18 ارديبهشت 1388 / 13 جمادي الاولي 1430 / 8 مي 2009

1) 18ارديبهشت ماه سال1313هجري شمسي: مقدمات خريد اولين كارخانه برق 6000 كيلو واتي براي شهرتهران فراهم شد. گفتني است كه نخستين كارخانه برق ايران را حاج حسين امينُ الضَّرب درسال 1279هجري قمري خريداري كرده بود و اين كارخانه درابتداي خيابان اميركبيريا چراغ برق نصب شد. اما چون براي تأمين روشنايي شهرتهران كافي نبود درسال1313هجري شمسي نخستين كارخانه برق 6000كيلوواتي اشكودا خريده شد و بنام مؤسسه برق تهران كارخود را آغازكرد. درسال1318 اين مؤسسه به اداره كل برق تهران تغييرنام داد.

2) 18ارديبهشت ماه سال1370هجري شمسي: آيت الله طاهري خرم آبادي ازمراجع بزرگ اسلام در قرن حاضردارفاني را وداع گفت. ايشان تحصيلات خود را دربروجرد آغازكرد و درحوزه علميه قم به پايان رساند. آيت الله طاهري خرم آبادي پي ازبازگشت به خرّم آباد به ترويج و تبليغ احكام اسلامي اهتمام ورزيد و بعد ازپيروزي انقلاب اسلامي دركنارحضرت امام خميني(ره) حضورفعال خود را درراه پيشبرد اهداف انقلاب اسلامي حفظ كرد.

3) درگذشت شاعر معاصر "غلامرضا رشيد ياسمي" (1330ش)
غلامرضا رشيد ياسمي متخلص به رشيد در سال 1274 شمسي در كرمانشاه بدنيا آمد. پس از گذراندن تحصيلات ابتدائي در زادگاه خود و مدرسه سن لوئي تهران، بر اثر ذوق فطري و مؤانست با استادان فن خصوصاً ملك الشعراء بهار به سرودن شعر پرداخت و سپس به استادي دانشكده ادبيات و عضويت فرهنگستان ايران نائل آمد. او با همكاري ملك‏الشعراي بهار، اديب و شاعر آن زمان، مجله دانشكده را تأسيس كرد و آنگاه به عضويت انجمن ادبي ايران درآمد. رشيد ياسمي در اين مجله و در روزنامه‏هاي ديگر آن دوران همچون نوبهار، آينده و ارمغان آثار و نوشته‏هاي خود را منتشر مي‏كرد و به علت انتشار مقالات ادبي و انتقادي در روزنامه شفق سرخ، شهرت بسزايي يافت. وي با يادداشتن زبان‏هاي فرانسه، پهلوي، عربي و انگليسي كتب بسياري اعم از ترجمه و تأليف را به سرمايه فرهنگي كشور افزوده است كه از بين آنها مي‏توان به كتب تاريخ ملل و نحل، آيين نگارش و تاريخ ادبيات معاصر اشاره نمود. اين استاد توانا همچنين كتبي نظير ايران در زمان ساسانيان، تاريخ ادبيات ايران و تاريخ عمومي را ترجمه كرد. رشيد ياسمي، در شاعري، سبك قدما را به كار بسته و شعر را در نهايت سلامت مي‏سرود. وي مدتي در وزارت فرهنگ و دارايي، در پست‏هاي حساس بود و سپس در دانشكده ادبيات دانشگاه تهران به تدريس تاريخ پرداخت. استاد رشيد ياسمي در اسفند ماه 1327 ش در حين سخنراني دچار سكته ناقص گرديد و مدتي در بيمارستان بستري بود، تا اينكه در هجدهم ارديبهشت سال 1330ش، پس از يكسال بيماري، در 56 سالگي چشم از جهان فرو بست.

4) روز جهاني تالاسمي : همزمان با "روز جهاني تالاسمي" هشتم مي (?18?ارديبهشت) انجمن تالاسمي ايران با هدف اطلاع رساني بيشتر در خصوص تالاسمي، مراسم ويژه‌اي برگزار مي‌كند. "افقهاي آينده حمايت از بيماران تالاسمي در ايران"، "برنامه‌هاي جديد معاونت دارو و غذا وزارت بهداشت در زمينه بيماران تالاسمي" و "افقهاي جديد انتقال خون و ترزيق خون به بيماران تالاسمي " از جمله مهمترين برنامههاي اين مراسم يك روزه عنوان شده است.

