متخصصين کودکان متعقدند که اولين سالهاي زندگي کودک اولين سالهاي يادگيري است.
شما براي تحريک کودک يا نوزاد نوپاي تان نيازي به موزيک کلاسيک، نوارهاي زبان، يا کارتهاي رنگي براق نداريد. بهترين وسيله يادگيري خود شما هستيد. حرف بزنيد، آواز بخوانيد، کتاب بخوانيد، و با همديگر بخنديد
اين همه آن چيزي است که بهتر است هرروز انجام دهيد. اما بعضي وقتها فکرکردن به راه هاي جديد براي تشويق و تحريک کوچولويتان سخت است به خصوص بعد از يک بيدار خوابي شبانه براي آرام کردن گريه اش اين کار را سخت‌تر نيز مي‌کند
اما پنجاه راه علمي، سرگرم کننده و با کارآمد ما الهام بخش شما خواهد بود.
1. تماس چشمي داشته باشيد:
از کوتاه ترين لحظات وقتي که چشمهاي نوزاد شما باز است استفاده کنيد، مستقيم به آنها نگاه کنيد. نوزتدان چهره ها را خيلي زود تشخيص مي دهند و چهره شما مهمتر از همه است. هر وقت که او به شما خيره شد در واقع در حال ساخت حافظه‌اش است.
2. وراجي نکنيد:
اگرپشت سر هم حرف بزنيد ممکن است نگاهي بي روح نسيب شما شود اما اگربراي مدت کوتاهي ساکت بمانيد زماني که نوزاد شما سعي در حرف زدن دارد متوجه خواهيد شد که اوخيلي زود آهنگ گفتار شمارامي فهمد وجاي خالي مکالمه تان را پرمي کند:
3. اگر ممکن است از شير خودتان به او دهيد:
و تاجايي که مي توانيد آن راطولاني کنيد. برطبق تحقيقات کودکاني که ازشيرمادرتغذيه مي کنند آي کيوي بالاتري دارند. بعلاوه زمان پرستاري ازنوزادتان بهترين وقت براي پيوند با اوست آن هم وقتي که براي او آواز مي خوانيد، حرف مي زنيد يا زماني که به آرامي موهاي نرم دلبندتان را نوازش مي کنيد.
4. براي اوزبان درازي کنيد:
مطالعات نشان داده است که نوزادان دو سه روزه مي توانند حرکات مربوط به صورت را تقليد کنند. اين نشان مي دهد که آنها خيلي زود موفق به حل مسائل مي شوند.
5. اجازه دهيد خود را در آيينه ببيند.
آيا تا به حال ديده ايد که به آيينه خيره شود؟ درابتدا ممکن است، فکرکند که کودک زيباي ديگري را تماشا مي کند. اما اودوست دارد بچه ديگري بسازد ودستهايش را تکان دهد وبخندد.
6. شصت پايش را قلقلک دهيد:
در واقع همه پايش را قلقلک دهيد يا به آرامي لمس کنيد. خنده اولين مرحله براي رشد حس بزله گويي وسرگرم کننده بودن اوست.
7. تفاوت يا نابرابري خلق کنيد:
دوتا عکس را به فاصله هشت تا دوازده اينچي از صورت او نگه داريد. آنها بايستي شبيه بهم باشند، اما يک تفاوت کوچک بينشان باشد، مثلا دريکي درخت وجد داشته باشد ودر عکس ديگردرختي نباشد. حتي نوزاد جلو وعقب مي رود وبه آن نگاه خواهد کرد.اومتوجه تمايز آنهامي شود.اين کار اورابراي مرحله شناسايي حروف وبعد کتاب خواندن آماده مي کند.
8. اورانيزدرآنچه که مي بينيد سهيم کنيد:
گاهي کودک خود را براي پياده روي ببريد. آنچه را که مي بينيد براي او تعريف کنيد. مثلا بگوييد"آن يک سگ کوچولو، يا درختهاي بزرگ را ببين" جمله هاي کامل برايش بگوييد واين فرصت رابدهيد که شانس ساخت جملات وکلمات بي حدي را داشته باشد.
9. کودکانه با او حرف بزنيد:
کودک به گفتار و صداي احمقانه شما، آهنگ مناسب مي‌دهد و آن را با زبان کودکانه خود تنظيم مي کند.
10. ترانه‌اي بخوانيد:
تا آنجايي که مي توانيد ترانه هاي آهنگين ياد بگيريد، يا اشعار خود يا گفتارتان را آهنگين کنيد. مثلاً وقتي مي خواهيد کهنه دلبندتان را عوض کنيد، کاري که آنجام مي دهيد را برايش آهنگين تعريف کنيد" کهنه اش وعوض کنم....."بعضي از محققين مي گويند، يادگيري ريتم و موزيک به يادگيري بهتر رياضيات کمک مي کند.
