي وي نشانه‏اي از زندگي علماي گذشته و زهد و تقوي و ورع او يادآور ايمان و تقواي صحابه امامان بود. قناعت بسيار و دل نبستن به زخارف دنيا، عشق به ائمه اطهار(ع)، شوق به مطالعه و نگارش و تَقيد به نوافل يوميه و نماز شب، خلق خوش و زبان نرم و روحيه كريمانه و انجام ورزش بطور مستمر از خصوصيات علامه شوشتري بود. آثار و تأليفات ارزشمند اين عالم بزرگ، نشانگر عمق علم و ژرفاي انديشه اوست. پاره‏اي از آثار او چون كتاب گرانقدر "قاموس الرجال في تحقيق رواة الشّيعَه و مُحَدّيثِهم" در 14 جلد و كتاب "بَهج‏الصباغة في شرح نهج‏البلاغه" در 14 جلد كه تأليف آن حدود 50 سال به طول انجاميد از ديگر تأليفات اين دانشمند شيعي مي‏باشد. هم چنين برخي از آثارشان عبارتند از: النَّجعَة في شرح اللمعه در 11 جلد، الاربعون حديثا، قضاء اميرالمومنين علي بن ابي طالب(ع) و البديع و... مي‏باشد. وفات علامه محمدتقي شوشتري در 29 ارديبهشت 1374 ش برابر با 19 ذي حجه سال 1415 ق در 93 سالگي اتفاق افتاد و پس از تشييعي با شكوه در شوشتر به خاك سپرده شد.

7) 24جمادي الاول سال 1038هجري قمري: شاه عباس اول صفوي در مازندران از دنيا رفت و در حرم حبيب بن موسي در مشهد كاشان دفن شد. دوره حكومت شاه عباس اول از جهت وجود دانشمندان و علماي بزرگ و هنرمندان برجسته اين مرز و بوم از اهميتي ويژه برخوردار است. دوران صفويه عصر رشد و شكوفايي شيعه بود و علمايي چون شيخ بهايي، ملاصدرا و ميرداماد به تعليم و تعلم علوم اسلامي مي‏پرداختند. همچنين ميرعماد قزويني و عليرضا عباسي از بزرگان هنر خوشنويسي و رضا عباسي نقاش برجسته و صاحب ذوق ايران در اين دوره مي‏زيستند و آثار بجاي مانده از آنان از ميراث فرهنگي و تاريخي كشورمان بشمار مي‏روند. در عصر صفويه بناهاي تاريخي متعدد و زيبايي نيز در سراسر ايران بخصوص شهر تاريخي اصفهان ساخته شدند و از آن زمان تا كنون چشم جهانگردان و سياحان را خيره ساخته‏اند. از جمله اين آثار مسجد امام در ميدان نقش جهان اين شهر است كه بناي آن بدست آن بدست استاد علي اكبر معمار به پايان رسيده و در نوع خود بي‏نظير است.

8) 24جمادي الاول سال 1326هجري قمري: ميرزا نصرالله ملك المتكلمين مبارز راه آزادي، نويسنده و خطيب توانا بدست عمال محمد عليشاه دستگير و در اين روز كشته شد. وي در سال 1277هجري در اصفهان بدنيا آمد و نزد پدرش ميرزا محسن عالم هنر شناس پرورش يافت و علوم متداول زمان را با استعداد كم نظير خود فرا گرفت. ملك المتكلمين پس از تشرف به مكه معظمه در سال 1299قمري به هندوستان سفر كرد . با كوشش بسيار در بمبئي مدرسه‏اي براي ايرانيان مقيم هند تأسيس نمود. وي در سال اقامتش در هند تحت تأثير اوضاع مصيبت بار جامعه هند و استعمار انگليس در اين كشور اولين بزرگ خود را با عنوان من الخلق الي الحق انتشار داد. اين كتاب همچنان كه مورد توجه علما و مردم قرار گرفت. خشم شديد نايب السلطنه هند و مأموران انگليسي را برانگيخت. از اين رو توقيف شد و به شهر بوشهر تبعيد گرديد. ملك المتكلمين در دوره تبعيد با سيد جمال الدين اسد آبادي آشنا شد و افكار و عقايد سيد در زندگي و مبارزات او تأثير بسزايي گذاشت وي بعد از مراجعت به زادگاهش به وعظ و خطابه مشغول شد اما در اندك مدتي آماج حملات عمال حكومت استبدادي قرار گرفت و سرانجام در سال 1326هجري به دستور محمد عليشاه در ماجراي به توپ بستن مجلس در باغشاه بقتل رسيد.