5) آزادي پادگان حميد از اشغال نيروهاي عراقي در عمليات بيت‏المقدس (1361 ش) در حالي كه مرحله دوم از عمليات بزرگ بيت‏المقدس در تاريخ 16 ارديبهشت 61، با رمز يا علي بن ابي اطالب آغاز شده بود، رزمندگان اسلام با هجومي گسترده، خود را به مواضع دشمن رسانده و موفق شدند كليه خطوط را در دست بگيرند. در اين حال نيروهاي از جان گذشته اسلام، با در هم كوبيدن قواي عراقي، لحظه به لحظه به تصرفات خود افزودند و دژهاي به ظاهر تسخيرناپذير دشمن را يكي پس از ديگري به تصرف خود درآوردند. در اين ميان، پادگان حميد كه در مرحله اول عمليات، در يك قدمي آزادي قرار گرفته بود، پس از ماه‏ها اشغال، با فرار بعثيان به طور كامل به تصرف رزمندگان اسلام درآمد و پيروزي ديگري نصيب ايران نمود.

6) آزادسازي هويزه از دست مزدوران رژيم بعث عراق (1361 ش)
در جريان عمليات بزرگ بيت‏المقدس، رزمندگان اسلام با نزديك شدن به مرزهاي بين‏المللي و استقرار در 17 كيلومتري نوار مرزي، شهر هويزه را كه از ماه‏هاي آغازين جنگ، در اشغال نيروهاي بعث بود، به محاصره خود درآوردند. علي‏رغم مقاومت فراوان دشمن، زماني كه حلقه محاصره هويزه تنگ‏تر شد، نيروهاي عراقي خود را در مهلكه‏اي دشوار يافته، اقدام به فرار و عقب‏نشيني كردند. در اين حال رزمندگان سرافراز اسلام قدم به شهر ويران شده هويزه گذاشتند و به تعقيب دشمن بعثي پرداختند. با انتشار خبر فتح هويزه، سران بعث همچون دفعات قبل، فرار از هويزه را جزو پيروزي‏هاي خود به حساب آورده و آن را عقب‏نشيني تاكتيكي عنوان كردند.

7) شهادت حضرت فاطمه‏ي زهرا(سلام الله عليها) "به روايت 75 روز" (11ق)
روز شهادت حضرت فاطمه‏ي زهرا(س) مورد اختلاف مورخين است و يكي از اين موارد، سيزدهم جمادي الثاني مي‏باشد. فاطمه(س) پس از پدر بزرگوار خود، روز به روز بدنش رو به ضعف و سستي مي‏گراييد. پيوسته سوخته دل و اشك ريزان بود و در فراق پدر مي‏گريست. پس از به خلافت نشستن ابوبكر، خواستند تا از امام علي(ع) براي ابوبكر بيعت بگيرند كه در اين مسير حضرت زهرا(س) مخالفت كرده و به آتش كشيده شدن در خانه‏ي آن حضرت و وقايع بعدي انجاميد. حضرت زهرا(س) پس از رحلت رسول خدا(ص) از مردم آزار بسيار ديد. به خانه‏اش هجوم برده و كودكش را سقط كردند. در اثر ضرباتي كه به آن حضرت وارد شد، حضرت زهرا(س) اين نور چشم پيامبر و پاره‏ي تن رسول خدا، پس از تحمل روزها بيماري، به پدر بزرگوار خود، ملحق گشت. به وصيت آن حضرت، محل دفن وي مخفي مي‏باشد. گرچه اقوالي در اين باره است، از جمله اين كه شيخ صدوق مرقد مُنوّر آن بانو را خانه‏ي آن حضرت مي‏داند كه اكنون جزء مسجد مي‏باشد. اين قول را ديگران نيز تاييد كرده‏اند.