11- از زمان تعويض لباس و کهنه اش بهره جوييد:
زماني که کهنه اش را تعويض مي کنيد، بخش هايي از بدنش را به او ياد بدهيد يا درزمان تعويض لباس هايش ترتيب لباس پوشيدن را برايش تعريف کنيد تا براي دفعه بعد از شما پيشدستي کند، مثلا بپرسيد حالا نوبت چي بپوشيم؟
12. برايش زمين بازي شويد:
روي کف اتاق دراز بکشيد واجازه دهيد از شما بالا برود يا روي شما بخزد، چهاردست و پا برود. اين ازخيلي سالنهاي بازي ارزانتر است در ضمن شما به او در پيشرفت هماهنگي اعضاي بدنش و حل ماهرانه مسائل کمک مي کنيد.
13. با هم به خريد برويد:
وقتي که ازرقصيدن وآواز خواندن خسته شديد ونيازبه يک وقفه دراين کارها داشتيد با هم به خريد برويد، رنگها، چهره ها، صداها، بهترين سرگرمي را براي کودک شما فراهم مي کند.
14. عملکرد خيلي چيزها را به او نشان بدهيد:
وقتي اعلام مي کنيد "الان مي خوام لامپ را روشن کنم" قبل از اينکه کليد برق را بزنيد به او علت واثرش را توضيح دهيد.
15. او را شگفت زده کنيد:
گاهي اوقات به آرامي روي صورت ، دستها، شکمش، فوت کنيد . اين کار او را خوشحال مي کند. به آرامي براي اوسوت بزنيد وبه عکس العمل وپيش دستي کردنش نگاه کنيد!
16. قاپيدن پارچه ها
اگرفرزندتان، کشيدن پارچه هاي روي ميز واجسام ديگر را دوست دارد، به او اجازه دهيد اين کار را انجام دهد. شما سرگرمي هاي حساسي داريد که او مي تواند به راحتي آنها را مچاله کند واز اوطو بياندازد. اسباب بازي هاي کوچک را زير پارچه ها مخفي کنيد وبا پيدا کردنش اورا هيجان زده کنيد.
17. کتاب بخوانيد:
دوباره ودوباره کتاب را بخوانيد. دانشمندان فهميده اند که کودکان حدود هشت ماه وبالا تر مي توانند ترتيب لغات را در داستان تشخيص دهند وآنها را ياد بگيرند.بخصوص وقتي که دو يا سه بار خوانده شود، دانشمندان معتقد ند که چند بار خواندن يک داستان به يادگيري زبان به آنها کمک مي کند.
18. با او دالي بازي کنيد:
مخفي شويد يا جستجوي مضحکي را براي آنکه اوبيشتر بخندد انجام دهيد، کودک شما ياد مي گيرد که بعضي اشيائ وموضوعات ناپديد مي شوند وناگهان ظاهر مي شوند.
19. حس لامسه اش را تحريک کنيد:
پارچه هايي را با بافت هاي مختلف چون ابريشمي، پشمي، لنين تهيه کنيد وآنها را به آرامي روي گونه ها، پا ها وشکمش حرکت دهيد وبرايش هر حسي از لمس اين پارچه ها را توضيح دهيد.
20. فراموش نکنيد به او فرصت استراحت بدهيد:
هرروز چند دقيقه اي را با فرزندتان روي زمين بنشينيد، بدون اينکه موزيکي پخش شود با هم به آرامي نفس بکشيد يا با او حقه بازي کنيد. مثلا در بازي به او حقه بزنيد، اجازه دهيد حقه شما را کشف کند وتوجه داشته باشيد که چه وقتي متوجه اين حقه مي شود.
21. آلبوم خانوادگي بسازيد:
آلبومي که شامل عکسهايي از خويشان نزديک ودور باشد. اورا دربين عکسهاي درون خانه بچرخانيد اين حافظه کودک شمارا مي سازد، مثلا وقتي مادربزرگ تلفن مي کند همانطور که صداي مادربزرگ را گوش مي دهد عکس مادربزرگ را نيز به او نشان بدهيد.
22. اجازه دهيد با غذايش بازي کند:
وقتي براي غذا خوردن آماده است، همراه غذا خوردنش اجازه دهيد اجزاي غذايش را لمس کند. بخصوص وقتي غذا شامل نخود فرنکي پخته، غلات، پستا، يا تکه هاي بزرگي از طالبي و امثال اينهاست را با انگشتانش بگيرد و احساسش را نسبت به آنها کشف کند.
23. اسباب‌بازي‌هايش را جمع کنيد:
حتي اگر اينطور به نظر مي رسد که او از تکرار به زمين انداختن اسباب بازي هايش لذت مي برد واين کار شما را ديوانه مي کند اشکالي ندارد براي او جمع کنيد ودوباره به دستش دهيد او درحال يادگيري قانون جاذبه است.
