ترافيك يكي از بزرگراه‌هاي پررفت‌وآمد تهران سنگين است. زنجيرة به‌هم‌فشردة اتومبيل‌ها از كنار بيلبورد سياهي رد مي‌شود كه روي آن، يك نخ سيگار به شكل اسلحه درآمده و به سوي هدف نشانه رفته است: «سيگار مي‌كُشد!» لحظه‌اي هدفش راننده‌اي خسته و عصبي است كه پُك محكمي به سيگارش مي‌زند و دودش را با ولع مي‌بلعد. هدف بعدي زني جوان است كه سيگار باريك و بلندي را بين انگشتان ظريفش جابه‌جا مي‌كند و خاكسترها را در جاسيگاري اتومبيل مي‌تكاند. هدف‌ها يكي‌يكي عبور مي‌كنند. كسي به تصوير سيگار و اسلحه توجهي ندارد. سيگار همچنان مي‌كُشد.
بر طبق آخرين تحقيقات سازمان بهداشت جهاني، از هر 8 نفر در جهان، يك نفر جان خود را به علت استعمال دخانيات از دست مي‌دهد. به عبارت ديگر، سيگار سالانه باعث مرگ نزديك به 5 ميليون انسان در جهان مي‌شود. همچنين پيش‌بيني شده است كه در صورت استمرار الگوي فعلي مصرف دخانيات، اين رقم تا سال 2020 به 10 ميليون نفر خواهد رسيد. متأسفانه، 70 درصد از قربانيان سيگار در كشورهاي درحال‌توسعه به‌سر مي‌برند.
شعار امسال سازمان بهداشت جهاني به مناسبت 31 مه مصادف با 10 خرداد، كه روز جهاني بدون دخانيات نامگذاري شده است، دربردارندة تأكيد بر كشنده بودن دخانيات در هر نوع (سيگار، پيپ، قليان) و شكلي (ملايم، ميوه‌اي، عطري) است. اين سازمان از دولت‌ها مي‌خواهد كه قوانين محكمي براي مصرف تمام محصولات دخاني اعمال كنند.
شركت‌هاي توليدكنندة دخانيات، با درج عناويني نظير سبك، ملايم، با قطران كم، ميوه‌اي و عطري بر روي محصولات خود، به تبليغ غيرمستقيم آنها مي‌پردازند و به مصرف‌كنندگان اطمينان مي‌دهند كه محصولات جديد بي‌خطرند. حال آنكه قوانين دولتي بايد به‌گونه‌اي باشند كه شركت‌هاي توليدكننده را به ارائة اطلاعات صحيح دربارة محصولاتشان موظف كنند.
درحال‌حاضر، اعتياد به دخانيات يك همه‌گيري جهاني است. در حدود 3/1 ميليارد سيگاري در جهان زندگي مي‌كنند كه نيمي از آنها بر اثر ابتلا به بيماري‌هاي ناشي از استعمال دخانيات دچار مرگ زودرس خواهند شد. در سيگار 4 هزار مادة سمي و حدود 40 عنصر سرطان‌زا وجود دارد. احتمال ابتلاي سيگاري‌ها به سرطان ريه در حدود 22 برابر بيشتر از افراد غيرسيگاري است. خطري كه سيگار براي انسان‌ها دارد فقط به همين جمعيت محدود نمي‌شود: 700 ميليون كودك و نوجوان در معرض استنشاق تحميلي دود سيگار والدينشان هستند و به موازات آن، سن شروع مصرف دخانيات روبه كاهش است. به استناد آمارهاي سازمان بهداشت جهاني، سن شروع استعمال دخانيات در دنيا 13 تا 15 سالگي تخمين زده شده است.
استعمال دخانيات در ايران
متأسفانه آمارهاي موجود در ايران در مورد تعداد سيگاري‌ها و تلفات سيگار چندان به‌روز نيستند. طبق آمارهاي سال 1378 وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي، در حدود 7/11 درصد از جمعيت 15 تا 69 سالة كشور سيگاري هستند. همچنين دوسوم اين جمعيت اولين سيگار خود را در 13 سالگي كشيده‌اند. به گفتة دكتر سيدمؤيد علويان، معاون سلامت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي، در هر 5/2 دقيقه يك نفر بر اثر مصرف سيگار و عوارض آن در ايران فوت مي‌كند.