8) كشته شدن "ابراهيم بن مالك اشتر" در نبرد با خاندان اُمَوي(71 ق)
ابراهيم فرزند مالك اشتر نَخَعي، هنگام قيام مختار بن ابوعبيده‏ي ثقَفي براي خونخواهي امام حسين(ع) با او بود و در سال 67 ق به سرداري لشكر منصوب گرديد. ابراهيم از طرف مختار، مأمور تصرف موصل شد و سپاه شام را كه از طرف خليفه‏ي اموي آمده بودند شكست داد. او عبيداللَّه بن زياد، حاكم كوفه در زمان واقعه‏ي كربلا را به قتل رساند و تعدادي از كُشَندگان امام حسين(ع) و ياران او را از دَمِ تيغ گذراند. ابراهيم بن مالك با دستگيري و قتل مختار توسط مُصعَب بن زُبَير، به مُصعَب پيوست و به دولت ابن زُبَير خدمت كرد. سرانجام، هنگامي كه عبدالملك بن مروان، خليفه‏ي اموي، لشكري براي نبرد با سپاه ابن زبير به عراق فرستاد، ابراهيم بن مالك در اين جنگ كشته شد.

9) تولد "ميرزا فضل علي ايرواني" متخلص به "صفا" عالم و اديب مسلمان(1278 ق)
ميرزا فضل علي ايرواني، تفسير، كلام و رياضيات را در تبريز فرا گرفت و سپس به حوزه‏ي علميه‏ي نجف اشرف رفت. او پس از طي مراحل عالي در نجف به درجه‏ي اجتهاد نايل آمد. صفا، در زمان انقلاب مشروطه در ايران، به آزادي‏خواهان پيوست و در اين راه، مورد آزار و شكنجه‏ي حُكّام وقت قرار گرفت. ايرواني، علاوه بر دارا بودن مراتب علمي، در سرودن شعر نيز ذوق و قريحه‏اي كم نظير داشت و اشعاري از وي به دو زبان فارسي و عربي، موجود است. كتب حَدائِقُ العارفين، سَفرنامه‏ي اروپا، كليد دانش و مِصباحُ الهُدي از آثار ميرزا فضل علي ايرواني به شمار مي‏روند.

10) 8 ماه مي سال1903 ميلادي: پُل گوگَن هنرمند و نقاش نوپردازفرانسوي، و ازپيشتازان ساده سازي طراحي درنقاشي درپاريس بدنيا آمد. گوگن حرفه هاي گوناگون را براي تأمين مخارج زندگي آزمايش كرد اما پس ازسفرهاي متعدد و بروز استعدادش درنقاشي و تجليل بزرگاني چون سِزان ازاو، همه اوقاتش را به نقاشي اختصاص داد و آثاري ارزشمند پديد آورد. گفتني است كه اين هنرمند نقاش جالب ترين آثارخود را درجزيره كوچكي بنام آتونو خلق كرده است.

11) 8 ماه مي سال1828ميلادي: ژان هانري دونان مؤسس صليب سرخ جهاني درژنو متولد شد. دونان درجواني شاهد فجايع جنگ ميان فرانسه و اتريش درناحيه سولفرينو بود و تحت تأثيرحوادث ضدانساني اين جنگ، براي كمك به مجروحان و آسيب ديدگان جنگ، صليب سرخ را بنيان نهاد. هانري دونان به سبب اين اقدام درسال1901ميلادي جايزه صلح نوبل را دريافت كرد. وي به هنگام مرگ72سال داشت.