9) درگذشت عالم بزرگ "محقق زاهد" (1375ق)

10) شهادت عالم مجاهد آيت‏اللَّه "سيد محمد باقر صدر" توسط دژخيمان بعث عراق(1400ق): آيت اللَّه سيدمحمدباقر صدر در 25 ذيقعده‏ي سال 1353 ق در شهر كاظمين در خانواده‏اي عالم‏پرور به دنيا آمد. وي در كودكي پدر را از دست داد و از آن پس تحت تكفّل برادر بزرگش، سيد اسماعيل، قرار گرفت. شهيد صدر در 12 سالگي راهي نجف اشرف گرديد و پس از چند سال، دوره‏ي عالي فقه و اصول را در نزد حضرات آيات سيد ابوالقاسم خويى و دايى خود شيخ محمدرضا آل ياسين گذراند. اين عالم بزرگوار در جواني به اجتهاد دست يافت و از 25 سالگي تدريس خارج اصول و سپس خارج فقه را آغاز كرد. آيت اللَّه صدر در طول نزديك به 30 سال تدريس، شاگردان مستعدّي تربيت كرد كه حضرات آيات سيدمحمد باقر حكيم، سيدمحمود هاشمي شاهرودي، سيدكاظم حسيني حائري، شيخ مهدي آصفي و... از آن جمله‏اند. همچنين كتاب‏هاي فراواني از شهيد صدر به يادگار مانده‏اند كه كتب فَلسَفَتُنا(فلسفه‏ي ما) و اقتصادُنا،(اقتصاد ما) سمبل قدرت نمايى ايدئولوژي اسلامي در برابر انديشه‏هاي وارداتي شرق و غرب بود. ايشان تفكيك مسأله‏ي رهبري فكري را از مسأله‏ي رهبري سياسي امكان‏پذير نمي‏دانست و همراهِ فعاليت‏هاي فكري، به فعاليت‏هاي سياسيِ جامعه نيز همت مي‏گماشت. اين مبارزات پرشور به ويژه پس از پيروزي انقلاب اسلامي ايران و حمايت امام خميني از ايشان، خطري جدي براي بعثيان به شمار مي‏آمد و بدين سبب حاكمان عراق، حضور اين رادمرد صحنه‏ي دين و سياست را تحمل نكردند. سرانجام مزدوران حزب بعث عراق آيت اللَّه صدر را پس از چند روز بازداشت و اِعمال وحشيانه‏ترين شكنجه‏ها، به همراه خواهر فداكارش بنت الهدي، در روز 19 فروردين 1359 شمسي برابر با 24 جمادي‏الاولي 1400 ق در 47 سالگي به شهادت رساند. پيكر پاك اين دو عزيز در فضايي غم‏بار و بدون حضور مردم در نجف اشرف به خاك سپرده شد.