حتي مي توانيد چند کاغذ نم‌دار و مچاله شده يا چند توپ بيس بال به او بدهيد ودر پايين صندلي اش يک سطل بگذاريد تا براي انداختن آنها هدفمند شود.
24. تمرين بازي سه کارت(يک بازي معروف مکزيکي)
چند ظرف خالي پلاستيکي انتخاب کنيد ويکي از اسباب بازي هاي کوچکش را زير يکي از ظرف ها مخفي کنيد، بعد ظرف ها را حرکت دهيد سپس اجازه دهيد او ظرفي را که محتواي اسباب بازي است را پيدا کند.
25. ميدان بازي شبيه تمرينات نظامي بسازيد:
براي تمرين مهارتهاي حرکتي مي توانيد ازابزار ساده اي چون کوسنهاي مبل، بالشتها، جعبه ها، واسباب بازي هاي خودش استفاده کنيد. آنها را روي زمين بچينيد و به کوچولوي خود نشان دهيد که چطور روي آنها يا زير آنها بخزد يا در اطراف آنها بچرخد.
26. دنبال بازي کنيد:
سراسر خانه را چهار دست و پا با سرعت هاي متفاوت برويد و در مکاني جالب براي يازي بياستيد.
27. حالا از رهبريش پيروي کنيد:
همانطور که کودک شما بزرگ مي شود بازيهاي تازه اي را ابداع مي کند و مي خواهد بداند که آيا هرکاري که او انجام مي دهد شما هم انجام خواهيد داد، مثلا صداي احمقانه درآوردن يا چهار دست وپا به عقب رفتن يا بي جهت خنديدن.
28. صورت مضحکي داشته باشيد:
لپهايتان را باد کنيد واجازه دهيد او بيني شمارا لمس کند وقتي اين کار را کرد ناگهان پف....... اجازه دهيد گوشتان را بکشد وسپس برايش زبان درازي کنيد.وقتي به سرتان دست مي زندصداهاي جالبي دربياوريد وسپس همان کارهارا سه يا چهار مرتبه تکرارکنيد، وبعد قانون بازي را تغيير دهيد تا براي ادامه آن حدس بزند.
29. کمک کنيد مسيرش را تجربه کند:
او را بغل کنيد ودرخانه گشتي بزنيد دستش را به پنجره سرد بزنيد، يا پارچه هاي نرم به دستش بدهيد يا اجازه دهيد برگ لطيف بعضي از گياهان را در دست بگيرديا ديگر اشيائي که ايمن هستند ودرحين سفرخانگي اسم اشيائ را برايش بگوييد.
30. داستانهاي بلند تعريف کنيد:
يکي از داستانهاي دلخواهش را انتخاب کنيد وبجاي اسم شخصيت اصلي نام او را ببريد تا برايش جالبتر شود.
31. کتاب باغ وحش بسازيد:
در ديدار بعدي از باغ وحش عکس هايي از حيوانات مورد علاقه اش تهيه کنيد و آنها را در کتابش بياوريد وبراي هر کدام اسمي بگذاريد وآن کتاب را باهم بخوانيد يعني برايش داستاني تعريف کنيد وصداي حيوانات را تشبيه کنيد.
32. (بعضي وقتها) اجازه دهيد رياست کند:
هروقت که امکان دارداجازه دهيد اوانتخابي بين دوآيتم داشته باشد مثلا بين دورنگ نوشيدني دروقت غذا، اومي فهمد که تصميمش محترم است ودر اين حين تمريني درباره رنگها داشته باشيد.
33. او را در مرکز توجه قراردهيد:
فيلمهاي قديمي خانگي را باهم تماشا کنيد مثل فيلمهايي از اولين حمامش يابازي با پدربزرگ و نيز داستانش را تعريف کنيد اين به ساخت زبان وحافظه اش کمک مي کند.
34. همه چيز را بشمريد:
مثلا تعداد بلوک هايي که مي تواند روي هم قراردهد يا تعدادپله هاي خانه تان، يا انگشتهاي دست وپايش را بشمريد. عادت کنيد باصداي بلند بشمريد زيرا اوخيلي زود در شمردن به شما ملحق مي شود.
35. بهترين زمان فهميدن وقت داستان تعريف کردن است:
به جزئيات ريزدر تصويرها اشاره کنيد ودرباره آنها ازاو سوال بپرسيدمثلا چرا فکر مي کني اونمي تواند تخم مرغ بخورد؟ وامثال اين سوالات که مي توانيد ردداستانها پيدا کنيد.
36. تلوزيون را خاموش کنيد:
مغز کودک شما احتياج دارد يکي يکي مسائل را حل و فصل کند.