12) اعدام "آنتوان لاوازيه" دانشمند فرانسوي در جريان انقلاب كبير فرانسه (1794م)
آنتوان لاوازيه كاشف و دانشمند شهير فرانسوي و از بنيان‏گذاران علم شيمي نوين، در 26 اوت سال 1743م در پاريس به دنيا آمد. وي در ابتدا رشته حقوق را به پايان رساند ولي به دليل علاقه زياد به علوم پايه، وارد اين عرصه گرديد. از اين رو از جواني زير نظر استاداني ماهر، نجوم، گياه‏شناسي و شيمي و زمين‏شناسي را به خوبي فراگرفت و در 25 سالگي به عضويت فرهنگستان سلطنتي علوم برگزيده شد. از اين زمان بود كه تحقيقات خود را بر روي شيمي و فيزيولوژي متمركز نمود و به اكتشافات مهمي نائل آمد. لاوازيه در ضمن تحقيقات خود، هوا را تجزيه كرد و عناصر تشكيل دهنده آن را شناخت. او بدين ترتيب گاز اكسيژن و اهميت آن را در عمل احتراق كشف نمود و هم‏چنين موفق شد، هوا را از تركيب عناصر اوليه آن بسازد. او اولين كسي بود كه ثابت كرد حرارتي كه بدن دارد نتيجه احتراق كندي است كه به طور مداوم در بدن ايجاد مي‏شود. به مناسبت همين تحقيقات، او را بنيان‏گذار علم فيزيولوژي و بيوشيمي مي‏دانند. وي پژوهش‏ها و آزمايش‏هاي گسترده‏اي در علم شيمي انجام داد آزمايش‏ها، قانون بقا و پايندگي ماده را به اثبات رسانيد. به موجب اين اصل، هيچ چيز نه به خودي خود به وجود مي‏آيد و نه از بين مي‏رود. اين قانون پايه و اساس فرمول‏هاي مهم شيمي امروز است و طبق آن اگر دو يا چند عنصر با هم تركيب شوند، عناصر ديگري به وجود مي‏آيد كه وزنشان با وزن عناصر اوليه يكي است. لاوازيه نقش اكسيژن را در تنفس جانوران و گياهان بيان كرد و حرارت بدن را نيز اندازه‏گيري نمود. او تأليفات زيادي از خود بر جاي نهاد كه مي‏توان به آثاري هم‏چون ثروت‏هاي زيرزميني امپراتوري فرانسه، درباره منابع طبيعي و آب و هم‏چنين احتراق فسفر و گوگرد اشاره كرد. فعاليت‏هاي علمي لاوازيه گاه بر اثر اشتغالات فني و سياسي كه از طرف دولت به او ارجاع مي‏شد وقفه و ركود پيدا مي‏كرد. يكي از اين ماموريت‏ها، مسئوليت جمع‏آوري ماليات مردم فرانسه بود كه به او داده شد. اما پس از انقلاب كبير فرانسه، بر اثر جو سازي‏هايى كه عليه اين دستگاه صورت گرفت، مسئولان آن به صورت افرادي خون‏خوار و منفور معرفي شدند كه هم‏چون زالوهاي خون‏خوار خون مردم را مي‏مكيده‏اند و از آنها ماليات مي‏گرفته‏اند. لذا همگي را دستگير و محاكمه كردند. لاوازيه هم كه نتوانسته بود بي‏گناهي خود را در اين محاكمه جنجالي ثابت كند، محكوم به اعدام شد و سرانجام در روز هشتم مه 1794م، در 51 سالگي به زير تيغ گيوتين رفت.يكي از دانشمندانِ فرانسه، پس ازمرگ لاوازيه گفت: تنها يك لحظه وقت براي بريدن لاوازيه صرف شد و شايد تايك‏صد سال، زمان نتواند سر ديگري همانندش به وجود آورد.

13) روز جهاني صليب سرخ و هلال احمر (1864م)
صليب سرخ، عنوان سازماني بين‏المللي است كه براي تسكين آلام بشري و حفظ و پيشرفت بهداشت عمومي، بر طبق موافقتنامه ژنو در سال 1864م و خاصه در نتيجه مساعي شخصي به نام ژان هانري دونان سوئيسي، تشكيل يافت. او در سال 1862م پيشنهاد كرد كه خدمت به رنجوران و زخمي‏هاي نظامي، فعاليتي بي‏طرف محسوب شود. اين پيشنهاد با استقبال انجمن‏هاي امور خيريه مواجه شد و موافقتنامه كنفرانس بين المللي ژنو در سال 1864م براي بهبود وضع مجروحان نظامي تدوين گرديد. از آن پس جمعيت‏هاي ملي صليب سرخ به وجود آمده و گسترش پيدا كرد. هم‏چنين به پاس تلاش هانري دونان، روز هشتم مه، سال‏روز تولد وي به عنوان روز جهاني صليب سرخ تعيين شد. در سال 1963م، در 88 كشور جهان، جمعيت‏هاي ملي صليب سرخ به وجود آمد كه در مقاطع گوناگون با هدف كمك متقابل و همكاري و توسعه فعاليت‏هاي مربوطه، به ويژه در زمان صلح فعاليت مي‏كرد. فعاليت صليب سرخ بين‏المللي جهاني پس از پايان جنگ جهاني دوم توسعه فراواني يافت. هم‏چنين در كشورهاي اسلامي به جاي صليب سرخ، هلال احمر به عنوان نماد اين سازمان به كار گرفته شد. در ايران، جمعيت شير و خورشيد سرخ فعاليت داشت كه پس از پيروزي انقلاب اسلامي، ايران نيز علامت هلال احمر را براي اين فعاليت پذيرفت. مطابق آخرين آمار، 126 جمعيت صليب سرخ و هلال احمر با بيش از 250 ميليون نفر عضو در سطح جهان فعاليت دارند.