11) شهادت بانوي عالمه و آگاه "سيده بنتُ الهدي صدر" به دست مزدوران(1400 ق): سيده بنت الهدي صدر در سال 1357 ق در خانواده‏ي علم و تقوا در كاظمين به دنيا آمد. بنت الهدي دوران كودكي خود را در كنار پدري دانشمند، مادري متقي و برادراني عالم گذراند. وي بدون آن كه به مدارس نامناسبِ دخترانه‏ي آن روزِ عراق پاي گذارد، نزد برادرانش سيدمحمدباقر و گاه سيداسماعيل، قرآن، ادبيات، تاريخ، فقه و اصول را تا بالاترين سطوح پشت سرگذاشت و پس ازمدتي به تدريس علوم اسلامي پرداخت. اين بانوي عالمه توانست رهبري زنان مسلمان عراق را به عهده گيرد و مدارس اسلامي وابسته به جمعيّت خيريه‏ي اسلامي در بغداد را سرپرستي كند. ايشان در مدارس تحت نظر خود در نجف و كاظمين نيز خواهراني آگاه و مبارز را پرورش داد و در نشر علوم اسلامي فعاليت موثري به انجام رساند. پس از دستگيري برادرش آيت اللَّه سيد محمد باقر صدر، بنت الهدي با ايراد خطابه‏هاي پرشور در حرم امام علي(ع( مردم را به فريادخواهي خواند و عليه نظام بعث به قيام دعوت كرد. سرانجام، بنت الهدي صدر به همراه برادر بزرگوارش پس از تحمل شكنجه‏هاي طاقت‏فرساي مزدوران بعثي عراق در 43 سالگي به شهادت رسيد و در كنار برادر به خاك سپرده شد.

12) 19ماه مي سال1936ميلادي: رابرت واتسون مخترع انگليسي دستگاه رادار را اختراع كرد. اين دستگاه مهمترين وسيله دفاعي درمقابل حملات هوائي و دريايي است و اولين درفرودگاه باوزي ايالت سوفوك درانگلستان نصب شد. گفتني است كه ازراداردرجنگ جهاني دوم استفاده شد.

13) 19ماه مي سال1984ميلادي: درادامه سياستهاي اشغالگران صهيونيست بيش از1500صهيونيست با150دستگاه اتومبيل به اردوگاههاي مسلمانان درعَينُ الحِلوه حمله كردند. دراين حملات وحشيانه شماري ازساكنان اين اردوگاهها شهيد و مجروح شدند و منازل مسكوني آنها با ديناميت ويران شد.

14) تصرف شهر بلگراد پايتخت يوگسلاوي توسط سپاهيان عثماني (1521م): امپراتوري عثماني از اواخر قرن چهاردهم ميلادي، پيشروي در مناطق غربي قلمرو خود را آغاز كرد و در طي سال‏هاي بعد، تقريباً تمام اين منطقه را زير سلطه خود در آورد. دولت عثماني در اين راستا و در 19 مه 1521م در طي نبردي سخت، شهر بلگراد پايتخت يوگسلاوي را تصرف كرد و بعدها قسمت‏هايي از مجارستان را ضميمه خود نمود. با اين حال، اين متصرفات در اثر ضعف امپراتوري عثماني و اعمال نفوذ دولت‏هاي اروپايي، به تدريج تا اوايل قرن بيستم، به استقلال رسيدند.