مهندس خديجه محصلي، مسئول دبيرخانة كميتة كشوري كنترل دخانيات، نيز به مناسبت فرا رسيدن روز جهاني بدون دخانيات، به مرگ سالانه 50 هزار ايراني به علت مصرف انواع دخانيات اشاره مي‌كند. به گفتة وي، 3 درصد نوجوانان ايراني سيگار مي‌كشند و 14 درصد آنان از ساير انواع دخانيات و عمدتاً قليان استفاده مي‌كنند. سازمان بهداشت جهاني تبليغات نادرست بازار را مبني بر بي‌خطر بودن استعمال شكل‌هاي ديگر محصولات دخاني عامل گسترش مصرف اين‌گونه محصولات مي‌داند و خواستار وضع مقررات شديدتري در مورد محصولات تنباكو شده است.
مهندس محصلي با تأكيد بر شعار امسال روز جهاني بدون دخانيات مي‌افزايد: «متأسفانه جوانان ايران با مضرات قليان آشنا نيستند، درحالي‌كه زيان‌هاي آن به‌مراتب بيشتر از سيگار است. تا آنجا كه ميزان دود ورودي از يك پك عميق قليان 100 برابر يك پك سيگار تخمين زده شده است.»
آمارهاي ديگر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي حاكي از آن است كه در حدود 17 هزار و 542 هكتار از اراضي كشور زير كشت توتون و تنباكوست. بخش عمدة اين اراضي در استان‌هاي شمالي و شمال شرقي كشور واقع شده‌اند. بر طبق همين آمار، در كشور ما سالانه 53 ميليارد نخ سيگار مصرف مي‌شود. البته بسياري از كارشناسان معتقدند اين آمار واقعي نيست و ميزان حقيقي به حدود 93 ميليارد نخ مي‌رسد. دود شدن اين حجم سيگار سالانه 12 هزار ميليارد تومان به كشور خسارت مي‌زند. به گفتة علي‌اصغر فرشاد، مديرعامل انجمن زندگي بدون دخانيات، در مراسم هفتة بدون دخانيات، يك درصد كاهش تعداد سيگاري‌ها مساوي است با 210 ميليارد تومان نفع براي كشور.
مهندس محصلي در گفت‌وگو با خبرنگاران مي‌گويد: «در ايران، روزانه نزديك به 3 ميليارد و سالانه هزار ميليارد تومان صرف خريد محصولات دخاني مي‌شود. اين در حالي است كه 2 تا 3 برابر اين ميزان براي تشخيص و درمان بيماري‌هاي ناشي از استعمال دخانيات هزينه مي‌شود.»
وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي 6 تا 12 خرداد امسال را هفتة بدون دخانيات نامگذاري كرده بود و در اين هفته برنامه‌هاي مختلفي را با هدف افزايش آگاهي مردم در زمينة انواع مختلف محصولات دخاني و قوانين مربوط به دخانيات برگزار كرد. در اين هفته جزئيات «طرح جامع كنترل و مبارزة ملي با دخانيات» مورد رسيدگي نمايندگان مجلس قرار گرفت.
اين طرح 20 ماده و 8 تبصره دارد و بر مبناي معاهدة بين‌المللي كنترل دخانيات، كه روح كلي قوانين مصوب هر كشور است، تدوين شده است. براساس مادة يك اين طرح، ستاد كشوري كنترل و مبارزه با دخانيات با حضور وزير بهداشت، درمان و آموزش پزشكي به‌عنوان رئيس و دبير ستاد، وزراي فرهنگ و ارشاد اسلامي، آموزش و پرورش و بازرگاني، فرمانده نيروي انتظامي، دو نفر از اعضاي كميسيون بهداشت و درمان مجلس شوراي اسلامي و رئيس سازمان صدا و سيما به‌عنوان ناظر، و نمايندة يكي از سازمان‌هاي غيردولتي مرتبط با دخانيات تشكيل مي‌شود. همچنين براساس مادة سه اين طرح، هر نوع تبليغ، حمايت، تشويق مستقيم و غيرمستقيم يا تحريك افراد به استعمال دخانيات ممنوع است.
زنان و سيگار
براساس آمار سال 2005 سازمان بهداشت جهاني، تعداد زنان سيگاري در 20 سال اخير 60 درصد افزايش يافته است. همچنين، تعداد زناني كه روزانه بيشتر از يك پاكت سيگار مي‌كشند 3 برابر شده است.عوارض زيان‌بار استعمال سيگار براي همه بارها مورد تأكيد مراجع علمي قرار گرفته است، اما واقعيت آن است كه زنان ـ چه مستقيم و چه غيرمستقيم ـ از رواج استعمال سيگار در جوامع بيش از مردان آسيب مي‌بينند. در سنين 60 تا 80 سالگي، بيشترين سرطان تهديدكنندة زنان سيگاري سرطان ريه است. اين در حالي است كه عموم مردم تصور مي‌كنند سرطان ريه فقط شايع‌ترين علت مرگ در مردان است.