14) مرگ "جان استوارْتْ ميل" فيلسوف و سياست‏مدار شهير انگليسي (1873م)
جان استوارت ميل، فيلسوف و نظريه‏پرداز انگليسي، در 20 مه 1806م در شهر لندن به دنيا آمد و از كودكي به تحصيل دانش روي آورد. وي از ده سالگي مطالعه آثار افلاطون و ديگر فلاسفه را آغاز كرد و در هفده سالگي وارد كمپاني هند شرقي گرديد. ميل پس از آن به شعر و ادب گرايش يافت و علاوه بر فراگيري موسيقي، آثار ادبي نويسندگان برجسته را مطالعه نمود. وي بعدها وارد سياست شد و مدت‏ها نمايندگي پارلمان را پذيرفت، اما وارد هيچ حزب و دسته‏اي نگرديد و فقط نظريه خويش را مورد بحث قرار مي‏داد. جان استوارت ميل مؤسس مكتب سودگري يا سودخواهي بود. بر اساس اين نظريه، آن‏چه كه متضمن و دربرگيرنده حداكثر خير و سود براي بيشتر مردم است، ميزان اخلاقي بودن آن است. ميل در اخلاق نيز طرفدار مذهب سودگري و اصالت لذت است. وي سعادت را در لذت و سود، و عدم سعادت را در اَلَم و زيان مي‏داند و اعتقاد دارد كه براي رسيدن به سعادت، بايد لذت را افزايش داد و از رنج و درد كاست. ميل در فلسفه و روش علمي معتقد به تجربه و آزمايش است. به عقيده او، اساس دانش بشري بر دريافت‏هاي مستقيم از موجودات خارجي است ولي بيشتر، علم آن از راه استنتاج به دست مي‏آمد. عقايد ميل سبب اصلاحات اجتماعي و سياسي زيادي شد و در اقتصاد و فلسفه بعد از خود نيز تاثير گذاشت. نظام منطقي ميل، نظام استقرايى قياسي است كه در آن، استقرا يعني از مشاهده حقايق جزئي به اصول كلي رسيدن و قياس يعني از اصول كلي به حقايق جزئي رسيدن. به عقيده وي، تنها با اين نظام منطقي است كه ما مي‏توانيم اميدوار باشيم كه معارف كهن را به اثبات رسانيم و به كشف معارف جديد نائل گرديم. جان استوارت ميل، كتاب‏ها و رساله‏هاي مختلفي درباره افكار خود نگاشت كه اصول اقتصاد سياسي، اصول علم اقتصاد و آزادي از آن جمله‏اند. جان استوارت ميل سرانجام در هشتم مه 1873م، در 68 سالگي درگذشت.

15) درگذشت "هنري لانگ فلو" نويسنده و اديب معروف امريكايي (1882م)
هنري واد زورث لانْگْ فِلو، اديب شهير امريكايى، در 25 آوريل 1807م به دنيا آمد. وي از كودكي ذوق ادبي خويش را نشان داد و اولين اثر شعري خويش را در چهارده سالگي منتشر ساخت. لانگ‏فلو پس از طي تحصيلات متوسطه، راهي اروپا شد و پس از آشنايى با فرهنگ آن سامان، به اشاعه آن در امريكا پرداخت. او سپس به مدت 18 سال به تدريس زبان‏هاي جديد در دانشگاه هاروارد پرداخت و هم‏زمان، برخي آثارش را منتشر كرد. لانگ فلو، در طي سال‏هاي بعد، آثار بسياري چاپ نمود و از اين جهت، به عنوان يكي از پركارترين شاعران امريكا شهرت يافت. آثار لانگ فلو علاوه بر تفكر، تغزُّل و نكته‏هاي ارشادي، آميخته با مضامين احساسي، فلسفي، خيال‏انگيز و تمايلات اخلاقي بود. اشعار لانگ‏فلو، ظريف، آميخته با قدرت نقاشي و تجسم دقيق است و غالباً در آنها غم و اندوه پنهاني نهفته است. داستان‏هاي او نيز نشانگر تسلط لانگ فلو بر فرهنگ و ادبيات اروپاست. وي در زمان حيات خود از محبوبيت، شهرت و افتخار فراواني در امريكا و اروپا برخوردار شد. استادي وي در هنر نقل و سادگي مضامين، تركيب و ساختمان شعر، لطافت تغزل و برخورداري از وسعت فرهنگ و تبحر در ادبيات اروپا و امريكا، او را به عنوان شاعري كه كمال مطلوب عامه مي‏باشد معرفي نموده است. تعدادي از آثار متعدد لانگ فلو عبارتند از: صداهاي شب، سفر به آن سوي دريا و داستان‏هاي مهمانخانه كنار جاده. هنري وادزورث لانگ فلو، سرانجام در 8 مه 1882م در 75 سالگي درگذشت.