15) تولد "يوهان فيخته" نظريه‏پرداز و فيلسوف مشهور آلماني (1762م): يوهان گوتْليپْ فيخْتِه يا فيشْتِه فيلسوف نامدار آلماني در 19 مه 1762م در آلمان به دنيا آمد. وي از كودكي داراي هوش و حافظه‏اي فوق‏العاده بود، به همين دليل مورد توجه يكي از اشراف قرار گرفت و در پرتو حمايت او، به تحصيل در رشته الهيات پرداخت. فيخته در اين هنگام با آثار و افكار امانوئل كانت، فيلسوف بلند آوازه هم‏وطنش آشنا شد و تاثير فراواني از او گرفت. فيخته پس از چندي به تدريس در دانشگاه پرداخت و رهبري مكتب ايده‏آليسم جديد آلمان را پذيرفت. پيروان ايده‏آليسم يا مكتب اصالت تصور و خيال بر اين عقيده‏اند كه بسياري از اجسام، ساخته و پرداخته تصور آدمي هستند. در فلسفه ايده‏آليسم كه فيخته پيرو آن است، شي‏ء، في نفسه وجود ندارد و تصورات و مفاهيم، مانند تخيلات، محصول خود ذهن است و ناشي از حسّ آزادي و اختيار مي‏باشد. به عبارت ديگر، در فلسفه ايده آليسم، ذهن انسان، آزاد و مختار است. فيخته هم‏چنين شرط اساسي هر دين را برآوردن مقتضيات و نيازمندي‏هاي مطلق قانون اخلاقي عنوان نموده است. بر اين اساس است كه فلسفه او فلسفه‏اي اخلاقي محسوب مي‏گردد. يوهان فيخته بعدها سخنگوي مليّت‏پرستي شد و به ستايش شكوه‏مندي‏هاي فرهنگ آلماني پرداخت. از اين ديدگاه، وي آلمان‏ها را، نژاد خالص و ديگر اقوام را نژاد مخلوط مي‏دانست و نتيجه مي‏گرفت كه تمامي جهان، جز آلمان، بر جاده زوال و تباهي سير مي‏كنند، و تنها آلماني‏ها هستند كه تمدن را به پيش مي‏برند. فلسفه وي زمينه‏ساز شكل‏گيري انديشه "نژاد فرمان‏روا"، توسط هِگِل، فكر "ابرمرد" نيچه و سرانجام، تصور وحشيانه آدولف هيتلر مبني بر آلمانْ برتر از همه، گرديد. گسترش اين افكار در سال‏هاي بعد باعث شد كه بين فيخته و دانشگاه محل تدريسش، اختلاف به وجود آيد چرا كه آنان اعتقاد داشتند كه تعليمات فيخته با اصول ديانت منافات دارد. از فيخته آثار متعددي برجاي مانده كه بنياد تحقيق علم، حقوق طبيعي و سرنوشت انسان از آن جمله‏اند. يوهان گوتْليپ فيخته در سال‏هاي پاياني عمر در برلين سكونت يافت و با تأسيس دانشگاه اين شهر، به رياست آن انتخاب شد تا اين‏كه در 29 ژانويه 1814م در 52 سالگي درگذشت.

16) تولد "فريدريش روكرت" شاعر و مستشرق معروف آلماني (1788م): فريدريش روكرت، زبان شناس زبان‏هاي هند و اروپايى و شاعر و مترجم آلماني، در نوزدهم مه 1788م در آلمان به دنيا آمد. وي پس از طي تحصيلات مقدماتي، در رشته حقوق فارغ التحصيل شد. از آن پس به آموختن زبان‏هاي شرقي از قبيل فارسي، عربي، سانسكريت، چيني و هم‏چنين زبان‏هاي اروپايى پرداخت و در هر يك، تسلّطي بسزا يافت. روكرت از سال 1811م به تدريس در دانشگاه‏هاي آلمان مشغول شد و هم‏زمان به تحقيق و مطالعه درباره زبان‏هاي شرق پرداخت. او از پيش‏گامان شاعران آلمان به شمار مي‏رود. تسلط شگفت انگيز روكرت به زبان آلماني، او را در سرودن اشعار مختلفي در سبك‏هاي گوناگون و قالب‏هاي مختلف شرقي و غربي توانا كرده است. روكرت هم‏چنين از برخي سبك‏هاي ادبي شرقي براي سرودن شعر بهره مي‏گرفت. وي در ترجمه برخي آثار از عربي به آلماني، تمامي سجع‏ها، ضرب‏آهنگ‏ها، لفاظي‏ها، آرايه‏هاي بديع، ايهامات لفظي و بالاخره همه ترفندهاي ادبيِ به كار رفته در اصلِ اثر را به كار مي‏برد، به‏طوري كه برخي آثار ترجمه‏اي او، از شگفتي‏هاي ادبيِ تاريخ ادبيات اروپا به شمار مي‏روند. روكرت هم‏چنين درتمام انواع شعر به ويژه غزل و حماسه‏سرايى مهارت داشته و در سبك ادبي، پيرو شيوه رمانتيك يا داستاني و افسانه‏اي بود. از روكرت آثار متعددي برجاي مانده كه ترجمه منتخبي از قرآن، ترجمه آزاد از برخي غزليات حافظ و حماسه رستم و سهراب از آن جمله‏اند. فريدريش روكرت سرانجام در 31 ژانويه 1866م در 78 سالگي درگذشت.