سيگار عامل اصلي مستعدكنندة تكثير ويروس سرطان دهانة رحم ـ پاپيلوما ويروس ـ شناخته شده است. در نتيجه، زنان سيگاري بيشتر قرباني اين بيماري هستند. همچنين احتمال بروز سرطان آندومتر (لاية غيرعضلاني رحم) در مصرف‌كنندگان سيگاري قرص‌هاي ضدبارداري تا 10 برابر و احتمال ابتلا به سرطان سينه تا 2 برابر افزايش مي‌يابد. به علاوه، سيگار بر عملكرد قرص‌هاي هورمون‌درماني جايگزين نيز اثر مي‌گذارد و از قابليت آنها در كاهش علائم آزاردهندة يائسگي نظير گرگرفتگي و خشكي واژن مي‌كاهد. براساس شواهد باليني، زنان سيگاري به‌طور متوسط زودتر از همسالان خود يائسه مي‌شوند و در نتيجه، احتمال بروز پوكي استخوان و متعاقب آن شكستگي‌هاي استخواني در آنان افزايش مي‌يابد. استخوان زنان سيگاري تراكم خود را از دست مي‌دهد و به‌راحتي مي‌شكند. به علاوه، زمان جوش خوردن آنها پس از شكستگي نيز تا 80 درصد افزايش پيدا مي‌كند.
نكتة بعدي افزايش خطر تولد نوزاد با وزن كم، هوش پايين و مبتلا به ناهنجاري‌هاي مادرزادي در زنان سيگاري است. سقط جنين نيز در مادران سيگاري 2 تا 3 برابر افزايش مي‌يابد. هر سال مادران سيگاري در جهان 6 هزار نوزاد مرده به دنيا مي‌آورند. ميزان اكسيژن خون جنين مادران سيگاري 33 درصد كمتر از اكسيژن موجود در خون جنين مادران غيرسيگاري است.
افزون بر اينها، 40 درصد بارداري‌ها در زنان سيگاري در خارج رحم رخ مي‌دهد. احتمال باروري در زنان سيگاري بالاتر از 30 سال نيز تا 75 درصد كاهش مي‌يابد. ميل جنسي در زنان سيگاري در مقايسه با زنان غيرسيگاري كاهش قابل توجهي پيدا مي‌كند. به علاوه، به‌دليل تغييرات هورموني ويژه‌اي كه در زنان سيگاري ايجاد مي‌شود، كاهش ميل جنسي در زنان سيگاري در مقايسه با مردان سيگاري بيشتر است.
سيگار شبكة پروتئيني ساختماني و انعطاف‌دهندة پوست را از بين مي‌برد. همچنين خون‌رساني به پوست را مختل مي‌كند. بنابراين، پوست زنان سيگاري به‌مراتب زودتر از ساير زنان پير مي‌شود. نكتة ديگر آنكه زنان سيگاري 5 برابر بيشتر از ساير زنان در معرض خطر از دست دادن زودرس دندان‌ها قرار دارند. همة اين عوامل باعث مي‌شود كه آنان زودتر از همسالان خود ظاهري پير و خموده پيدا كنند.
بيماري‌هاي قلبي‌ـ‌عروقي ناشي از استعمال دخانيات سالانه جان بيش از 600 هزار نفر را در كشورهاي توسعه‌يافته مي‌گيرد. زنان نيز در اين ميان مستثنا نيستند. زنان سيگاري 5 سال زودتر از ساير زنان دچار سكتة قلبي مي‌شوند.
براي مقابله با مرگ‌ومير زودرس ناشي از مصرف سيگار، برنامه‌هاي مختلفي پيشنهاد شده است. در اين ميان، افزايش آگاهي زنان در زمينة عوارض مرگبار استعمال دخانيات و آثار آن بر كودكانشان، تا حد زيادي از ترويج فرهنگ استفاده از سيگار به‌عنوان يكي از مظاهر تجددگرايي و رفاه در ميان زنان جلوگيري خواهد كرد.
منبع:http://www.notobacco.blogfa.com/س