16) تولد "هاري ترومن" سي و سومين رئيس جمهور امريكا (1884م) (ر.ك: 26 دسامبر)

17) ويران شدن شهر "سن پير" فرانسه بر اثر آتشفشان (1902م)
در اثر آتشفشان كوه مون پليه در جنوب فرانسه درروز هشتم مه 1902م، شهر سن پيِر كه در دامنه اين كوه قرار داشت از بين رفت. در اين فاجعه كه تنها سه دقيقه طول كشيد، سي هزار نفر جان خود را از دست دادند. آتشفشان مون پليه، سال‏ها خاموش بود و انفجار آن نيز ناگهاني بود. اين آتشفشان از سال 1902م به بعد همچنان غير فعال و خاموش است.

18) امضاء قرارداد مودّت دريانوردي و تجارت بين ايران و نروژ در پاريس (1930م)

19) اعلام پايان جنگ جهاني دوم در اروپا (1945م)
با آغاز سال 1943م و شروع عقب‏نشيني و شكست ارتش آلمان و متحدان هيتلر، دوره زوال جنگ جهاني دوم نيز آغاز شد. در خلال سال 1944م، روس‏ها به پيشروي سرسختانه خود به سمت غرب ادامه دادند و بخش عمده بالكان را پاكسازي كردند. در بهار سال 1945م آلمان در ميان دو نيروي سهم‏گين گرفتار آمده بود. نيروهاي متفقين از سمت غرب به شرق مي‏تاختند و نيروهاي شوروي، دراواخر آوريل، برلين را در محاصره گرفته بودند. در نهايت، نيروهاي كشورهاي غربي و شوروي در روزهاي اوليه ماه مه، در مركز آلمان به يك‏ديگر پيوستند و با سقوط برلين و خودكشي هيتلر، جنگ جهاني دوم در اروپا پايان يافت. از اين رو در هشتم مه 1945م، وينستون چرچيل نخست‏وزير وقت انگلستان با توافق سه دولت متفق خود يعني امريكا، شوروي و فرانسه، ضمن اعلام خبر تسليم بدون قيد و شرط آلمان، اين روز را عيد پيروزي نام‏گذاري كرد. به اين ترتيب، جنگ شش ساله بين متفقين و متحدين با شكست آلمان پايان پذيرفت و كابوس وحشتناك آن به اتمام رسيد. دراين حال، هر چند آتش جنگ در اروپا خاتمه يافت ولي شعله‏هاي آن همچنان در جنوب شرقي آسيا زبانه مي‏كشيد، تا اين‏كه سه ماه بعد، در اوت 1945م با بمباران هسته‏اي هيروشيما و ناكازاكي توسط امريكا، جنگ در اين نقطه نيز پايان پذيرفت. جنگ در اروپا بيش از پنج سال و هشت ماه به طول انجاميد. درطول اين مدت، قريب يك‏صد ميليون نفر در كشورهاي متخاصم بسيج شدند و بيش از چهل ميليون نفر نيز كشته شدند. بيشترين تلفات جنگ دوم جهاني را شوروي متحمل شد كه رقمي بالغ بر بيست ميليون نفر مي‏باشد. هم‏چنين تلفات آلمان 4/5 ميليون نفر، فرانسه 2 ميليون نفر، انگلستان 1/2 ميليون نفر، امريكا يك ميليون نفر، ايتاليا 760 هزار نفر و... . هزينه اين جنگ بيش از 1150 ميليارد دلار برآورد شد كه بيش از 230 ميليارد دلار خسارت وارد بر شهرها و تأسيسات عمومي را هم بايد به آن افزود.

/س