17) مرگ "ناتانيل هاثْوِرْنْ" نويسنده معروف امريكايي (1864م): ناتانيل هاثْورْن، داستان‏نويس امريكايى در 4 ژوئن سال 1804م در ايالت نيوانگلند امريكا به دنيا آمد. وي در كودكي يتيم شد و به گوشه‏نشيني و انزوا روي آورد. با اين حال، تمام وقت خود را مصروف مطالعه ادبيات و پرورش قدرت خلاقه در خود نمود. هاثورن از آن پس، در طي سال‏هاي متمادي، در مجلات و روزنامه‏هاي امريكايى گاهي با نام و زماني بدون نام، داستان‏ها و آثار خود را منتشر مي‏كرد. وي تا 46 سالگي همانگونه كه خود درباره خويشتن گفته است، گمنام‏ترين مرد ادبي امريكا به شمار مي‏رفت، اما در آن سال با انتشار كتاب نامه ارغواني و داغ ننگ، شهرت فراواني كسب كرد. هاثورن هم‏چنين پس از انتشار كتاب رب‏النوع مرمرين كشتزار، بيش از پيش بر شهرت خود افزود. وي با توجه به محيط زندگي و روحيه مذهبي حاكم بر آن، در داستان‏هاي كوتاهش به مساله گناه و مقولاتي چون نخوت و خودبيني پرداخت. اين مسئله در كتابهاي هاثورن نيز تجلي يافته و در اغلب آنها، مبحث گناه را مورد تجزيه و تحليل قرار داده است به نحوي كه به عنوان عالم علم اخلاق شناخته شده است. وي دربيش از يك‏صد داستان كوتاه و چهار رمان بزرگ خود، دو نكته را مدنظر داشته و تلاش نموده به بهترين صورت به آنها شكل بخشد: اول آن‏كه تيزبيني و قدرت توصيف را تقويت نموده و از نيروي تخيل و القائات شاعرانه و تمثيلات، بهره گرفته است. دوم آنكه در نهايت استادي، مسائل و عناصر اخلاق را در همه مظاهر زندگي مطرح نموده و برجسته مي‏سازد. هاثورن افكار و عقايد اجتماع خود را در آثارش با سبكي انتقادآميز منعكس مي‏سازد و مدار غالب آثار او، بر گرد مبارزه با تعصب‏هاي مذهبي مي‏چرخد. وقوع جنگ‏هاي داخلي امريكا و بيماري طولاني او، وي را در سال‏هاي آخر عمر از هر نوع فعاليت ادبي باز داشت. بااين حال هاثورن قبل از مرگ، كليه آثار خود شامل داستان‏ها، نامه‏هاي خصوصي و يادداشت‏هاي سفر و... را چاپ و منتشر كرد. او به خاطر نوع داستان‏ها و كميت آنها، از بزرگ‏ترين نويسندگان زمان خود به شمار مي‏رفت. ناتانيل هاثورن، سرانجام در 19 مه 1864م در 60 سالگي درگذشت.

18) تولد "هوشي‏مينه" مبارز انقلابي و قهرمان استقلال ويتنام (1890م) (ر.ك: 3 سپتامبر)

19) پديد آمدن "جايزه ادبي پوليتزِر" در ايالات متحده امريكا (1917م): در نوزدهم مه 1917م، جايزه ادبي پوليتْزِر توسط مدرسه روزنامه‏نگاري دانشگاه كلمبيا كه از طرف جوزف پوليتزر روزنامه‏نگار معروف امريكايى تأسيس شده بود، از محل وجوهي كه وي در وصيت‏نامه خود به اين كار اختصاص داد، شكل گرفت. اين جايزه ادبي امريكا كه شهرتي همپايه جايزه ادبي نوبل دارد، همه ساله به برجسته‏ترين نويسندگان، روزنامه‏نويسان و موسيقي‏دانان تعلق مي‏گيرد. از سال 1917م به اين طرف، هر سال در ماه مه، عده‏اي از روزنامه‏نويسان، نويسندگان، موسيقي دانان و منتقدان و... آراء و عقايد خود را در مورد پديده‏هاي برجسته هنري و ادبي سالِ قبل از آن اعلام مي‏دارند. در نهايت، با اكثريت آراء، يك نفر از ميان آثار موجود انتخاب مي‏شود و جايزه را دريافت مي‏كند. اين جايزه، در ادبيات به رشته‏هاي داستان، درام و... و در روزنامه‏نگاري به كاريكاتور، عكاسي و گزارش‏هاي عمومي و... تعلق مي‏گيرد.