37. چشم اندازش را تغيير دهيد:
صندلي بلند کودکتان را به طرف ديگر ميز ببريد، با اين کار حافظه کودک را نسبت به چيدمان غذاها روي ميز تغيير مي دهيد.
38. کوچولوي من بچرخ و برقص:
به اوياد بدهيد مثل يک مرغ مضحک بچرخد و قدقد کند يا مثل يک رقاصه باله برقصد.
39. بازي حافظه با سري از عکس ها:
تصاويري از چهره هاي افراد مهم درزندگي کودک تهيه کنيد واز هرکدام دوتا داشته باشيد. عکس ها را به پشت روي زمين بچينيدوبعد اجازه دهيد کودک دوتا عکس مشابه را پيدا کند. همانطور که اوبزرگتر مي شود دربازي حافظه تغييراتي ايجاد کنيد.
40. در باران بازي کنيد:
توي چاله هاي کوچک پرآب بپريد، روي علفهاي خيس با هم بنشينيد، اين کارها جالب هستند، اگرچه کثيف و شلخته مي شويد ولي در اين راه او فرق بين خشکي و رطوبت را مي فهمد.
41. حشرات(جوجوها) را شکار کنيد:
تصوير حشرات بي ضرر مثل کفش دوزک، جيرجيرک، يا پروانه‌ها را در کتاب‌ها و مجلات نگاه کنيد و سپس به پارک برويد و چند تايي از آنها را پيدا کنيد.
42. با او شوخي کنيد:
عکس يکي ازنزديکان را به اونشان دهيد و مثلاً بگوييد"ماماني عمو را صدا کن"سپس بگوييد "خيلي احمقي شدي ها" و براي اينکه حس بزله گويي وشوخي کردن را در او بپرورانيد به حرفهايتان بخنديد.
43. لباس بپوشيد:
اجازه دهيد با بعضي پيراهن هاي قديمي پدر بازي کند. کلاه هاي زمستاني قديمي، روسري وشال يا دستکشها را بيرون بياوريد.سپس آنهارا بپوشيد و خود را درآن موقعيت وانمود کنيد وببينيد حافظه اش شما را درکجا وچه موقعيتي تصور مي کند.
44. درباره حجم و اندازه ها با او حرف بزنيد:
چند فنجان وظرف قديمي پلاستيکي با اندازه هاي مختلف تهيه کنيد واجازه دهيد کودکتان با يکي درون يکي ديگر آب بريزد، البته بهتر است درزمان حمام کردنش باشد. بعضي وقتها ميزان آبي که مي ريزد نسبت به ظرفش کم و زياد مي شود با او درباره حجم واندازه ظرفهايي که در داست دارد صحبت کنيد که کدام يک بزرگتر وکدام يک کوچکتراست.
45. عينک رنگي بزنيد:
وقتي با هم به پياده روي يا ماشين سواري مي رويد، عينک رنگي برداريد وازاو رنگش را بپرسيد واجازه دهيد که اوبراي شما يک رنگ انتخاب کند.
46. از آنها در کارهايتان کمک بگيريد:
بچه هاي کوچک مي تواننددر جمع کردن لباس هاي تيره و روشن به شما کمک کنند، حتي ممکن است قادر باشند لباسهاي خود را دربين آنها جمع کنند.
47. کتابخانه رفتن را براي او جالب کنيد:
با خيمه شب بازي او را به کتابخانه رفتن ترغيب کنيد.
48. براي او نشانه هايي بگذاريد:
هرهفته را به يکي ازحروف الفبا اختصاص دهيد. براي مثال کتابهايي که با حرف الف شروع مي شوند يا غذاهايي که با حرف الف آغاز مي شوند يا ميان وعده هايش را به شکل آن حرف تهيه کنيد ودرآخر درمسير پياده روي اش حرف مورد نظر را با گچ سفيد بنويسيد.
49. دوباره بازي کن کوچولوي من:
جعبه قديمي اسباب بازي هاي پرسرو صدايش(مثل جغجغه) را بيرون بياوريد. اوبا راه هاي جديدي که براي بازي با آنها پيدا مي کند شما را سرگرم خواهد کرد.
50. درباره احساسات روزانه اش با او حرف بزنيد:
وقت خوابيدن بااودر رختخوابش دراز بکشيد و درباره مسائلي که درروز باعث خوشحالي، عصبانيتش، ناراحتيش يا باعث غرور او شده است سوال کنيد.
شما کمک مي کنيد او کارهاي يک روز را دوباره تعريف کند وزمان گذشته افعال را ياد بگيرد و در ضمن به احساساتش نام مي دهيد. اين کارباعث پيشگيري از افسردگي مي شود.
منبع: Miadgah.org/خ