20) تولد "مالكوم ايكس" رهبر نهضت سياهان امريكا (1925م): مالك شباز معروف به مالكوم ايكس، رهبر نهضت سياهان امريكا در 19 مه 1925م در خانواده فقير در امريكا به دنيا آمد. هنگامي كه مالكوم چهار ساله بود، خانه و كاشانه والدينش توسط فرقه نژادپرست كوكْلوكْسْ كِلان به آتش كشيده شد و دو سال بعد پدرش را نيز از دست داد. وي پس از آن در يك مدرسه شبانه‏روزي به تحصيل پرداخت ولي در 15 سالگي به دليل فقر، مدرسه را نيمه تمام، رها كرد. مالكوم پس از آن به كار در يك هتل روي آورد و تحت تاثير محيط به اعتياد و دزدي كشيده شد تا اينكه در 21 سالگي به جرم سرقت به پنج سال زندان محكوم گرديد. وي در زندان با بسياري از زندانيان كه غالباً سياه‏پوست و از خانواده‏هاي مسلمان بودند آشنا شد و با عاليجاه محمد، رهبر جنبش مخفي سياهان امريكا نيز ارتباط برقرار كرد. اين ارتباط، پس از زندان نيز ادامه يافت. سال‏هاي عضويت و همكاري مالكوم ايكس با اين جنبش اسلامي هم‏چون سال‏هاي زندان تاثير بسزايى در تغيير شخصيت وي نهاد و او را به كلي متحول نمود. مالكوم ايكس از آن پس فراگيري علوم ديني و مطالعه كتاب‏هاي اسلامي را آغاز كرد و با كمك‏هاي مردم توانست دو مسجد در ديترويت و فيلادلفياي امريكا براي مسلمانان بنا نمايد. او در مارس 1964م با هدف تشكيل سازمان وحدت سياهان افريقايى و امريكايى، از جنبش عاليجاه محمد جدا شد. مالكوم با تشكيل اين سازمان و انجام سخنراني‏هاي متعدد در مساجد و اماكن عمومي سياهان توانست تشكيلات نسبتاً منسجمي از سياه‏پوستان مقيم امريكا به وجود آورد. مالكوم ايكس در برابر حركت مسالمت‏آميز مارتين لوتركينگ، كشيش سياه‏پوست امريكايى براي كسب حقوقِ برابر اجتماعي براي سياهان، اعتقاد به مبارزه گسترده سياسي و لزوماً قهرآميز داشت تا به وسيله آن بتوان نظام سرمايه‏داري امريكايى را كه در تاريخ آن فقط قتل و غارت سرخ‏پوستان و سياهان و مردمان امريكاي لاتين، اسيا و افريقا در آن وجود داشت، مجبور به پذيرش حقوق سياهان نمود. مالكوم درسال 1964م به قاره افريقا و آسيا سفر كرد و با جهان اسلام از نزديك آشنا شد، اما سه ماه پس از بازگشت به امريكا در 21 فوريه 1965م در شهر نيويورك مورد سوء قصد قرار گرفت و در چهل سالگي به شهادت رسيد. ماجراي شهادت او مانند تمام ترورهاي سياسي امريكا، همچنان در پرده‏اي از ابهام فرو رفت اما شواهد بسياري حكايت از دخالت سازمان امنيت داخلي امريكا يعني اف.بي.آي و سازمان ضد جاسوسي آن كشور موسوم به سي.آي.اي در اين امر دارد.

21) مرگ "توماس لورنْسْ" جاسوس معروف انگلستان در كشورهاي عربي (1935م) (ر.ك: 4 ژوئن)

/خ